Μετά τις Ευρωεκλογές τι;

Γράφει ο Πέτρος Γκάτζιος, Αναλυτής ΚΕΔΙΣΑ

 

Εισαγωγή

Με τις ευρωεκλογές του 2019[1], έκλεισε ο πρώτος κύκλος της ευρωπαϊκής ενοποίησης μετά τη διαδικασία που ξεκίνησε με την απόφαση του Brexit. Ο δεύτερος κύκλος έχει ως αφετηρία το στρατηγικό θεματολόγιο[2] που πρέπει να συμφωνηθεί για τα επόμενα χρόνια και ακολουθεί η συμφωνία για την κατανομή των θέσεων του/της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τη θέση του/της Ύπατου εκπροσώπου για την Εξωτερική Πολιτική, τη θέση του/της Προέδρου της ΕΚΤ καθώς και του/της Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (αναλαμβάνουν καθήκοντα 1^η Νοεμβρίου και ο τελευταίος/α 1^η Δεκεμβρίου αντίστοιχα). Πρόθεση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Τουσκ[3] είναι μέχρι τον Ιούλιο του 2019 να υπάρχει συμφωνία για όλες τις θέσεις.

Ποια συμπεράσματα μπορεί να αντλήσει κάποιος από τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών όμως;

Με βάση τους αριθμούς, μεγάλοι νικητές θεωρούνται οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι (πρώτη κατηγορία), δυνάμεις έχασαν το Λαϊκό Κόμμα και οι Σοσιαλιστές (δεύτερη κατηγορία), ενώ στα ίδια περίπου επίπεδα με του 2014 βρίσκονται τα ευρω-σκεπτικιστικά κόμματα (τρίτη κατηγορία) παρά το φόβο για επερχόμενη μεγάλη άνοδο. Η συμμετοχή κυμάνθηκε στο 50,94% ξεπερνώντας κατά πολύ το θλιβερό 42,61% του 2014, ανοδικό ποσοστό για πρώτη φορά στα 40 χρόνια των ευρωεκλογών.

Πρακτικά αυτό σημαίνει το τέλος της πρωτοκαθεδρίας που υπήρχε από το 1979 μεταξύ Λαϊκού κόμματος και Σοσιαλιστών, με τη θέση της να παίρνει μία υπέρ της Ένωσης μεν, αλλά χωρισμένη σε τέσσερα κόμματα συμμαχία.

Η πρώτη κατηγορία έλαβε 41 και 17 παραπάνω έδρες αντίστοιχα (πλέον 109 και 69), με το κόμμα του Μακρόν να εντάσσεται στους Φιλελεύθερους και να μετονομάζεται σε ALDE & R πλέον.

Η δεύτερη κατηγορία έχασε 37 και 41 έδρες αντίστοιχα (πλέον 180 και 146) χάνοντας παράλληλα όπως προανέφερα και την πλειοψηφία που κατείχε επί του συνόλου.

Συνεπώς, η δεύτερη κατηγορία χρειάζεται και τους Φιλελεύθερους για να μπορέσει να έχει την πλειοψηφία (376/751), με τον κ. Μακρόν όμως να αντιτίθεται[4] στη διαδικασία Spitzenkandidaten του κορυφαίου δηλαδή υποψηφίου που προτείνει το κόμμα που ήρθε πρώτο στις ευρωεκλογές για τη θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου με βάση τα αποτελέσματα είναι ο Γερμανός κ. Βέμπερ.

Ο κ. Μακρόν μάλιστα συζητάει με τους κκ. Σάντσεζ της Ισπανίας και Μπορίσοφ της Βουλγαρίας για τη στήριξη διαφορετικής υποψηφιότητας για τη θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού, δημοσιογραφικές πηγές αναφέρουν σύμπραξη με το «κόμμα των 5 αστέρων» της Ιταλίας αλλά θυμίζω πως αυτή η προσέγγιση το 2017 κόστισε την υποψηφιότητα για τη θέση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου(ΕΚ) στον κ. Φέρχοφστατ, ηγέτη της ομάδας.

Από την άλλη, οι Σοσιαλιστές με την ορμή που έχουν από τις ευρωεκλογές στην Ολλανδία και την υποψηφιότητα του πρώην Επιτρόπου κ. Τίμερμανς, πιέζουν για μία προοδευτική όπως την ονομάζουν συμμαχία χωρίς όμως να βγαίνουν και πάλι οι αριθμοί (S&D+GUE/NGL+Greens/EFA+ALDE&R 363 στο σύνολο), με αμφιλεγόμενη την συμμετοχή της GUE (Συνομοσπονδιακή Ομάδα της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς/Αριστερά των Πρασίνων των Βορείων Χωρών, 39 έδρες).

Το ΕΛΚ, για 5^η συνεχή περίοδο βγαίνει πρώτο, αλλά όπως ανέφερα παραπάνω χρειάζεται μία τριπλή συμμαχία για να πετύχει πλειοψηφία, με τις πιθανότητες να συμμετέχουν και οι Πράσινοι σε αυτή να είναι λιγοστές, σχεδόν ανύπαρκτες με το GUE. Πρόβλημα ίσως υπάρξει λόγω συμμετοχής του κόμματος Fidesz του κ. Ορμπάν στο ΕΛΚ καθώς αρκετοί Σοσιαλιστές αισθάνονται άβολα παρόλο που το ΕΛΚ έχει (Μάρτιος 2019) προσωρινά αναστείλει την ιδιότητα του μέλους για το Fidesz.

