Ελληνικά
Γράφει η Μυρτώ Παπαδοπούλου, Αναλύτρια ΚΕΔΙΣΑ
Στο σημερινό μας άρθρο θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε το υπόβαθρο και τα αίτια της πολεμικής σύρραξης μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας, τον Αύγουστο του 2008. Πριν φτάσουμε στην οριστική ρήξη του 2008 μεταξύ δυο πάλαι ποτέ πρώην σοβιετικών δημοκρατιών της Σοβιετικής Ένωσης, υπήρχαν ήδη από το 2004 ενδείξεις που προμήνυαν αυτή την εξέλιξη. Αξίζει να επισημάνουμε ότι κατά τη διάρκεια της εισβολής στις 8 Αυγούστου του 2008, ο πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ ήταν σε διακοπές, ο πρωθυπουργός Βλαντιμίρ Πούτιν βρισκόταν στο Πεκίνο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες ενώ η στρατιωτική ηγεσία ήταν απροετοίμαστη τη δεδομένη χρονική στιγμή.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι, οι οποίοι οδήγησαν την ανάμειξη της Ρωσίας σε αυτό τον πόλεμο. Αξίζει να επισημάνουμε ότι η Ρωσία εσκεμμένα άφησε να διαρρεύσει στα ΜΜΕ- και κατ’ επέκταση στην κοινή γνώμη- ότι ενεπλάκει για να προστατεύσει τους ρώσους πολίτες αλλά και την ειρήνη στη Νότια Οσσετία και την Αμπχαζία.
Οι ουσιαστικοί λόγοι, που οδήγησαν τη Ρωσία να εμπλακεί σε αυτό τον πόλεμο, ήταν για να ‘τιμωρήσει’ τη Γεωργία επειδή επιθυμούσε την ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Με αυτό τον τρόπο θα έδινε ένα τέλος στη γεωργιανή παρουσία στις περιοχές της Νότιας Οσσετίας και της Αμπχαζίας. Επίσης η Ρωσία ήθελε μέσω της Γεωργίας- να παραδειγματίσει- άλλα μετασοβιετικά κράτη όπως η Ουκρανία και το Αζερμπαϊτζάν με απώτερο στόχο τη μη ένταξή τους στο ΝΑΤΟ. Εκτός από την Ουκρανία και το Αζερμπαϊτζάν η Ρωσία με τη στάση και τις ενέργειές της, ήθελε να στείλει και ένα ηχηρό μήνυμα στη Δύση αυτό της μη ανάμειξής της σε περιοχές που βρίσκονται υπό την δική της σφαίρα επιρροής. Η Δύση είχε υποστηρίξει τη Γεωργία ενώ ταυτόχρονα είχε αναγνωρίσει ήδη από το Φεβρουάριο του 2008 την ανεξαρτησία του Κοσόβου. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε ότι η Ρωσία με κάθε τρόπο προσπαθούσε να αναδείξει την αναξιοπιστία της τότε γεωργιανής κυβέρνησης τόσο στην Ε.Ε όσο και στο ίδιο στο ΝΑΤΟ. Ήθελε την πολιτική κατάρρευση της κυβέρνησης Σαακασβίλι και την εγκαθίδρυση μιας πιο φιλο-ρωσικής κυβέρνησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του άσχημου κλίματος που επικρατούσε μεταξύ των δύο χωρών φάνηκε όταν ο ρώσος πρόεδρος Μεντβέντεφ αποκάλεσε τον Μιχαήλ Σαακασβίλι “ παράφρονα”. Η όλη κατάσταση αποτυπώνει την τεταμένη κατάσταση στην οποία βρίσκονταν οι δυο πάλαι ποτέ συνιστώσες Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης.
Στο σημείο αυτό οφείλουμε να δώσουμε έμφαση στη στάση που κράτησε η Ρωσία μετά τη λήξη του πολέμου. Συγκεκριμένα τόνισε σε όλα τα επίπεδα ότι δεν επιθυμούσε τη συνέχιση του πολέμου και τάχθηκε υπέρ της ειρήνης και της αποκλιμάκωσης της κρίσης. Οι ανακοινώσεις από μέρους της Ρωσίας άφηναν να εννοηθεί ξεκάθαρα προς πάσα κατεύθυνση ότι θα βρίσκεται πάντα στο πλευρό των πολιτών της ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής τους. Αυτές οι δηλώσεις ήταν που προκάλεσαν ανησυχίες, καθώς ερμηνεύτηκαν από πολλούς ότι εννοούσε την ανατολική Ουκρανία και το βόρειο Καζακστάν, καθώς σε αυτές τις περιοχές υπάρχει έντονο ρωσικό στοιχείο.
