Ελληνικά
Γράφει ο Βασίλης Παπαγεωργίου, Δόκιμος Αναλυτής ΚΕΔΙΣΑ
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως η 22η Νοεμβρίου του 2015 αποτελεί μια ημερομηνία σταθμό για την Αργεντινή αλλά και για τη Λατινική Αμερική. Ο Μαουρίτσιο Μάκρι εκλέχθηκε ως ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής με 51,4% έναντι 48,6% του αντιπάλου του Σιόλι στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών. Ο συνασπισμός Cambiemos (Ας αλλάξουμε) έβαλε τέλος στην κυριαρχία των Περονιστών στη χώρα ενώ αποτελεί σημείο αναφοράς ενδεχομένως για ολόκληρη την Νότιο Αμερική.
Κυρίαρχο πολιτικό-ιδεολογικό ρεύμα στη Λατινική Αμερική είναι η επονομαζόμενη Marea Rosa (Ροζ Παλλίροια),μια γενικότερη νομιμοποίηση-υποστήριξη του κόσμου σε Αριστερές ή Κεντροαριστερές πολιτικές η οποία μετουσιώνεται σε ψήφους και κατά συνέπεια σε αντίστοιχα καθεστώτα για όλες σχεδόν τις χώρες της ηπείρου. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός πως από τις συνολικά 20 χώρες της Λατινικής Αμερικής (χωρίς τις υπερπόντιες κτήσεις Γαλλίας- ΗΠΑ) οι 15 εξ αυτών είχαν στο τιμόνι τους Αριστερό ή Κεντροαριστερό πρόεδρο από το διάστημα 1990 μέχρι το 2015 ενώ η συντριπτική πλειονότητά τους συνεχίζει να έχει μέχρι σήμερα.
Κόντρα στο ρεύμα της Ροζ Παλλίροιας λοιπόν ο γιος του πλουσιότερου ανθρώπου της Αργεντινής και τέως δήμαρχος του Μπουένος Άιρες την οκταετία 2007-2015 υπόσχεται να αλλάξει την κατάσταση της οικονομίας και να φιλελευθεροποίησει την Αργεντινή. Σύμφωνα με τις προγραμματικές δηλώσεις του ο Μαουρίτσιο Μάκρι τέως Διευθύνων Σύμβουλος της Μπόκα Τζούνιορς, στοχεύει στη δημιουργία ενός ασφαλούς οικονομικού περιβάλλοντος για Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) καθώς και στην καταπολέμηση χρόνιων παθογενειών του συστήματος της χώρας όπως η διαφθορά, η εγκληματικότητα και ο πληθωρισμός (ξεπέρασε το 40% το 2014 ενώ τώρα τρέχει περίπου με 25%!)[1]
Για να επιτύχει το δύσκολο έργο του θα έχει να αντιμετωπίσει αρκετές δυσκολίες στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό.
Γνωρίζει ότι η νίκη στις προεδρικές εκλογές δεν του δίνει παντοδυναμία καθώς οι Περονιστές συνεχίζουν να ελέγχουν το Κογκρέσο και τη Γερουσία,ενώ παρά το ποσοστό που πήρε στο δεύτερο γύρο των εκλογών δε διαθέτει επαρκή νομιμοποίηση και αναγνωρισιμότητα -με εξαίρεση το Μπουένος Άιρες και τις κεντρικές επαρχίες της Αργεντινής και πάντα σε σχέση με τους Περονιστές- με σκοπό να προωθήσει εύκολα τις ριζοσπαστικές αλλαγές όπου ο ίδιος οραματίζεται.[2] Τροχοπέδη θα αποτελέσουν και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις οι οποίες είναι επίσης Περονιστικών αντιλήψεων.
