Ελληνικά
Γράφει ο Δρ. Δημήτριος Μπάρκουλας, Κύριος Ερευνητής ΚΕΔΙΣΑ
Το δημόσιο χρέος (εσωτερικό και εξωτερικό) αποτελεί από αρχαιοτάτων χρόνων τον πιο κύριο παράγοντα διαμόρφωσης του διεθνούς ανταγωνισμού καθώς και σε ποιο βαθμό, ένταση και συχνότητα θα υλοποιηθεί ο διεθνής ανταγωνισμός μεταξύ των κρατών. Ο διεθνής ανταγωνισμός προϋποθέτει υλοποίηση οικονομικών πολιτικών και οικονομικών στρατηγικών στο πλαίσιο του διεθνούς ανταγωνισμού των κρατών καθώς και αυτός όμως προϋποθέτει για να υπάρξει το χαμηλό επίπεδο του δημοσίου χρέους των χωρών διότι αυτό επιτρέπει ή μη την χρηματοδότηση και υλοποίηση οικονομικών πολιτικών και στρατηγικών μεταξύ των κρατών. Ένα υψηλό δημόσιο χρέος οδηγεί ένα κράτος στην υιοθέτηση συσταλτικών δημοσιονομικών οικονομικών πολιτικών όπου πραγματοποιείται περικοπή δαπανών και αύξηση φόρων με σκοπό την αύξηση και διεύρυνση της εισοδηματικής βάσης του κράτους πλην όμως αυτό οδηγεί σε κοινωνική πίεση τους πολίτες του κράτους και σε κοινωνικές εντάσεις που αποτελούν στοιχεία οικονομικής επιβράδυνσης. Παράλληλα, όταν το δημόσιο χρέος είναι κατά το μεγαλύτερο ποσοστό του εξωτερικό χρέος (δηλαδή το κράτος χρωστάει σ’ άλλα κράτη ή σε τράπεζες και funds του εξωτερικού) τότε το κράτος αυτό για να βελτιώσει την θέση του στον διεθνή ανταγωνισμό είτε συνάπτει ιδιαίτερες συμφωνίες οικονομικής φύσεως είτε εντάσσεται σε μεγαλύτερα οικονομικά μπλοκ όπου συνεισφέρει μέσω της γεωγραφικής και οικονομικής δυναμικής του στο οικονομικό μπλοκ που εντάσσεται και αυξάνει την δυναμική του ανταγωνισμού.
Συνεπώς κατ΄ αυτό τον τρόπο δημιουργούνται και πολλαπλασιάζονται τα οικονομικά μπλοκ και ο ανταγωνισμός παίρνει την μορφή μέσω μεγάλων οικονομικών μπλοκ και οικονομικών περιφερειών και αφήνει την αρχική μορφή του ανταγωνισμού μεταξύ κρατών. Συνεπώς, τότε η κλίμακα του διεθνούς ανταγωνισμού θα μετρηθεί μέσω της κλίμακας του δημοσίου χρέους του συνόλου του οικονομικού μπλοκ ή της οικονομικής περιφέρειας καθώς και των αδύνατων οικονομικών σημείων αυτών των μπλοκ από αντίπαλους οικονομικούς σχηματισμούς. Παράλληλα, τα υψηλά δημόσια χρέη αποθαρρύνουν τα κράτη να εισέλθουν σε υψηλούς ρυθμούς διεθνούς ανταγωνισμού διότι ελλοχεύει ο κίνδυνος των υπερχρεώσεων και της αδυναμίας πληρωμών των υποχρεώσεών τους μ’ αποτέλεσμα την πτώχευση και κατ΄ επέκταση την μη υλοποίηση κρατικών οικονομικών πολιτικών που στόχο θα έχουν την εσωτερική οικονομική ανάπτυξη, κοινωνική συνοχή και διάρθρωση του κράτους. Επίσης, το δημόσιο χρέος διαμορφώνει και τον διεθνή ανταγωνισμό από την οπτική των διεθνών εξαρτήσεων όπου αν ένα κράτος εισάγει ένα αγαθό από ένα άλλο κράτος ενώ θέλει να ανταγωνιστεί ένα άλλο κράτος που είναι σύμμαχος με το κράτος που εισάγει το αγαθό τότε η δημιουργία εξαρτήσεων και ισχυρών οικονομικών δεσμών με το κράτος που εισάγει το αγαθό εντάσσεται στο πλαίσιο των οικονομικών πρωτοβουλιών του και παρατηρείται ότι μέσω της αύξησης του δημοσίου χρέους στην ίδια την χώρα μέσω της μεγάλης αύξησης των εισαγωγών στην άλλη χώρα θα εμποδίσει ή θα μειώσει τους οικονομικούς δεσμούς των δύο έτερων κρατών όπου και θα καθοριστεί και ο κύριος βαθμός της έντασης του οικονομικού ανταγωνισμού.