Ωστόσο ο απώτερος στόχος της Ρωσίας ήταν να τεθεί η συγκεκριμένη περιοχή υπό την επιρροή της, γι’ αυτό και εναντιώθηκε στις προσπάθειες ένταξης της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ. Συγκεκριμένα η Ρωσία επιθυμούσε μέσω της σύγκρουσης της με τη Γεωργία να επιτύχει καταρχήν τη de facto απόσχιση των περιοχών από τη Γεωργία και στη συνέχεια την αναγνώρισή τους ως ανεξάρτητες Δημοκρατίες. Οι μεταγενέστερες κινήσεις της Ρωσίας ήταν προσεκτικές. Συγκεκριμένα παραχώρησε τη ρωσική υπηκοότητα στους κατοίκους της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσσετίας.
Όπως είναι φυσικό σε ένα τέτοιο γεγονός υπήρξαν παρεμβάσεις και αντιδράσεις τόσο από την Ε.Ε όσο και από τις Η.Π.Α. Και οι δυο τάχθηκαν υπέρ της κατάπαυσης του πυρός μεταξύ της Ρωσίας και της Γεωργίας. Στην προσπάθεια συμβιβασμού μεταξύ των δυο αντιπάλων, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η Γαλλία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η οποία είχε τότε την προεδρία της Ε.Ε. Επίσης τόνισαν ότι η ύπαρξη ενδεχόμενων σεναρίων για αλλαγές συνόρων από μέρους της Ρωσίας, αποτελούσε κίνδυνο για την παγκόσμια ειρήνη και συνιστούσαν την παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Μάλιστα σε περίπτωση μη συμμόρφωσης της Ρωσίας, η Δύση είχε ξεκαθαρίσει ότι θα προβεί σε κυρώσεις. Ωστόσο η Ρωσία ήταν προσεκτική και δεν προχώρησε σε προσάρτηση των περιοχών για να μην κατηγορηθεί από τη Δύση για αλλαγή συνόρων αν και προέβει στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας τους όπως αντίστοιχα είχαν κάνει έξι μήνες πριν με το Κόσοβο αρκετές Δυτικές χώρες.
Εκείνο που μας δίδαξε ο πόλεμος στη Γεωργία είναι ότι κερδίζει αυτός που είναι καλύτερα προετοιμασμένος και σε αυτή τη ζυγαριά η πλάστιγγα έγερνε προς τη Ρωσία. Η Ρωσία πέτυχε τις επιδιώξεις της δηλαδή να θέσει υπό την επιρροή της τόσο την Αμπχαζία όσο και τη Νότια Οσσετία. Να σημειώσουμε ότι την ανεξαρτησία τους έχουν αναγνωρίσει εκτός από τη Ρωσία, η Βενεζουέλα, η Νικαράγουα και το Ναουρού.
Συμπερασματικά ο πόλεμος στη Γεωργία μπορεί να διήρκησε λίγες μόνον μέρες, εντούτοις ήταν αρκετές για να προκληθεί διεθνής αναστάτωση και να στραφούν όλα τα βλέμματα στην περιοχή του Καυκάσου. Το μάθημα από τον Πόλεμο της Γεωργίας είναι ότι όταν παραβιάζεται η αρχή του απαραβίαστου των συνόρων και της εδαφικής ακεραιότητας μια φορά (Σερβία-Κόσοβο), τότε είναι πολύ πιθανόν να επαναληφθεί σε άλλες περιοχές της παγκόσμιας γεωπολιτικής σκακιέρας όπως αποδείχτηκε με την περίπτωση της Γεωργίας (Αμπχαζία-Νότια Οσσετία) και μεταγενέστερα με την Ουκρανία (Κριμαία) το 2014.
ΠΗΓΕΣ
Russia’s strategy in the war against Georgia
The Caucasus War of August 2008
The Russian-Georgian War: A Challenge for the U.S and the World