Επειδή όμως στις τελικές αποφάσεις συμμετέχουν και τα εθνικά κράτη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με το 1/3 των ηγετών της ΕΕ να προέρχονται από την ομάδα αυτή, σε συνδυασμό με την υπεροχή σε επίπεδο ευρωεκλογών σε μεγάλο αριθμό χωρών[5] -παρά τις απώλειες-, το ΕΛΚ έχει αρκετούς λόγους να πιέζει για την κατάληψη της θέσης του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τον κ. Βέμπερ.

Σε αυτή την περίπτωση, Σοσιαλιστές και Φιλελεύθεροι θα πιέσουν για την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αν και δεν θεωρούνται αμελητέες οι θέσεις του/της Ύπατου εκπροσώπου και του/της Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Και μπορεί ο κ. Βέμπερ να μην έχει σχετική εμπειρία και να παραμένει άγνωστος στην πλειοψηφία των Γερμανών, ωστόσο, οι θέσεις που θα δοθούν πρέπει επιπλέον να κρατάνε  και μία γεωγραφική, φυλετική και δημογραφική ισορροπία. Αν λοιπόν διαδεχθεί ένας Γερμανός τον κ. Γιούνκερ, μπλοκάρει ο δρόμος του επίσης Γερμανού κ. Βάιντμαν προς την προεδρία της ΕΚΤ. Κανείς ωστόσο δεν μπορεί να αποκλείσει έναν διαφορετικό συμβιβασμό.

Από τα ονόματα που ακούγονται για το Ευρωπαϊκού Συμβούλιο το όνομα του Ολλανδού πρωθυπουργού κ. Ρούτε ήταν στη λίστα των υποψηφίων προ των ευρωεκλογών αν και μετά τις εκλογές είναι αποδυναμωμένος, ενώ ακούγεται και το όνομα του Βέλγου πρωθυπουργού κ. Μισέλ που υποστηρίζεται από τον κ. Μακρόν και άλλους Φιλελευθέρους. Παλαιότερα είχε ακουστεί και το όνομα της κας Μέρκελ! Το επόμενο μήνα θα υπάρξουν πολλά ονόματα αυτό είναι το μόνο σίγουρο…

 Αν όλα τα παραπάνω συμφωνηθούν, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του κ. Τουσκ, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου, το ΕΚ στην Ολομέλεια του Ιουλίου μπορεί να ψηφίσει για Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Δεν πρέπει να διαφεύγει πως το ΕΚ πάντοτε αναζητούσε μεγαλύτερες συμμαχίες λόγω του ρόλου που επιτελεί και στις σημαντικότερες νομοθετικές αποφάσεις την προηγούμενη περίοδο το πέτυχε αυτό[6].

Στα αξιοσημείωτα των εκλογών τέλος, η πρωτιά της κας Λεπέν και κ. Σαλβίνι σε Γαλλία και Ιταλία αντίστοιχα, η δεύτερη θέση των Πρασίνων στη Γερμανία και η πρωτιά του κ. Φάρατζ σε ΗΒ, με Εργατικούς και Συντηρητικούς στην τρίτη και πέμπτη θέση αντίστοιχα!

Επίλογος

Στο δια ταύτα, μπορεί η διαδικασία να φεύγει από τον «αυτόματο πιλότο» αλλά αναμφίβολα το σύστημα λήψης αποφάσεων θα συνεχίσει να λειτουργεί. Αυτό έκανε πάντα, αυτό θα συνεχίσει να κάνει.

Καθημερινά οι πολιτικές ομάδες προβαίνουν σε ένα «δούναι και λαβείν» και για αυτό κατά την άποψή μου δεν έχει τόση σημασία η ανάληψη θέσεων καθώς καλύπτει τον ψυχολογικό παρά τον ουσιαστικό ρόλο που είναι η λειτουργία των θεσμών της ΕΕ.

Πρακτικά, στις ψηφοφορίες, αν λάβει κανείς υπόψη τις αποχές, τις απουσίες καθώς και την μείωση των θέσεων που θα έχουμε με την έξοδο του ΗΒ, το απαιτούμενο ποσοστό για την επίτευξη πλειοψηφίας γίνεται μικρότερο. Στην τελευταία περίπτωση σημειώνω πως ζημιώνονται οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι καθώς το ΕΛΚ δεν έχει έδρες από το ΗΒ!

Αυτό που κρατάω τέλος, είναι πως η πλειοψηφία των πολιτικών ομάδων που εκλέχθηκαν τάσσονται υπέρ της Ευρώπης!

 

Πηγές-Σημειώσεις

[1] https://ekloges-apotelesmata.eu/ekloges-apotelesmata/2019-2024/

[2] Προτάσεις Επιτροπής για το επόμενο θεματολόγιο http://europa.eu/rapid/press-release_IP-19-2309_el.htm

[3] https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2019/05/06/invitation-letter-by-president-donald-tusk-to-eu-heads-of-state-or-government-ahead-of-their-informal-meeting-in-sibiu/?utm_source=dsms-auto&utm_medium=email&utm_campaign=Invitation+letter+by+President+Donald+Tusk+to+EU+heads+of+state+or+government+ahead+of+their+informal+meeting+in+Sibiu

[4] Κατά της διαδικασίας Spitzenkandidaten τάσσονται το Λουξεμβούργο, η Λιθουανία, η Σλοβενία, η Σλοβακία και η Βουλγαρία.

[5] Το ΕΛΚ μόλις σε Δανία και Εσθονία (ALDE πρώτο), Ισπανία, και Πορτογαλία (Σοσιαλιστές πρώτοι), Πολωνία (CR πρώτο) και Γαλλία-Ιταλία (ENF πρώτο), ενώ σε τρεις χώρες αναδείχτηκε ισόπαλο με άλλη πολιτική ομάδα, σε Λετονία (ECR πρώτο και Λουξεμβούργο-Βέλγιο (ALDE πρώτο).

[6] http://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/elections-press-kit/3/achievements-2014-2018