Στρατιωτική και Πολιτική Κατάσταση στη Συρία μετά την Πτώση του Άσαντ: Γεωπολιτικές Επιπτώσεις για Ισραήλ και Τουρκία

Γράφει ο Αλέξανδρος Σαλτούτ, Αναλυτής ΚΕΔΙΣΑ

 

 

Εισαγωγή

Η Συρία, μια χώρα που έχει βιώσει έναν από τους πιο καταστρεπτικούς πολέμους της σύγχρονης εποχής, φαίνεται να εισέρχεται σε μια νέα εποχή μετά την πτώση του Μπασάρ αλ-Άσαντ. Η στρατιωτική και πολιτική κατάσταση στη χώρα παραμένει περίπλοκη και απρόβλεπτη, με συνέπειες που επηρεάζουν όχι μόνο την ίδια τη Συρία, αλλά και τους γείτονές της, όπως είναι το Ισραήλ και η Τουρκία. Η παρούσα ανάλυση εξετάζει την κατάσταση αυτή, αναλύοντας τις στρατιωτικές εξελίξεις, τις πολιτικές δυναμικές και τις γεωπολιτικές επιπτώσεις για την ευρύτερη περιοχή.

Στρατιωτική Κατάσταση

Η πτώση του Άσαντ έχει οδηγήσει σε μια ραγδαία αλλαγή της στρατιωτικής ισορροπίας στη Συρία. Ο στρατός του καθεστώτος, ο οποίος είχε υποστεί σοβαρές απώλειες και αποδυνάμωση κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, έχει πλέον χάσει τον έλεγχο σε πολλές περιοχές της χώρας. Οι ένοπλες ομάδες της αντιπολίτευσης, περιλαμβανομένων των ισλαμιστικών οργανώσεων και των κουρδικών δυνάμεων, έχουν επωφεληθεί από την αδυναμία του καθεστώτος και έχουν καταλάβει στρατηγικές περιοχές, όπως η βόρεια Συρία και η επαρχία Ιντλίμπ (Gunter, 2021).

Οι κουρδικές δυνάμεις, κυρίως οι Λαϊκές Μονάδες Προστασίας (YPG), έχουν επιτύχει σημαντικές νίκες κατά του Ισλαμικού Κράτους και έχουν εδραιώσει τον έλεγχό τους σε περιοχές κοντά στα τουρκικά σύνορα. Η Τουρκία, ωστόσο, θεωρεί τις YPG ως τρομοκρατική οργάνωση λόγω των σχέσεών τους με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), και έχει ξεκινήσει στρατιωτικές επιχειρήσεις για να περιορίσει την επιρροή τους (Katz, 2020).

Πολιτική Κατάσταση

Η πολιτική κατάσταση στη Συρία είναι εξαιρετικά περίπλοκη και χαρακτηρίζεται από την έλλειψη ενός ισχυρού κεντρικού κυβερνητικού μηχανισμού. Οι διαπραγματεύσεις για μια πολιτική λύση έχουν σταματήσει, καθώς οι διάφορες πλευρές επιδιώκουν διαφορετικά συμφέροντα. Οι διεθνείς δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία και το Ιράν, συνεχίζουν να παίζουν σημαντικό ρόλο στην πολιτική σκηνή της Συρίας, υποστηρίζοντας αντίπαλες φράξιες και προωθώντας τα δικά τους στρατηγικά συμφέροντα (Lindsey, 2022).

Η Τεχεράνη έχει επενδύσει σημαντικούς πόρους στην υποστήριξη του καθεστώτος Άσαντ, προσπαθώντας να επεκτείνει την επιρροή της στην περιοχή. Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υποστηρίξει τις κουρδικές δυνάμεις ως έναν τρόπο να περιορίσουν την επιρροή του Ιράν και να καταπολεμήσουν το Ισλαμικό Κράτος (Hokayem, 2019).

