Γράφει η Βικτωρία Παπαδοπούλου, Δόκιμη Αναλύτρια ΚΕΔΙΣΑ

 

Οι Χούθι αποτελούν μια ένοπλη ομάδα που έχει καταλάβει και ελέγχει de facto μεγάλο μέρος της επικράτειας της Υεμένης, έχοντας εκδιώξει το προηγούμενο καθεστώς, το οποίο έχει καταφύγει στη Σαουδική Αραβία. Ενώ δεν πρόκειται για τη νόμιμη κυβέρνηση της Υεμένης, οι Χούθι ασκούν αποτελεσματικό έλεγχο στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας, ενώ οι εμφύλιες συγκρούσεις εξακολουθούν να υφίστανται. Παράλληλα, έχουν εμπλακεί στην ένοπλη σύρραξη μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, στοχοποιούν το έδαφος του Ισραήλ και δυσχεραίνουν την ελεύθερη ναυσιπλοΐα με πυραυλικές επιθέσεις και drones (μη-επανδρωμένα αεροχήματα που φέρουν εκρηκτικά) εναντίον πλοίων χωρών, οι οποίες θεωρούν ότι συνεργάζονται με το Ισραήλ. Υπονομεύουν με αυτό τον τρόπο την ασφάλεια των θαλασσίων μεταφορών, ζημιώνουν την παγκόσμια οικονομία και διακινδυνεύουν μια γενίκευση της κρίσης στη Μέση Ανατολή.

Το κίνημα των Χούθι, επίσημα γνωστό ως Ansar Allah (Υποστηρικτές του Θεού), είναι μια σιιτική ισλαμιστική πολιτική και στρατιωτική ομάδα της Υεμένης που αναδύθηκε κατά τον εμφύλιο πόλεμο τη δεκαετία του 1990 και δραστηριοποιείται κυρίως στο βόρειο τμήμα της, εδώ και σχεδόν δέκα χρόνια. Αποτελείται κυρίως από Ζαϊντί Σιίτες, με την ομώνυμη ηγεσία τους να προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από τη φυλή των Χούθι. Η ομάδα αυτή εμφανίστηκε ως κίνημα αντιπολίτευσης στον Πρόεδρο της Υεμένης Αλί Αμπντουλάχ Σάλεχ, τον οποίο κατηγόρησαν για διαφθορά και ότι υποστηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία και τις ΗΠΑ. Οι Χούθι αντιπροσωπεύουν τη θρησκευτική και εθνοτική μειονότητα των Ζαϊδιτών, η οποία αποτελεί ένα από τα παρακλάδια του σιιτισμού.  Ανήκουν  δηλαδή στο σιιτικό Ισλάμ και για αυτό έχουν καλές σχέσεις με το Ιράν, το οποίο θεωρεί πως είναι ο εκπρόσωπος των συμφερόντων των σιιτών στην περιοχή. Οι Χούθι έχουν δημιουργήσει ένα προσωρινό κυβερνητικό σύστημα στις περιοχές που ελέγχουν, ενώ παράλληλα εμπλέκονται στις περιφερειακές συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή.

Ιστορικά, από τότε που ξέσπασε η Αραβική Άνοιξη το 2011, οι Χούθι κατηγορούν την κεντρική κυβέρνηση της Υεμένης στη Σανάα ότι περιθωριοποιεί τη θρησκευτική μειονότητα, στην οποία ανήκουν, και ότι παραβιάζει τα δικαιώματά τους. Παράλληλα, αποδίδουν στην κυβέρνησή τους ότι στηρίζει το Ισραήλ και τις ΗΠΑ.Το κίνημα των Χούθι προσελκύει οπαδούς στην Υεμένη, αυτοπροβαλλόμενοι ως αγωνιστές για την οικονομική ανάπτυξη και τον τερματισμό της πολιτικής περιθωριοποίησης των Σιιτών Ζαϊντί , καθώς και με την προώθηση περιφερειακών πολιτικοθρησκευτικών ζητημάτων. Οι Χούθι έχουν πολύπλοκες σχέσεις με τους Σουνίτες της Υεμένης.

Στα μέσα Νοεμβρίου 2023, δηλαδή ενάμιση μήνα μετά το ξέσπασμα του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, οι Χούθι άρχισαν να εξαπολύουν επιθέσεις εναντίον εμπορικών  και πολεμικών πλοίων, τα οποία πίστευαν ότι προορίζονται για το Ισραήλ, ανοικτά της Υεμένης, σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους Παλαιστίνιους.  Για να αντιμετωπιστούν οι Χούθι, οι ΗΠΑ, ο βασικός σύμμαχος του Ισραήλ, συγκρότησαν τον Δεκέμβριο 2023 έναν πολυεθνικό συνασπισμό για να διασφαλίσουν την ελευθερία της ναυσιπλοΐας με την ονομασία ‘Prosperity Guardian’. Παρόλο που οι αμερικανικές και οι βρετανικές ένοπλες δυνάμεις καταστρέφουν οπλικά συστήματα και θέσεις των Χούθι από τον Ιανουάριο, οι αντάρτες οξύνουν τις επιθέσεις. Να σημειωθεί επίσης ότι και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τη δική της ναυτική επιχείρηση στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας με στόχο την αποτροπή των επιθέσεων των ανταρτών Χούθι με την επωνυμία “Ασπίδες”.Η ναυτική αυτή επιχείρηση έχει και ελληνικό ενδιαφέρον δεδομένου ότι με βάση την απόφαση, το επιχειρησιακό στρατηγείο θα βρίσκεται στη Λάρισα με Έλληνα διοικητή ενώ την διοίκηση στο πεδίο αναλαμβάνει η Ιταλία.

