Ελληνικά
Γράφει η Μυρτώ Παπαδοπούλου, Αναλύτρια ΚΕΔΙΣΑ
Το ζήτημα του Κοσόβου επανήλθε το τελευταίο διάστημα στη διεθνή επικαιρότητα λόγω των συζητήσεων μεταξύ των πολιτικών ηγεσιών Σερβίας και Κοσόβου για επαναχάραξη των συνόρων τους. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Οι λόγοι για τους οποίους η πλειονότητα των Δυτικών κρατών έχει αναγνωρίσει το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος είναι πάρα πολλοί. Το Κόσοβο είναι μια γεωγραφική περιοχή υψίστης σημασίας από στρατηγικής πλευράς κι αυτό γιατί όσοι ελέγχουν το Κόσοβο μπορούν να ασκήσουν έλεγχο και επιρροή στα Βαλκάνια. Η αμερικανική εξωτερική πολιτική επιδιώκει σταθερά μετά το τέλος του Ψυχρού πολέμου τον έλεγχο των Βαλκανίων. Στην περίπτωση του Κοσόβου οι ΗΠΑ υποστήριξαν την απόσχισή του από τη Νέα Γιουγκοσλαβία (Σερβία, Μαυροβούνιο). Πέρα όμως από αυτά, υπάρχουν και άλλα αίτια για τα οποία η Δύση γενικότερα υποστήριξε την απόσχιση του Κοσόβου από την τότε Νέα Γιουγκοσλαβία και εν συνεχεία αναγνώρισε την ανεξαρτησία του. Αυτά έχουν κυρίως να κάνουν με το υπέδαφος της συγκεκριμένης περιοχής που είναι πλούσιο σε χρυσό, μόλυβδο, κασσίτερο και άνθρακα.
Η απόσχιση του Κοσόβου από τη Νέα Γιουγκοσλαβία επήλθε μετά τη Νατοϊκή επέμβαση κατά του καθεστώτος Μιλόσεβιτς το 1999. Το Κόσοβο από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του τον Φεβρουάριο του 2008 μέχρι και σήμερα έχει αναγνωρισθεί από μια πληθώρα κρατών παγκοσμίως. Συγκεκριμένα ως ανεξάρτητο κράτος αναγνωρίζεται από 112 κράτη- μέλη των Ηνωμένων Εθνών, ενώ υπάρχουν και άλλα τέσσερα κράτη μη μέλη όπως είναι η Ταϊβάν, οι Νήσοι Κουκ, το Νιούε και το Κυρίαρχο Στρατιωτικό Τάγμα της Μάλτας. Υπάρχουν ωστόσο και χώρες που δεν έχουν προβεί σε αυτή την αναγνώριση όπως είναι η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Ισπανία. Οι λόγοι για τους οποίους όλες αυτές οι χώρες που προαναφέραμε δεν έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο είναι ότι διαθέτουν θρησκευτικές και εθνοτικές μειονότητες στην επικράτειά τους. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το Κόσοβο δεν έχει αναγνωρισθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ καθώς εκεί τίθενται εμπόδια από τη στάση της Ρωσίας και της Κίνας.
Η Ελλάδα όπως προαναφέρθηκε δεν έχει αναγνωρίσει το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος, ωστόσο έχει ταχθεί υπέρ της ένταξής του σε διεθνείς οικονομικούς και περιφερειακούς οργανισμούς. Η αιτία της μη αναγνώρισης σύμφωνα με το Κόσοβο είναι ότι η Ελλάδα είναι φίλα προσκείμενη προς τη Σερβία. Αντίθετα οι ΗΠΑ, η Γερμανία και η Ελβετία ήταν από τις πρώτες χώρες που το αναγνώρισαν. Ειδικά με τις δυο πρώτες χώρες οι σχέσεις του Κοσόβου είναι ιδιαίτερα θερμές. Συγκεκριμένα την Αμερική την θεωρούν σύμμαχό τους γιατί τους βοήθησε στον αγώνα για αυτονομία ειδικά με τον πόλεμο κατά της Νέας Γιουγκοσλαβίας, ο οποίος έγινε με αφορμή την καταπάτηση των δικαιωμάτων των Αλβανών του Κοσόβου από το καθεστώς Μιλόσεβιτς. Ως ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τις ΗΠΑ και τον τότε πρόεδρο Μπιλ Κλίντον έχει ανεγερθεί άγαλμα προς τιμήν του σε κεντρική πλατεία της Πρίστινας. Η Γερμανία από την πλευρά της υποστήριξε οικονομικά το Κόσοβο, το οποίο όπως και το Μαυροβούνιο έχουν ως ντε φάκτο νόμισμά τους το Ευρώ.