Αντίκτυποι για το Ισραήλ

Η πτώση του Άσαντ έχει προκαλέσει ανησυχίες για το Ισραήλ, το οποίο έχει παρακολουθήσει με προσοχή τις εξελίξεις στη Συρία. Ο πόλεμος στη Συρία έχει δημιουργήσει ένα κενό εξουσίας που θα μπορούσε να εκμεταλλευτούν τρομοκρατικές ομάδες, όπως η Χεζμπολάχ, η οποία είναι υποστηριζόμενη από το Ιράν και έχει χρησιμοποιήσει τη Συρία ως βάση για τις επιχειρήσεις της κατά του Ισραήλ (Baker, 2021). Η αποδυνάμωση της κεντρικής εξουσίας στη Συρία έχει αναδείξει την ανησυχία του Ισραήλ για την πιθανότητα να προκύψουν νέες, λιγότερο ελεγχόμενες, ένοπλες ομάδες κοντά στα σύνορά του.

Η ρωσική παρέμβαση στη Συρία έχει προσφέρει στο Ισραήλ μια ευκαιρία να διαπραγματευτεί με τη Μόσχα, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για στρατηγική συνεργασία. Ωστόσο, το Ισραήλ παραμένει σε εγρήγορση και έχει πραγματοποιήσει πολλές αεροπορικές επιθέσεις κατά στόχων στη Συρία, στοχεύοντας κυρίως αποθήκες όπλων και στρατηγικές θέσεις της Χεζμπολάχ (Cohen, 2022).

Αυτές οι επιθέσεις είναι μέρος της στρατηγικής του Ισραήλ να αποτρέψει τη μεταφορά όπλων από το Ιράν προς τη Χεζμπολάχ και να περιορίσει την στρατηγική ανάπτυξη των ιρανικών δυνάμεων στη Συρία. Η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει σε μια συνεχώς αυξανόμενη ένταση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, με τον πόλεμο στη Συρία να λειτουργεί ως πεδίο αντιπαράθεσης για τις δύο χώρες.

Αντίκτυποι για την Τουρκία

Η πτώση του Άσαντ έχει επίσης σημαντικές συνέπειες για την Τουρκία, η οποία έχει εμπλακεί ενεργά στη συριακή κρίση. Η Τουρκία είναι ιδιαίτερα ανήσυχη για την ενίσχυση των κουρδικών δυνάμεων στη βόρεια Συρία, καθώς θεωρεί ότι αυτό θα μπορούσε να ενθαρρύνει τις κουρδικές μειονότητες εντός της Τουρκίας να ζητήσουν αυτονομία (Erdogan, 2020).

Ως αποτέλεσμα, η Τουρκία έχει ξεκινήσει στρατιωτικές επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία με στόχο την εξάλειψη των κουρδικών δυνάμεων και τη δημιουργία μιας «ζώνης ασφαλείας». Αυτή η στρατηγική έχει επηρεάσει τις σχέσεις της Τουρκίας με άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, οι οποίες υποστηρίζουν τις κουρδικές δυνάμεις στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους (Kaya, 2021).

Η Τουρκία προσπαθεί επίσης να επηρεάσει την πολιτική κατάσταση στη Συρία μέσω της υποστήριξης των αντιπολιτευτικών δυνάμεων και της συμμετοχής της σε διεθνείς διαπραγματεύσεις για την επίλυση της συριακής κρίσης. Η Άγκυρα επιδιώκει να εδραιώσει την επιρροή της στη βόρεια Συρία και να διασφαλίσει ότι η χώρα δεν θα μετατραπεί σε μια κουρδική αυτόνομη περιοχή (İçduygu, 2020).

Ανθρωπιστική Κρίση

Παράλληλα με τις στρατιωτικές και πολιτικές εξελίξεις, η ανθρωπιστική κατάσταση στη Συρία παραμένει δραματική. Ο πόλεμος έχει προκαλέσει εκτεταμένες ανθρωπιστικές ανάγκες, με εκατομμύρια πρόσφυγες να έχουν εγκαταλείψει τη χώρα και εκατομμύρια άλλους να έχουν εκτοπιστεί εσωτερικά. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, περίπου 14 εκατομμύρια άνθρωποι στη Συρία χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια, με την κατάσταση να επιδεινώνεται από τη συνεχιζόμενη βία και την πολιτική αστάθεια (UNHCR, 2022).

Η ανθρωπιστική βοήθεια περιορίζεται από την έλλειψη ασφαλών διαδρομών και τη συνεχιζόμενη βία, ενώ οι διεθνείς οργανώσεις προσπαθούν να παρέχουν υποστήριξη σε μια από τις πιο κρίσιμες ανθρωπιστικές κρίσεις των τελευταίων ετών.