Με τη δεδομένη κατάσταση είναι προφανές ότι η εξωτερική πολιτική σκηνή του προσφέρει περισσότερους χώρους για πολιτικούς ελιγμούς τουλάχιστον κατά το πρώτο διάστημα της διακυβέρνησής του. Η εσωτερική πολιτική που ακολουθεί άλλωστε μια κυβέρνηση έχει μεγαλύτερο πολιτικό κόστος από τη χάραξη μιας εξωτερικής πολιτικής η οποία βρίσκεται συνήθως μακριά από τις άμεσες ανάγκες και ανησυχίες των κοινωνικά αδύναμων στρωμάτων. Πλην ελαχίστων και συγκεκριμένων περιπτώσεων, το “εσωτερικό θέατρο’’ είναι αυτό που ρίχνει ή ανεβάζει κυβερνήσεις στην εξουσία και λιγότερο το εξωτερικό. Στο πλαίσιο αυτό είναι σίγουρο πως ο Μαουρίτσιο Μάκρι θα διαφοροποιηθεί αρκετά από τους προκατόχους του για να μπορέσει να προσεγγίσει κάποιους από τους στόχους του.
Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική σκηνή λοιπόν, η Βραζιλία αποτελεί το σημαντικότερο εταίρο της Αργεντινής (εξάγει το 20,3% ενώ εισάγει το 23,7 %).[3] Μολονότι διατηρούσαν άριστες σχέσεις με τους Περονιστές τα τελευταία 12 χρόνια παραμένει άγνωστο εάν αυτή η αλλαγή θα επηρεάσει άμεσα τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών καθώς και οι δύο διατηρούν πολλά οφέλη από τις μεταξύ τους συναλλαγές.
Δεύτερος σημαντικότερος τους εταίρος είναι οι ΗΠΑ( 5,5% των εξαγωγών και 17,9 % των εισαγωγών)[4] σχέση στην οποία στοχεύει να επενδύσει στο εγγύς μέλλον ο νέος πρόεδρος. Ήδη ο Μάκρι δήλωσε πως θα σκίσει το μνημόνιο κατανόησης μεταξύ Ιράν – Αργεντινής κερδίζοντας τις εντυπώσεις των Εβραίων της Αργεντινής και όχι μόνο, ενώ παράλληλα υποστήριξε τον αποκλεισμό της Βενεζουέλας από τη Mercosur (περιφερειακή ζώνη ελεύθερων συναλλαγών της Λατινικής Αμερικής) ως αντιδημοκρατική.[5]
Τα παραπάνω γεγονότα δεν είναι τα μόνα που τον συνδέουν ή ενδεχομένως να τον συνδέσουν περισσότερο με τις ΗΠΑ. Αν και νέος στην πολιτική, ο Μάκρι από την ηλικία των 24 χρονών υπέγραφε επιχειρηματικές συμφωνίες με τον μεγιστάνα και νυν υποψήφιο των Ρεπουμπλικάνων για την Προεδρία των ΗΠΑ Donald Trump.[6]
Κατά τη διάρκεια του περασμένου G20 στην Τουρκία η προηγούμενη κυβέρνηση υπέγραψε συμφωνία με την Κίνα για την δημιουργία 2 πυρηνικών εργοστασίων στην Αργεντινή. Ο Μάκρι κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου δήλωσε ότι θα επανεξετάσει όλες τις συμφωνίες με την Κίνα οι οποίες υπογράφηκαν στο παραπάνω διάστημα[7] Επίσης η απερχόμενη πρόεδρος Κριστίνα Κίρχνερ είχε εκφράσει ρητώς την επιθυμία της για ένταξη στις BRICS ζητώντας από τον τέως πρόεδρο της Βραζιλίας Λούλα Ντα Σίλβα να διαδραματίσει τον ρόλο του διαμεσολαβητή σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Σύμφωνα με τα παραπάνω φαίνεται πως ο νέος πρόεδρος θα επιλέξει να απομακρυνθεί από το στρατόπεδο των BRICS στο οποίο στόχευε να ενταχθεί η προηγούμενη κυβέρνηση καθώς όλα τα παραπάνω συντελούν στο γεγονός ότι θα επιδιώξει περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων με τις ΗΠΑ. Από την άλλη πλευρά και δεδομένου της πολιτικής καλών σχέσεων όπου προσπαθεί να χτίσει η Κίνα στην “πίσω αυλή’’ των ΗΠΑ ,οι Ηνωμένες Πολιτείες θα υποδεχθούν τη στροφή της Αργεντινής με θέρμη. Παρουσιάζεται πλέον μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για τις ΗΠΑ να αλλάξουν την υφιστάμενη πολιτική ηγεμονία της Κεντροαριστεράς στη Λατινική Αμερική.
Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως μετά τις βουλευτικές εκλογές στην Βενεζουέλα και την πρώτη ήττα του σοσιαλιστικού κόμματος του Μαδούρο μετά από το 1999 καθώς και με τις εκλογές στο Περού να πλησιάζουν, η Ροζ Παλίρροια φαίνεται πως έχει ξεκινήσει να υποχωρεί. Σε αυτό το συμπέρασμα συντελεί το γεγονός ότι ακόμα και οι Κεντροαριστερές κυβερνήσεις πραγματοποιούν εμφανή στροφή προς το κέντρο τα τελευταία χρόνια στη Λατινική Αμερική.[8]
Σε αυτό το δυναμικό και ρευστό περιβάλλον είναι αρκετά πιθανό το ενδεχόμενο η Αργεντινή να προσπαθήσει να διαμορφώσει ηγετικό ρόλο.
Ο Μαουρίτσιο Μάκρι όπως κατάφερε να βρει την ισορροπία και να ηγηθεί νικηφόρα του συνασπισμού που δημιούργησε, έτσι καλείται και τώρα να βρει τη χρυσή τομή ανάμεσα στο παλιό καθεστώς και στο νέο το οποίο θέλει να δημιουργήσει. Γνωρίζει ότι πρέπει να συνεχίσει να αμβλύνει τις διαφορές μεταξύ των διχασμένων Περονιστών – Κιρχνενιστών που δαιμονοποιούν τις φιλελεύθερες πολιτικές που τους έφεραν στην οικονομική καταστροφή το 2001, καθώς και αυτών που επιθυμούν την αλλαγή και ελπίζουν σε ένα πιο σταθερό πολιτικοοικονομικό σύστημα.
[1] Bloomberg.com, (2015). Argentina’s Economy Under New Leadership. [online] Available at: http://www.bloomberg.com/news/videos/2015-12-11/argentina-s-economy-under-new-leadership? [Accessed 13 Dec. 2015].
[2] The Economist, (2015). 2015 Argentine presidential election second-round result. [online] Available at: http://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2015/11/mauricio-macri-elected-argentinas-next-president [Accessed 13 Dec. 2015].
[3] Cia.gov, (2015). The World Factbook. [online] Available at: https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ar.html [Accessed 13 Dec. 2015].
[4] Cia.gov, (2015). The World Factbook. [online] Available at: https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ar.html [Accessed 13 Dec. 2015].
[5] Watts, J. and Goñi, U. (2015). Argentina president-elect pledges radical policy changes in shift to right. [online] the Guardian. Available at: http://www.theguardian.com/world/2015/nov/23/argentina-president-elect-mauricio-macri-iran-venezuela [Accessed 13 Dec. 2015].
[6] BBC News, (2015). Change ahead: Mauricio Macri’s vision for Argentina – BBC News. [online] Available at: http://www.bbc.com/news/world-latin-america-34899223 [Accessed 13 Dec. 2015].
[7] Financial Times, (2015). China to build two nuclear plants in Argentina in $15bn deal – FT.com. [online] Available at: http://www.ft.com/cms/s/0/2d264e78-8cf9-11e5-a549-b89a1dfede9b.html#axzz3u9VWVNV0 [Accessed 13 Dec. 2015].
[8] Stuenkel, O. (2015). After the pink tide | Post Western World. [online] Postwesternworld.com. Available at: http://www.postwesternworld.com/2015/12/08/after-the-pink-tide/ [Accessed 13 Dec. 2015].