Το δημόσιο χρέος επίσης όταν είναι υψηλό λειτουργεί αποτρεπτικά στο να εισέλθουν επενδύσεις τρίτων κρατών στο εν λόγω κράτος λόγω πιθανούς ύφεσης και οικονομικών δυσκολιών ενώ υπάρχουν υψηλοί φόροι και αυτό μειώνει την οικονομική δυνατότητα ενός κράτους να εισέλθει δυναμικά στο διεθνή ανταγωνισμό. Επιπρόσθετα, αν και εφόσον το δημόσιο χρέος είναι χαμηλό αυτό επιτρέπει σ’ ένα κράτος να ασκεί πολυδιάστατη εξωτερική οικονομική πολιτική και ισχυρό αποτύπωμα στο διεθνές οικονομικό γίγνεσθαι. Παράλληλα, προς ενίσχυση του δικού του αποτυπώματος το χαμηλό δημόσιο χρέος λειτουργεί θετικά καθώς δύναται να γίνει δανειστής άλλων κρατών με υψηλό χρέος και κατ’ αυτό τον τρόπο να υπάρξει οικονομική διείσδυση και οικονομικός έλεγχος του έτερου κράτους μέσω του δημοσίου χρέους. Γενικότερα, το δημόσιο χρέος αναλόγως του ύψους του επιτρέπει και στα κράτη την δημιουργία ή διαμόρφωση ή επαναδιαμόρφωση της οικονομικής συμπεριφοράς του ίδιου του κράτους στον παρόντα και μέλλοντα χρόνο. Συμπερασματικά, γίνεται αντιληπτό και παρατηρείται ότι το δημόσιο χρέος είναι ο κύριος παράγοντας διαμόρφωσης του διεθνούς ανταγωνισμού γιατί αποτελεί την πηγή χρηματοδότησης αυτού. Εάν δεν υπάρχει χρηματοδότηση υπό την έννοια ότι είναι υψηλά τα δημόσια χρέη, τα επίπεδα του διεθνούς οικονομικού ανταγωνισμού είναι χαμηλά και με χαμηλά δημόσια χρέη υψηλά. Επιπλέον, το είδος, η ένταση, η συχνότητα και η δυναμική του δημόσιου χρέους καθορίζει και διαμορφώνει την ύπαρξη, πολυπλοκότητα και σύνθεση διεθνών οικονομικών μπλοκ και την ενεργή ικανότητά τους στον επηρεασμό ή διαμόρφωση του διεθνούς ανταγωνισμού των κρατών. Τέλος, τα χαμηλά δημόσια χρέη λειτουργούν στο πλαίσιο του διεθνούς ανταγωνισμού θετικά ως προς τον δανεισμό άλλων χωρών και της ισχυροποίησης της εθνικής οικονομικής ισχύος των δανειζόντων χωρών. Συνεπώς, η σχέση αυτή μεταξύ δημοσίου χρέους και διεθνούς ανταγωνισμού είναι ισχυρή αλληλένδετη και αλληλοεξαρτώμενη καθώς και παρατηρείται ότι επηρεάζονται ταυτόχρονα από πολλούς κοινούς παράγοντες που οδηγούν και στην μελλοντική συμπόρευση αυτών των δύο εννοιών.
Πηγές
Streeck, W. (2014). The politics of public debt: Neoliberalism, capitalist development and the restructuring of the state. German economic review, 15(1), 143-165.
Schultz, K. A., & Weingast, B. R. (2003). The democratic advantage: institutional foundations of financial power in international competition. International organization, 57(1), 3-42.
Schuknecht, L. (2022). Public Debt–The EU Perspective. In CESifo Forum (Vol. 23, No. 01, pp. 09-16). München: ifo Institut-Leibniz-Institut für Wirtschaftsforschung an der Universität München.
Fontanel, J. (2021, April). Is Public debt a brake for international competitiveness and a burden for future generations?. In Public Debt.
Caldara, D., Conlisk, S., Iacoviello, M., & Penn, M. (2022). Do geopolitical risks raise or lower inflation. Federal Reserve Board of Governors, 1-34.
Χουμανίδης, Λ.Θ. (1999). Ιστορία Οικονομικών Θεωριών από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των ημερών μας. Σύγχρονη Εκδοτική.
Χουμανίδης, Λ.Θ. (1991). Οικονομική Ιστορία της Ευρώπης. Εκδόσεις Παπαζήση.