Το τελευταίο διάστημα υπάρχει φόβος μήπως το Κόσοβο μπορεί να οδηγηθεί στα χνάρια της Συρίας και συγκεκριμένα αρκετοί αναλυτές έχουν επιχειρήσει να το ορίσουν ως την «νέα Συρία» των Βαλκανίων. Αυτή η νέα συζήτηση ξεκίνησε όταν έλαβε χώρα το περιστατικό με τη σέρβικη αμαξοστοιχία, η οποία έφερε την επιγραφή «Kosovo je Srbija» που σημαίνει « το Κόσοβο είναι Σερβία» (16 Ιανουαρίου 2017). Αυτό θεωρήθηκε από πολλούς ως μια προβοκατόρικη κίνηση που θα πυροδοτούσε μια σειρά από συρράξεις και επιθέσεις μεταξύ των δυο πλευρών. Το περιστατικό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα Βαλκάνια και ειδικά η συγκεκριμένη περιοχή βρίσκονται ενδεχομένως στα πρόθυρα μιας νέας σύγκρουσης. Ένα ακόμα περιστατικό που έριξε λάδι στην ήδη τεταμένη κατάσταση ήταν αυτό με τη σύλληψη και την απέλαση του σέρβου αξιωματούχου Τζούριτς από τις αστυνομικές δυνάμεις του Κοσόβου καθώς σύμφωνα με το νόμο για να εισέλθει σέρβος αξιωματούχος στην περιοχή θα πρέπει να έχει άδεια.
Στον απόηχο των τελευταίων εξελίξεων έχουν δημιουργηθεί αρκετά σενάρια, ένα από τα επικρατέστερα που είχε διατυπωθεί και στο παρελθόν είναι αυτό που προβλέπει τη διχοτόμηση του Κοσόβου και την ένωσή του βορείου Κοσόβου (περιοχή Μιτρόβιτσα) με τη Σερβία. Ο πρόεδρος του Κοσόβου Θάτσι σε μια μυστική συνάντηση που είχε στις 11 Φεβρουαρίου του 2018 με τον αλβανό πρωθυπουργό Ράμα και τον πρόεδρο του αλβανικού κόμματος των Σκοπίων Αχμέτι, τάχθηκε κατά της διχοτόμησης. Αξίζει να σημειώσουμε ότι αυτή είναι μια λύση που υποστηρίζεται κυρίως από το στρατόπεδο των Σέρβων και όχι τόσο των Κοσοβάρων.
Ωστόσο το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν σημειωθεί ραγδαίες εξελίξεις. Αναλυτικότερα οι ΗΠΑ αλλά και άλλες χώρες υποστηρίζουν με περισσότερη θέρμη την ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι προωθούν το σχέδιο για παραχώρηση στη Σερβία του βορείου Κοσόβου, το οποίο έχει σημαντικό ποσοστό σέρβικου πληθυσμού, με αντάλλαγμα την παραχώρηση εκ μέρους της Σερβίας της περιοχής του Πρέσεβο στο Κόσοβο και φυσικά τη συγκατάθεση της Σερβίας για την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου. Αυτό σημαίνει ότι μετά την επίλυση της υπόθεσης τόσο η Σερβία όσο και το Κόσοβο θα ξεκινήσουν τις διαδικασίες ένταξης στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε., αν και η Σερβία ήδη έχει κάνει κάποια βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτή η συζήτηση περί της ανταλλαγής των εδαφών θα συζητηθεί και στις Βρυξέλλες με επικεφαλής την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ε.Ε. για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας Φεντερίκα Μογκερίνι. Όπως είναι λογικό αυτή η νέα τροπή έχει πυροδοτήσει ποικίλες αντιδράσεις και από τις δυο πλευρές. Συμπερασματικά η υπόθεση του Κοσόβου δεν έχει λήξει και θα συνεχίζει να μας απασχολεί έντονα για τους επόμενους μήνες ενδεχομένως και χρόνια.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Η αλήθεια για την ανεξαρτησία του Κοσόβου, http://www.taxydromos.gr/Topika/8943-h-alh8eia-gia-thn-ane3arthsia-toy-kosoboy.html
Αναγνωρίστε το Κόσοβο ή πληρώστε το τίμημα, http://www.capital.gr/bloomberg-view/3108147/anagnoriste-to-kosobo-i-pliroste-to-timima
Κοσσυφοπέδιο: προς μια « νέα Συρία» στα Βαλκάνια; https://www.cnn.gr/focus/apopseis/story/63817/kossyfopedio-pros-mia-nea-syria-sta-valkania
Αναταράξεις και πάλι στο Κόσοβο http://www.kathimerini.gr/956067/article/epikairothta/kosmos/anatara3eis-kai-pali-sto-kosovo
Ραγδαίες εξελίξεις στα Βαλκάνια: Οδεύει προς διχοτόμηση το Κόσοβο και ένωση με τη Σερβία; https://www.newsbomb.gr/kosmos/story/860856/ragdaies-exelixeis-sta-valkania-odeyei-pros-dixotomisi-to-kosovo-kai-enosi-me-ti-servia
Γιατί οι ΗΠΑ θέλουν να δώσουν το Βόρειο Κόσοβο στους Σέρβους; https://hellas-now.com/giati-oi-ipa-theloyn-na-dosoyn-doro-to-voreio-kosovo-stoys-servoys/
Σερβία και Κόσοβο θα κάτσουν στο ίδιο Ευρωπαϊκό τραπέζι- θα συζητήσουν μέχρι και «ανταλλαγή εδαφών». https://offtherecordnewsgr.blogspot.com/2018/09/blog-post_80.html