Ισλαμιστική τρομοκρατία στη Γαλλία: Μία ιστορική προσέγγιση

Γράφει η Όλια Περτσεμλίδη, Φοιτήτρια Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Πειραιά

H Γαλλία, ως μια από τις μεγαλύτερες αποικιοκρατικές δυνάμεις της ιστορίας, έχει έρθει σε επαφή με τον μουσουλμανικό κόσμο περισσότερο ίσως από κάθε άλλη χώρα του δυτικού κόσμου. Μετά τον πόλεμο για την κατάκτηση της Αλγερίας (1830-1847), περιήλθε στην κατοχή της μεγάλο κομμάτι της Μουσουλμανικής Αφρικής. Την επαύριο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Γαλλία πήρε υπό τον έλεγχο της την Συρία και τον Λίβανο. Μεγάλο μέρος του γαλλικού πληθυσμού εγκαταστάθηκε στην Βόρεια Αφρική και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σημαντικά μεγάλος αριθμός του πληθυσμού της Βόρειας Αφρικής μετοίκησε στην Γαλλία με βασικό στόχο την απασχόληση, σε νέα εργοστάσια πολλά από τα οποία εγκαθίσταντο σε φτωχά προάστια στο Παρίσι, την Lyon και τον βιομηχανοποιημένο βορρά. Κατά την διάρκεια της μετά-βιομηχανικής εποχής, αρκετά από αυτά τα εργοστάσια έκλεισαν, παρόλα αυτά, σημαντικό γεγονός θεωρείται ότι οι κάτοικοι παρέμειναν. Οι απόγονοι αυτών των ανθρώπων, δηλαδή τα παιδιά και τα εγγόνια τους, ήταν μετέπειτα αυτοί που εξέφρασαν θυμό και οργή λόγω του κοινωνικού αποκλεισμό τους, με αποκορύφωμα τις βίαιες διαδηλώσεις στις μεγαλύτερες πόλεις της Γαλλίας το 2005.
Ο πόλεμος της Αλγερίας ήταν μια σύγκρουση μεταξύ της Γαλλίας και του Αλγερινού κινήματος ανεξαρτησίας που διήρκησε από το 1954 έως το 1962. Μία σύγκρουση η οποία οδήγησε στην ανεξαρτησία της Αλγερίας από την Γαλλία, και διεξάχθηκε με ανταρτοπόλεμο κατά του Γαλλικού στρατού, τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον πολιτών και αντιτρομοκρατικές ενέργειες από τον Γαλλικό Στρατό. Ο αγώνας για την ανεξαρτησία της Αλγερίας εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να έχει βαθύ αντίκτυπο στην γαλλική κοινωνία. Εκείνη την περίοδο είναι που το Ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο ιδρύθηκε από τον Jean-Marie Le Pen, ο οποίος έτρεφε οργή και δυσπιστία για την εγκατάλειψη της Γαλλικής Αλγερίας από τον στρατηγό De Gaulle.
Σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, η γαλλική κυβέρνηση ποτέ δεν άφησε, στην πραγματικότητα, τις παλιές της αποικίες, συνεχίζοντας να παρεμβαίνει οικονομικά και στρατιωτικά σε αυτές, με βασικό στόχο την προστασία των γαλλικών εθνικών συμφερόντων στην Αφρική και την Εγγύς Ανατολή. Τα τελευταία χρόνια μάχεται κατά της Al Qaeda και του ISIS στο Μάλι και την Συρία αντίστοιχα. Έτσι, όταν δυσαρεστημένοι άνδρες και γυναίκες στρέφονται σε ιστοσελίδες με τζιχαντιστικό περιεχόμενο, βρίσκουν γαλλόφωνους μουσουλμάνους να τους αποκαλύπτουν τις αμαρτίες που διαπράττει η γαλλική κυβέρνηση εναντίον τους, στο Ιράκ και στη Συρία. Μία ακόμα μελανή σελίδα της ιστορίας αποτελεί ο γαλλικός ρατσισμός και μια σειρά αυστηρών μέτρων που έχει λάβει κατά των Μουσουλμάνων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η απαγόρευση της μπούργκας, χαρακτηριστικού «πέπλου», το οποίο αποτελεί στοιχείο του πολιτισμού και της θρησκείας τους, ένα γεγονός που δημιούργησε έντονη δυσαρέσκεια και θυμό.
