Γράφει η Μαρία Ντάμπου, Αναλύτρια και Μέλος Δ.Σ. ΚΕΔΙΣΑ
Οι διεθνείς εξελίξεις των τελευταίων ετών αποδεικνύουν πως βρισκόμαστε μπροστά σε μια επικίνδυνη ενίσχυση της ακροδεξιάς, η οποία τροφοδοτείται από τις δομικές οικονομικές κρίσεις του σύγχρονου καπιταλισμού και τη ριζική αναδιάταξη των παγκόσμιων γεωπολιτικών συσχετισμών. Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην Προεδρία των ΗΠΑ λειτούργησε ως καταλύτης, επισπεύδοντας μια «στροφή» που απειλεί τα θεμέλια της δημοκρατίας, ενώ την ίδια στιγμή τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με νέες πολιτικές ελέγχου ή μη της πληροφορίας, ενδέχεται να επιταχύνουν τη διάδοση της παραπληροφόρησης. Το παλιότερο ηγεμονικό αστικό δίπολο φιλελεύθερης – συντηρητικής δεξιάς και σοσιαλδημοκρατίας μετασχηματίζεται στο φόντο της σκλήρυνσης των αστικών κρατών και των ενδοαστικών αντιπαραθέσεων για τη σύγχρονη αστική διαχείριση. Σε αυτό το τοπίο, αναδύεται η νέα ακροδεξιά, με μεγάλη δυναμική όπως αποτυπώθηκε στις τελευταίες ευρωεκλογές όπου αναδείχτηκε πρώτη δύναμη σε Ιταλία, Γαλλία, Ουγγαρία, Αυστρία, Βέλγιο, δεύτερη σε Γερμανία και ενισχυμένη σε Ισπανία, Πορτογαλία και Κύπρο.
Μια εξέλιξη που αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για τις κοινωνίες, περικλείοντας εντός της τον κίνδυνο ενός νέου τύπου φασισμού. Ειδικότερα, οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών σε χώρες κλειδιά της Ευρώπης όπως η Γαλλία και η Γερμανία αναδεικνύουν την ανάγκη για βαθύτερη κατανόηση των νέων συνθηκών. Η νέα χρονιά, επιτάσσει νέους κανόνες και η διεθνής σκακιέρα φαίνεται να έχει αλλάξει για τα καλά. Η μετάλλαξη του κοινωνικού φιλελευθερισμού σε υπερκοινωνικό και υπαρξιακό καθεστωτικό βιοπολιτικό σύστημα, έχει εδραιωθεί για τα καλά στο κοινωνικό – πολιτικό γίγνεσθαι. Η ιδεολογική προσέγγιση των κομμάτων φαίνεται να έχει ξεθωριάσει και οι παραδοσιακοί πιστοί στις αρχές του κοινωνικού φιλελευθερισμού, έχουν ήδη μετακομίσει στην ελεύθερη ζώνη των social media. Μέσα σε αυτή την νέα τάξη των πραγμάτων, γεννιούνταν κόσμοι διαφορετικοί από τον κλασικό δυτικό φιλελεύθερο κόσμο των παραδοσιακών κανόνων και των κοινωνικών σταθμίσεων που κρατούσαν μακροπρόθεσμες ισορροπίες.
Παρατηρούμε καθημερινά, νέους διχασμούς που φυτεύονται μέσω της παραπληροφόρησης και της προπαγάνδας σε κάθε μέσο επικοινωνίας και ενημέρωσης. Η τελευταία ανακοίνωση του Μαρκ Ζούκερμπεργκ (Ιδρυτή του Facebook), έγειρε νέα ερωτήματα σχετικά με τις προθέσεις που κρύβονται πίσω από τις αλλαγές αυτές. Συγκεκριμένα , υποστήριξε πως οι fact – checkers ήταν «πολιτικά προκατειλημμένοι» και πως «έφτασε ο καιρός να επιστρέψουμε στις ρίζες μας γύρω από την ελεύθερη έκφραση». Η ανακοίνωση του Μαρκ Ζούκερμπεργκ σχετικά με τα νέα δεδομένα που θα επικρατούν σε Facebook και Instagram μπορεί να βρήκε ορισμένους υποστηρικτές, ωστόσο μεγάλο ήταν το ποσοστό των ανθρώπων που τον κατέκριναν. Συγκεκριμένα, ο επιχειρηματίας κατηγορήθηκε πως αυτές οι μεταρρυθμίσεις συμβαίνουν μόνο και μόνο για να ευνοηθεί ο Ντόναλντ Τραμπ και να υπάρξει μία καλή σχέση μεταξύ τους. Ανέφεραν, ακόμα, πως πρόκειται για μια πολιτική κι όχι για μια πρακτική κίνηση, που θα λειτουργήσει ως πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη της παραπληροφόρησης.
Κάνοντας μία ιστορική ανασκόπηση, εύκολα μπορεί να διακρίνει κανείς ότι οι ακροδεξιές πολιτικές επιβιώνουν και διεισδύουν στο πολιτικό σύστημα σε περιόδους αστάθειας και κρίσης . Η οικονομική κρίση που έπληξε την ΕΕ, καθώς και η υγειονομική και ενεργειακή που ακολούθησε τάραξε τα δεδομένα σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι συνεχόμενες αλλαγές έφεραν νέα ζητήματα στην επιφάνεια που επηρέασαν την ισχύ των κρατών. Τα πολλαπλά θέματα και η επιτακτική ανάγκη επίλυσης τους, δημιούργησαν μία νέα πραγματικότητα που μέρα με την μέρα φαίνεται να κλυδωνίζει τα θεμέλια της δημοκρατίας και να δημιουργεί νέους κανόνες συμπεριφοράς . Όμως, τα κράτη με βαθιά γνώση της ιστορίας γνωρίζουν ακόμη , πως οι δύσκολες εποχές γεννούν νέες ιδέες και κινήματα. Σε μία περίοδο που φαίνεται να αναζωπυρώνουν , ακραίες πολιτικές με έντονα προπαγανδιστικά στοιχεία, τα κράτη τόσο σε εθνικό όσο και σε υπερεθνικό επίπεδο καλούνται να ενισχύσουν τις δυνάμεις τους και να πολεμήσουν κάθε είδους «μεσαιωνικές» και αναχρονιστικές πολιτικές μίσους.