Ελληνικά
Γράφει η Εύα Ταταράκη, Δόκιμη Αναλύτρια ΚΕΔΙΣΑ
Η εξάπλωση της τρομοκρατικής απειλής σε διεθνές επίπεδο έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην εσωτερική ασφάλεια των κρατών. Η ενδυνάμωση και η ενίσχυση αμυντικών μέτρων για την περιστολή και εξάρθρωση των τρομοκρατικών δράσεων, αποτελεί μια εκ νέου στρατηγική προσέγγιση, βάσει του κλίματος που επικρατεί στο διεθνές σύστημα. Βέβαια, το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου υπήρξε ιστορικό ορόσημο, καθώς σημειώθηκαν ριζικές αλλαγές στα συστήματα ηλεκτρονικών επικοινωνιών και έρευνας. Έτσι, η κεντρική θέση και η ενίσχυση της τεχνολογίας στη διεθνή αντιτρομοκρατική αστυνόμευση θεωρείται αναγκαία ως απάντηση στη χρήση νέων τεχνολογιών από τις σύγχρονες τρομοκρατικές οργανώσεις, οι οποίες είναι εξαιρετικά περίπλοκες σχετικά με το εύρος και τις μεθόδους λειτουργίας (βασίζονται δηλαδή σε μέσα επικοινωνίας και χρηματοδότησης υψηλής τεχνολογίας για την πρόσληψη νέων μελών και την οργάνωση επιθέσεων).
Το τέλος της ψυχροπολεμικής περιόδου ανέδειξε την Interpol μία εκ των βασικών πυλώνων καταπολέμησης της διεθνούς τρομοκρατίας. Αυτό απεδείχθη μετά την βομβιστική επίθεση του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου το 1993, όπου η Interpol επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της για την καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας. Παράλληλα, από το 1999 συνεργάζεται στενά με τα Ηνωμένα Έθνη μετά το ψήφισμα 1267 και τη δημιουργία Ειδικής Επιτροπής Κυρώσεων για την Αλ Κάιντα και τους Ταλιμπάν (Al Qaeda and Taliban Sanctions Committee), λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων κατά των αμερικανικών πρεσβειών στην Κένυα και την Τανζανία το 1998. Επιπλέον, η Interpol συνεργάζεται και με άλλες οντότητες αντιτρομοκρατικού χαρακτήρα των Ηνωμένων Εθνών όπως διαμορφώθηκαν μετά την απόφαση πλαίσιο 1373/2001 του Συμβουλίου Ασφαλείας. Συνεργάζεται δηλαδή με την Αντιτρομοκρατική Επιτροπή των ΗΕ (UN Counter–Terrorism Committee),ενώ συμμετέχει και σε εξειδικευμένες αποστολές της Εκτελεστικής Διεύθυνσης της Αντιτρομοκρατικής Επιτροπής των ΗΕ (Counter–Terrorism Committee Executive Directorate) για τη βελτίωση και εφαρμογή εθνικών στρατηγικών καταπολέμησης της τρομοκρατίας.
Η βάση για την νέα αντιτρομοκρατική στρατηγική της Interpol αποτέλεσε το ψήφισμα 2178/2014 του Συμβουλίου Ασφαλείας σχετικά με το ζήτημα των ξένων μαχητών τρομοκρατίας (Foreign Terrorist Fighters– εφεξής FTF). Η εν λόγω απόφαση αναγνώρισε τις προσπάθειες και τη συμβολή της Interpol μέσω της παγκόσμιας ανταλλαγής πληροφοριών και των διαδικασιών επιβολής του νόμου για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, οι οποίες αποτελούν υψίστης σημασίας για την αποτελεσματικότητα των υπόπτων FTF. Αμέσως μετά την έγκριση του ψηφίσματος το Εθνικό Γραφείο της Interpol ανακοίνωσε τη δημιουργία ειδικού προγράμματος για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας σε συνεργασία με το Αμερικανικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας.
Η Παγκόσμια Αντιτρομοκρατική Στρατηγική για το 2016-2020 της INTERPOL (Global Counter–Terrorism Strategy) αποτελεί ένα ευέλικτο στρατηγικό πλαίσιο τεταρτοετής βάσεως στις προσπάθειες καταπολέμησης της διεθνούς τρομοκρατίας. Η εφαρμογή του προγράμματος εστιάζει σε τέσσερις γεωγραφικές περιοχές που θα λειτουργούν ως ζώνες συντονιστικής δράσης του οργανισμού. Οι γεωγραφικές περιοχές είναι η Αφρική, η Μέση Ανατολή η Ασία και η Ευρώπη. Η στρατηγική περιλαμβάνει πέντε βασικούς πυλώνες δράσης για τον αγώνα και τις προσπάθειες των κρατών μελών ενάντια στην τρομοκρατική απειλή. Οι πέντε πυλώνες δράσης αφορούν κατά βάση τις εξής παραμέτρους:
- Ταυτοποίηση (Identification): Στοχεύει στην προληπτική κράτηση και ταυτοποίηση των μελών ή των συνεργών τους, οι οποίοι υπόκεινται σε γνωστές διεθνικές τρομοκρατικές ομάδες.
- Παρεμπόδιση ταξιδιωτικών εγγράφων και Κινητικότητας (Travel and mobility): Βελτίωση της ασφάλειας των συνόρων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, περιορίζοντας τη διασυνοριακή μετακίνηση των τρομοκρατών ταυτοποιώντας και διακόπτοντας τυχόν δίκτυα που διευκολύνουν τη μετακίνηση τους.