Παράλληλα, αρνητικά συνέβαλε και η αντίληψη που δημιούργησε η ίδια η Γαλλική Δημοκρατία σταδιακά στο πέρασμα των χρόνων, κατά της εκκλησίας που για κάποιους ουσιαστικά σημαίνει θεώρηση κατά οποιασδήποτε θρησκείας. Εάν κατά την διάρκεια του 19ο αιώνα, η εκκλησία διατήρησε την ισχύ της στους νέους, μέσα από το μονοπώλιο των δημοτικών σχολείων, κατά το τέλος του προηγούμενου αιώνα, το κράτος κατάφερε να δομήσει ένα κοσμικό και ελεύθερο σύστημα σχολείων. Στο τέλος του 19ου αιώνα, η υπόθεση Dreyfus δίχασε βαθειά την γαλλική κοινωνία. Η συγκεκριμένη υπόθεση αναφέρεται στον Γάλλο λοχαγό Alfred Dreyfus ο οποίος κατηγορήθηκε άδικα ότι ήταν υπεύθυνος για την διαρροή απόρρητων πληροφοριών του γαλλικού στρατού στους Γερμανούς. Συνέπεια αυτής, ήταν ο διαχωρισμός της κοινωνίας στους υποστηρικτές του (Dreyfusards) και στους φανατικούς εχθρούς του. Λόγω της εβραϊκής καταγωγής του Dreyfus προκλήθηκε μια αντι-σημιτική υστερία. Το παραπάνω γεγονός, δημιούργησε πόλωση στην γαλλική κοινωνία και εντυπώθηκε βαθιά στο πολιτικό DNA των Γάλλων. Στην μοντέρνα Γαλλία, επίσης, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι αναπαράγεται μία έντονη παράδοση αναφορικά με την αντίθεση κατά της οργανωμένης θρησκείας και σάτιρας των αξιών της. Το περιοδικό Charlie Hebdo εξέδωσε με επιτυχία μία σειρά από τεύχη που αποτελούνταν από γελοιογραφίες και σατίριζαν την θρησκεία.
Είναι γνωστό ότι η ανάπτυξη του Ισλαμιστικού εξτρεμισμού στον δυτικό κόσμο απαιτεί δύο βασικές συνιστώσες: αφενός την ύπαρξη σημαντικού μουσουλμανικού πληθυσμού και αφετέρου έντονων κοινωνικών ανισοτήτων και διακρίσεων. Η Γαλλία διαθέτει έναν λανθάνοντα εκρηκτικό μηχανισμό στο πρόσωπο του ισλαμικού της πληθυσμού, ο οποίος μπορεί να πυροδοτήσει αλυσιδωτές αντιδράσεις που εκφράζονται μέσα από τρομοκρατικές επιθέσεις τζιχαντιστών τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό περιβάλλον της.
«Αυτό είναι για την Συρία» φαίνεται να φώναζε, σύμφωνα με μαρτυρίες ένας από τους τρομοκράτες του χτυπήματος στο Παρίσι.
Πράγματι, η Γαλλία υπερηφανεύεται για την συμμετοχή της στον διεθνή αγώνα κατά του Ισλαμιστικού εξτρεμισμού. Αυτό φαίνεται και από την συμμετοχή της σε στρατιωτικές αποστολές στην Μέση Ανατολή και την Αφρική, οι οποίες οργανώνονται από τις ΗΠΑ. Συνολικά πάνω 10.000 στρατεύματα έχουν αναπτυχθεί στο εξωτερικό, με 3.000 στην Αφρική, 2.000 από αυτά στην κεντρική Αφρική και 3.200 στο Ιράκ. Μάλιστα η γαλλική παρέμβαση στο Μάλι κατά της Al Qaeda στο Ισλαμικό Μάγκρεμπ (AQIM) το 2013 θεωρήθηκε ως κομβικό γεγονός στην αποδυνάμωση των τζιχαντιστών εκεί.
Τα συναισθήματα της απομόνωσης και του κοινωνικού αποκλεισμού είναι ιδιαίτερα σημαντικά, δεδομένης της ύπαρξης λιγοστών υψηλά ιστάμενων προσώπων Μουσουλμανικής καταγωγής στον επιχειρηματικό ή πολιτικό κόσμο. Έτσι λοιπόν, το γαλλικό κοσμικό κράτος, η απαγόρευση της μπούργκας και η δύναμη που κατέχει το Εθνικό Μέτωπο συνέβαλαν στην όξυνση των εντάσεων μεταξύ της μουσουλμανικής κοινότητας και της γαλλικής κοινωνίας.
Παρακάτω θα αναφέρω κάποια σημαντικά περιστατικά που έθεσαν την Γαλλία ως επίκεντρο των τζιχαντιστικών τρομοκρατικών επιθέσεων.
Αρχικά ο Mohamed Merah, ο ένοχος για τους πυροβολισμούς στην Toulouse το 2012, ήταν ένα άτομο το οποίο μεγάλωσε στα προάστια της πόλης, ξεκινώντας την ζωή του με έντονη παραβατική συμπεριφορά. Στην συνέχεια οδηγήθηκε στην φυλακή και αναδείχθηκε ως ένας φανατικός τζιχαντιστής.