Συμπεράσματα

Η πτώση του Άσαντ έχει αναδείξει μια νέα φάση στη συριακή κρίση, με τη στρατιωτική και πολιτική κατάσταση να είναι σε διαρκή ρευστότητα. Η αποδυνάμωση της κεντρικής κυβέρνησης έχει οδηγήσει σε έναν κατακερματισμένο στρατιωτικό χάρτη, όπου διάφορες ένοπλες ομάδες ελέγχουν διαφορετικές περιοχές. Η αβεβαιότητα αυτή έχει σημαντικές γεωπολιτικές επιπτώσεις για τις γειτονικές χώρες, κυρίως για το Ισραήλ και την Τουρκία.

Οι γεωπολιτικές δυναμικές που προκύπτουν από την πτώση του Άσαντ απαιτούν μια προσεκτική ανάλυση. Το Ισραήλ, αν και έχει επωφεληθεί από την αδυναμία του καθεστώτος, παραμένει σε εγρήγορση απέναντι στην πιθανότητα ενίσχυσης τρομοκρατικών ομάδων που θα μπορούσαν να απειλήσουν την ασφάλεια του. Από την άλλη, η Τουρκία προσπαθεί να εξασφαλίσει τα εθνικά της συμφέροντα, περιορίζοντας την επιρροή των κουρδικών δυνάμεων και προσπαθώντας να διατηρήσει τη στρατηγική της παρουσία στη βόρεια Συρία.

Η ανθρωπιστική κρίση στη Συρία προσθέτει μια επιπλέον διάσταση στην ήδη περίπλοκη κατάσταση. Οι διεθνείς οργανισμοί και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις παλεύουν για να προσφέρουν βοήθεια στους πληγέντες, αλλά οι συνθήκες ασφαλείας και οι πολιτικές εντάσεις καθιστούν την κατάσταση ακόμα πιο δύσκολη.

Αναγκαία Στρατηγική Αντίληψη

Η μελέτη της στρατιωτικής και πολιτικής κατάστασης στη Συρία μετά την πτώση του Άσαντ αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η περιοχή. Η συνεργασία και ο διάλογος είναι απαραίτητοι για να επιτευχθεί μια βιώσιμη λύση που θα οδηγήσει στη σταθερότητα. Η κατάσταση στη Συρία απαιτεί μια συνδυασμένη στρατηγική προσέγγιση εκ μέρους των διεθνών δυνάμεων. Η συνεργασία μεταξύ των κρατών, η υποστήριξη των ανθρωπιστικών προσπαθειών και η προώθηση ενός βιώσιμου πολιτικού διαλόγου είναι απαραίτητα βήματα για την αποκατάσταση της ειρήνης και της σταθερότητας στη χώρα. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να αναγνωρίσει ότι η επιτυχία στην επίλυση της συριακής κρίσης εξαρτάται από την κατανόηση των γεωπολιτικών παραμέτρων και της ανθρωπιστικής διάστασης της κρίσης.

 

Πηγές- Βιβλιογραφία

 

1. Baker, C. (2021). Israel’s Security Concerns Post-Ald Asad. Journal of Middle Eastern Politics, 34(2), 145-162.
2. Cohen, A. (2022). Israeli Airstrikes and the Syrian Civil War: Strategic Implications. Middle Eastern Studies Review, 29(1), 78-95.
3. Erdogan, R. (2020). Turkey’s Military Operations in Northern Syria: A Strategic Analysis. Turkish Journal of International Relations, 25(3), 15-29.
4. Gunter, M. M. (2021). The Changing Dynamics in Northern Syria: Kurdish Forces and Their Impact. Kurdish Studies, 9(1), 55-73.
5. Hokayem, E. (2019). The Role of External Powers in the Syrian Civil War. The Washington Institute for Near East Policy.
6. İçduygu, A. (2020). Turkey’s Refugee Crisis: Implications for Domestic and Foreign Policy. Turkish Studies, 21(4), 563-580.
7. Katz, M. (2020). The Turkish-Kurdish Conflict and Its Impact on Syria. International Journal of Middle Eastern Studies, 52(4), 511-528.
8. Lindsey, R. (2022). Syria’s Future: The Geopolitical Ramifications of Asad’s Fall. Strategic Analysis, 46(2), 122-138.
9. UNHCR. (2022). Syria Regional Refugee Response. United Nations High Commissioner for Refugees.