- Όπλα και άλλα υλικά (Weapons and materials): Ταυτοποίηση, παρακολούθηση και παρεμπόδιση της παράνομης διακίνησης των συμβατικών όπλων (conventional weapons) όπως πυροβόλα, εκρηκτικά και άλλα αντισυμβατικά υλικά (χημικά, βιολογικά, ραδιενεργά ή πυρηνικά) τα οποία θεωρούνται απαραίτητα και ύψιστης σημασίας για την πραγματοποίηση τρομοκρατικών ενεργειών.
- Ενεργή Διαδικτυακή Παρουσία (Online presence): Αποτροπή και πρόληψη της εκμετάλλευσης του κυβερνοχώρου (cyberspace) για τρομοκρατικούς σκοπούς, βελτιώνοντας τις προσπάθειες ταυτοποίησης και ανίχνευσης.
- Χρηματοδότηση (Finances): Καταγραφή και διακοπή των οικονομικών ροών που χρηματοδοτούν και υποσκάπτουν τις τρομοκρατικές δράσεις.
Έπειτα το στρατηγικό πλαίσιο καλεί τα κράτη μέλη για έναν στενότερο συντονισμό των περιφερειακών οργάνων στον τομέα της επιβολής του νόμου, ενώ η συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς όπως ο ΟΗΕ και άλλων σημαντικών οργανισμών θα αποτελέσει μια συνεργασία κλειδί ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε απειλή κατά της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Η καταπολέμηση της τρομοκρατίας βρίσκεται σε καθοριστικό στάδιο σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα της INTERPOL όπως ανέφερε τον Ιούλιο του 2017 στις ομάδες εργασίας Fusion Task Force του Παγκόσμιου Φόρουμ για την ανάσχεση του φαινομένου.
Από την άλλη η επίδειξη της έμφασης στην τεχνολογία της INTERPOL είναι η δημιουργία ενός εξειδικευμένου αντιτρομοκρατικού κέντρου διοίκησης και συντονισμού, ειδικευμένο στα εξελιγμένα οικονομικά εγκλήματα, των νέων μηχανογραφημένων βάσεων δεδομένων και του νεοσυσταθέντος συστήματος επικοινωνιών όπως διαμορφώθηκε με το σύστημα I-24/7. Το εν λόγω σύστημα δημιουργήθηκε το 2003 και αποτελεί το θεμέλιο ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αστυνομικών υπηρεσιών του κόσμου. Αναλυτικότερα επιτρέπει στους εξουσιοδοτημένους χρήστες να μοιράζονται επείγουσες αστυνομικές πληροφορίες με τους ομόλογούς τους, ενώ επιτρέπει στους ερευνητές να έχουν πρόσβαση σε μια σειρά δεδομένων ποινικών βάσεων της INTERPOL. Οι εξουσιοδοτημένοι χρήστες δηλαδή μπορούν να αναζητούν δεδομένα με άμεση πρόσβαση σε βάσεις δεδομένων σχετικά με ύποπτους εγκληματίες, καταζητούμενα πρόσωπα, δακτυλικά αποτυπώματα, προφίλ DNA κλπ.
Παρόλο που το παγκόσμιο σύστημα αστυνομικών επικοινωνιών Ι-24/7 της INTERPOL αποτελεί κορωνίδα των στρατηγικών μέτρων καταπολέμησης και εξάρθρωσης της τρομοκρατίας, αντιμετωπίζει μια σοβαρή πρόκληση. Η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αστυνομικών υπηρεσιών δεν είναι πάντα εύκολη καθώς οι εθνικές υπηρεσίες δεν θέλουν να θέσουν σε κίνδυνο τις έρευνές τους, παραδίδοντας τες απροκάλυπτα στον οργανισμό. Τέλος, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η ενίσχυση των συμβατικών τακτικών, ιδίως μετά τα έντονα τρομοκρατικά χτυπήματα σε χώρες της δυτικής Ευρώπης που σημειώθηκαν το 2015, αντικατοπτρίζουν την επείγουσα ανάγκη συντονιστικής δράσης εξάρθρωσης του φαινομένου. Έτσι οι ευρωπαϊκές χώρες συνεργάζονται στενά για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, αφού η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει συντονιστή για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, ο οποίος εναρμονίζει τις αντιτρομοκρατικές δραστηριότητες των κρατών μελών, ενώ, ειδικές μονάδες από τις ένοπλες δυνάμεις και την αστυνομία συνεργάζονται στην Υπηρεσία Ειδικής Παρέμβασης (Special Intervention Service). Σε σχέση με την αυξανόμενη συμμετοχή της INTERPOL στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι αστυνομικές υπηρεσίες σε επίπεδο εθνικών κρατών έχουν επίσης διευρύνει σταδιακά τις αρμοδιότητές τους για να συμπεριλάβουν αντιτρομοκρατικούς στόχους.
ΠΗΓΕΣ
https://www.interpol.int/INTERPOL-expertise/Data-exchange/I-24-7 “I-24/7: A secure global police network”.
http://www.europarl.europa.eu/document/activities/cont/200902/20090202ATT47966/20090202ATT47966EN.pdf “INTERPOL’s role in the fight against terrorism 29 January 2009, Brussels”.
https://www.interpol.int/About-INTERPOL/International-partners/United-Nations
“Special Representative of Interpol to the United Nations”
http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/2178%20%282014%29 UN Doc/Security Council Resolution 2178(2014)
https://www.un.org/sc/ctc/wp-content/uploads/2017/04/CTED-Open-Briefing-5-4-17-final.pdf Official document: Open Briefing of the Counter-Terrorism Committee on “Denying Save Haven to Those who Finance, Plan, Support, or Commit Terrorist Acts, or Provide Safe Havens, and Preventing Terrorists from Abusing the Asylum System, in Conformity with International Law” UNITED NATIONS HEADQUARTERS, NEW YORK WEDNESDAY, 5 APRIL 2017.