Άλλη χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί ο Mehdi Nemouche, συγγραφέας, ο οποίος το 2014 δολοφόνησε τέσσερα άτομα στις Βρυξέλλες. Το συγκεκριμένο άτομο ριζοσπαστικοποιήθηκε έντονα στην φυλακή. Μετά την αποφυλάκιση του, ταξίδεψε στη Συρία και στη συνέχεια επέστρεψε για να επιτεθεί στο εβραϊκό μουσείο.
Στην επίθεση στην σατιρική εφημερίδα Charlie Hebdo, οι εγκέφαλοι της επιχείρησης ήταν τα δύο αδέρφια Cherif Kouachi και Said Kouachi. O Cherif καταδικάστηκε το 2008 για συμμετοχή σε δίκτυο στρατολόγησης τζιχαντιστών που στέλνονταν στο Ιράκ για να πολεμήσουν. Κατά την φυλάκισή του πιθανολογείται ότι ριζοσπαστικοποιήθηκε και στη συνέχεια όταν απελευθερώθηκε μύησε και τον αδελφό του. Τα δύο αδέρφια σημειώνεται πως παρευρίσκονταν συχνά σε τζαμί στα βόρεια προάστια στο Παρίσι, όπου ριζοσπαστικοποιήθηκαν ακόμα περισσότερο από τον ιμάμη Farid Benyettou.
Άλλη περίπτωση αποτελεί o Omar Ismail Mostefai, o οποίος ήταν ένας από τους βομβιστές αυτοκτονίας στο Bataclan στις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι τον Νοέμβριο του 2015. Ο Omar γεννημένος στο φτωχό προάστιο του Παρισιού Courcouronnes, ήταν γνωστός στην αστυνομία για μικροκλοπές και είχε διωχθεί οκτώ φορές στο διάστημα 2004 -2010. Μετά το 2010, οι αρχές τον θεώρησαν ύποπτο για τρομοκρατικές ενέργειες μετά τα ταξίδια του στην Συρία και την Αλγερία, όπου και θεωρείται ότι μυήθηκε στην τζιχάντ.
Αντίστοιχα, άλλος ένα βομβιστής, ο Samy Aminour, γεννημένος στο βορειανατολικό προάστιο του Drancy στο Παρίσι, ήταν γνωστός στις γαλλικές μυστικές υπηρεσίες και μάλιστα είχε εκδοθεί ένταλμα σύλληψής του ως υπόπτου για τρομοκρατικές ενέργειες λίγο πριν διαφύγει στην Συρία και επιστρέψει για την επίθεση.
Σημαντικό γεγονός αποτελεί ότι το 70% των γαλλικών φυλακών απαρτίζεται από τροφίμους μουσουλμανικής καταγωγής. Παρόλα αυτά, αυτό δεν μπορεί να αποδειχθεί με αξιόπιστα στοιχεία, καθώς το γαλλικό νομοθετικό σύστημα δεν έχει το δικαίωμα να απαιτήσει την παραδοχή της θρησκευτικής ταυτότητας από το εκάστοτε άτομο. Συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Γαλλία διαθέτει μεγάλο ποσοστό έγκλειστων μουσουλμάνων, αν λάβουμε υπόψη μας, για παράδειγμα, ότι ο μουσουλμανικός πληθυσμός στις φυλακές της Αγγλίας ανέρχεται στο ποσοστό του 14%.
Πάρα πολύ σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι η Γαλλική κυβέρνηση αντιμετώπιζε μία συνεχή δυσκολία, όσο αφορά την ριζοσπαστικοποίηση μέσα στα σωφρονιστικά ιδρύματα. Συγκριτικά με την Βρετανία, δεν διαθέτει ιμάμηδες, οι οποίοι θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά, έτσι ώστε να περιοριστεί η ριζοσπαστικοποίηση του μουσουλμανικού πληθυσμού στις φυλακές. Οι τρόφιμοι φανατίζονται και γεμίζουν θυμό, δεδομένης και της έγκλειστης κατάστασης στην οποία βρίσκονται. Η μόνη τους διέξοδος αποτελεί η ανάγνωση του κορανίου με τρόπο που δημιουργεί μια στρεβλή εικόνα η οποία οδηγεί στον φανατισμό. Οι ιμάμηδες θα μπορούσαν να παίξουν ένα εποικοδομητικό ρόλο με τη μετριοπαθή ερμηνεία και διδασκαλία του κορανίου. Ένα ακόμη πολύ σημαντικό στοιχείο που συμβάλει στην όλη κατάσταση είναι ότι η Γαλλία δεν υιοθετεί αυστηρά μέτρα έτσι ώστε να περιορίσει σε σημαντικό βαθμό τους Ισλαμιστές ριζοσπάστες στις φυλακές.