Στις 4 Απριλίου 2024, ο Αμπντούλ Μαλίκ αλ Χούθι, ο ηγέτης του κινήματος Ανσάρ Αλλάχ, δήλωσε πως από τις αρχές της χρονιάς, συνολικά 37 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους και άλλοι 30 έχουν τραυματιστεί, στις  424 επιθέσεις των ένοπλων δυνάμεων των ΗΠΑ και της Βρετανίας στην Υεμένη. Ο ηγέτης των Χούθι τόνισε πως οι μαχητές του στοχοποίησαν  90 πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα και ότι οι επιθέσεις κλιμακώθηκαν και επεκτάθηκαν και σε άλλες θαλάσσιες περιοχές. Διευκρίνισε πως μέσα σε έναν μήνα εξαπολύθηκαν 34 επιθέσεις με 125 βαλλιστικούς πυραύλους ή/και drones.

Οι επιθέσεις των Χούθι έχουν αναγκάσει πολλές ναυτιλιακές εταιρείες να σταματήσουν τα δρομολόγια πλοίων που περνούν από την Ερυθρά Θάλασσα προς τη Διώρυγα του Σουέζ, θαλάσσιο πέρασμα στρατηγικής σημασίας, από την οποία διερχόταν πριν από τον πόλεμο το 12% ως 15% του παγκόσμιου εμπορίου. Τα περισσότερα πλοία πλέον κάνουν τον γύρο της Αφρικής, με αποτέλεσμα οι θαλάσσιες μεταφορές γίνονται πιο χρονοβόρες και δαπανηρές. Συνεπώς, γίνεται αντιληπτό πως η ομάδα στοχεύει σε όλες τις διεθνείς ναυτιλιακές εταιρείες, μέχρι το Ισραήλ να επιτρέψει την ανθρωπιστική βοήθεια να εισέλθει στη Γάζα, αναγκάζοντας πολλές εταιρείες να εκτρέψουν τα πλοία πολύ νότια γύρω από το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας, αυξάνοντας έτσι το κόστος μεταφοράς και απειλώντας να διαταράξουν ολόκληρη την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού.

Ο πόλεμος της Υεμένης έχει προκαλέσει μια από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές κρίσεις στον κόσμο ενώ οι Χούθι, απο τη πλευρά τους, ελέγχουν σήμερα ένα μεγάλο μέρος της βόρειας Υεμένης. Το Ιράν, από το 2015, έχει συμβάλει καταλυτικά στην εκστρατεία των ανταρτών απέναντι στη Σαουδική Αραβία, οπλίζοντας τους με θαλάσσιες νάρκες, βαλλιστικούς πυραύλους και drones. Οι Χούθι αποτελούν δυναμικό μέρος του  «άξονα αντίστασης» του Ιράν, μιας συμμαχίας περιφερειακών πολιτοφυλακών κατά του Ισραήλ και της Δύσης, μαζί με τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο και τη Χαμάς στη Γάζα. Η διεθνής ανησυχία αφορά το ενδεχόμενο η δράση των Χούθι παράλληλα με τον πόλεμο στη Γάζα,  να γενικεύσει την κρίση με την εμπλοκή περιφερειακών παικτών στην ευρύτερη περιοχή. Για τον λόγο αυτό,οι ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει ότι θα υπάρξουν συνέπειες για τους Χούθι, όσο θα συνεχίζουν τη δράση τους. Οι Χούθι στοχεύουν να κυβερνήσουν όλη την Υεμένη και να υποστηρίξουν επαναστατικά κινήματα εναντίον των ΗΠΑ, του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας.

 

 Πηγές-Βιβλιογραφία

 

Άρθρα/Μελέτες

Yara Bayoumy,Mohammed Ghobari (2015). Iranian support seen crucial for Yemen’s Houthis. Εκδόσεις Reuters.

MAYSAA SHUJA AL-DEEN (2022). Yemen’s War-torn Rivalries for Religious Education. Εκδόσεις Carnegie Endowment for International Peace.

Tamara Abueish (2022). Yemeni embassy in DC condemns “anti-American”, “anti-Semitic” Houthis ceremony. Εκδόσεις Arabiya English.

 

Διαδικτυακές Πηγές

news.un (2024). Security Council strongly condemns Houthi attacks on Red Sea shipping. Διαθέσιμο σε:

https://news.un.org/en/story/2024/01/1145382

bbc.com(2024). Who are the Houthis and why are they attacking Red Sea ships? Διαθέσιμο σε:

https://www.bbc.com/news/world-middle-east-67614911

cbsnews.com(2024). Who are the Houthi rebels? What to know about the Yemeni militants attacking ships in the Red Sea. Διαθέσιμο σε:

https://www.cbsnews.com/news/who-are-houthi-rebels-what-to-know-yemen-militants-attack-ships-red-sea/

apnews.com(2024). EU Red Sea navy mission commander hopes for more ships to repel Houthi attacks. Διαθέσιμο σε:

https://apnews.com/article/europe-red-sea-houthis-naval-mission-aspides-a5edc22953e0d047629c3632d09e34b1

theguardian.com(2024). UN must block Iranian missile supply to Houthis in Yemen, UK and US say. Διαθέσιμο σε:

https://www.theguardian.com/world/2024/mar/14/un-must-prevent-iranian-missiles-reaching-houthis-in-yemen-uk-and-us-say

ΕΕ: «Επιχείρηση ΑΣΠΙΔΕΣ» υπό ελληνική διοίκηση. Διαθέσιμο σε:

https://www.capital.gr/diethni/3773088/ee-epixeirisi-aspides-upo-elliniki-dioikisi/