Συμπληρωματικά στην όλη κατάσταση συμβάλει η ευκολία με την οποία διακινείται ο παράνομος οπλισμός στην Γαλλία.
Το ISIS αποκαλεί το Παρίσι, ως την πρωτεύουσα της πορνείας και της φαυλότητας σε μια ανακοίνωση που είχε κάνει με στόχο να επωμιστεί την ευθύνη για την τρομοκρατική επίθεση στο Bataclan. Επίσης ανέφεραν πως στόχο αποτελούν και όλα τα υπόλοιπα έθνη που ακολουθούν τον δρόμο της Γαλλίας.
Κατά την διάρκεια της προεδρίας του Francois Hollande πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες αεροπορικές επιδρομές κατά του ISIS στην Συρία τον Σεπτέμβρη του 2014. Αυτόπτες μάρτυρες από το τρομοκρατικό χτύπημα στο Bataclan αναφέρουν πως οι τρομοκράτες φώναζαν στα γαλλικά «αυτό είναι για το κακό που έχει κάνει ο Hollande στους Μουσουλμάνους όλου του κόσμου».
O William ΜcCants (ειδικός στον Ισλαμιστικό εξτρεμισμό) υποστηρίζει ότι η επίθεση στο Bataclan πιθανότατα αποτελεί μια προειδοποίηση για την Γαλλία, έτσι ώστε να σταματήσει τις επιθέσεις κατά της Συρίας. Επίσης αναφέρει ότι είναι αρκετά δύσκολο να εξηγηθούν οι λόγοι που το ISIS επιτίθεται, γιατί αυτό μπορεί να εξηγείται περισσότερο αν αναλυθεί το γεγονός σχετικά με το που έχει τις περισσότερες ευκαιρίες και πιθανότητες για είσοδο. Παραδείγματος χάριν, ο μεγαλύτερος θεωρητικά εχθρός του ISIS είναι οι ΗΠΑ και θα ήταν λογικό να αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους στόχους του. Παρόλα αυτά, το γεγονός ότι είναι αρκετά δύσκολο να πραγματοποιήσει «επιχειρήσεις» στο συγκεκριμένο κράτος καθιστά τις ΗΠΑ ένα λιγότερο πιθανό στόχο. Το Παρίσι, αντίθετα, αποτελεί θέλγητρο για το ISIS, καθώς προσφέρει ένα ιδιαίτερα πρόσφορο έδαφος για να στρατολογηθούν τα μέλη συγκριτικά με άλλες πόλεις των δυτικών χωρών.
Οι εντάσεις που περιβάλλουν την γαλλική μουσουλμανική κοινότητα, σε συνδυασμό με το ότι τα γαλλικά προάστια θεωρούνται εφαλτήρια της τρομοκρατίας, καθιστούν το γαλλικό έδαφος κέντρο τρομοκρατικών επιθέσεων.
Συνοπτικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι οι παραπάνω πολιτικές της γαλλικής κυβέρνησης σε συνδυασμό με τον αποκλεισμό και την αποξένωση των μουσουλμανικών πληθυσμών, οδηγεί σε αιματηρές επιθέσεις με εκατοντάδες θύματα και εκατοντάδες τραυματίες. Αποτίμηση αυτών των πρακτικών είναι 242 νεκροί και 692 τραυματίες.
Άραγε αυτό θα είναι το τέλος ή απλά η αρχή μιας παγκόσμιας και αιματηρής σύγκρουσης;

Πηγές

1 http://www.history.ac.uk/ihr/Focus/Migration/articles/house.html
2) https://www.stratfor.com/analysis/what-expect-after-nov-13-paris-attacks
3) http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/france/11995505/Paris-attacks-Why-has-France-been-targeted-again.html
4) http://www.theatlantic.com/international/archive/2015/11/isis-paris-attack-why/416277/
5) https://truthernews.wordpress.com/2015/11/15/10-reasons-why-the-paris-terror-attacks-were-executed-by-the-cia/http://www.businessinsider.com/paris-attacks-why-terrorists-target-france-2015-11
6) https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2015/11/18/these-two-reasons-explain-why-the-islamic-state-attacked-france-now/
7) http://www.activistpost.com/2015/11/9-reasons-to-question-the-paris-terror-attacks.html
8) http://www.bbc.com/news/world-europe-30722038
9) http://www.bbc.com/news/world-europe-34832512
10) Neil MacMaster (1997), Colonial Migrants and Racism. Algerians in France, 1900-62 Basingstoke