Ελληνικά
Γράφει η Χρύσα Παλιεράκη, Αναλύτρια ΚΕΔΙΣΑ
Με κομμένη την ανάσα παρακολουθεί ολόκληρος ο πλανήτης τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή έπειτα από τη συντονισμένη επίθεση του Ισραήλ, 17 και 18 Σεπτεμβρίου 2024, σε χιλιάδες συσκευές επικοινωνίας της Χεζμπολάχ, οδηγώντας στον θάνατο 42 ατόμων και τον τραυματισμό 3.500, σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις δολιοφθοράς μέχρι σήμερα. Μία επίθεση που αποτέλεσε την αφετηρία αλλεπάλληλων συγκρούσεων στην περιοχή, καθοδηγούμενες και από τις δύο πλευρές.
Οι αιματηρές ενέργειες κορυφώθηκαν όταν στις 23 Σεπτεμβρίου 2024 το Ισραήλ ξεκίνησε μαζικές αεροπορικές επιθέσεις εναντίον θέσεων της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, κυρίως για την καταστροφή πυραυλικών εγκαταστάσεων. Σε αυτές τις επιθέσεις, τουλάχιστον 569 άνθρωποι σκοτώθηκαν, συμπεριλαμβανομένων παιδιών και γυναικών.
Πρόκειται για τις πιο φονικές επιθέσεις από το τέλος του Λιβανικού Εμφυλίου Πολέμου το 1990 κατά τις οποίες χιλιάδες άμαχοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.
Η απάντηση της Χεζμπολάχ ήρθε με επιθέσεις πυραύλων και drones προς το βόρειο Ισραήλ, καταγράφοντας πολλαπλές ζημιές και τραυματισμούς αμάχων.
Το βαρύ χτύπημα για τη Χεζμπολάχ ήρθε, με ανακοίνωση του ισραηλινού στρατού, στις 28 του Σεπτέμβρη, σύμφωνα με την οποία ο στρατός σκότωσε τον ηγέτη του κινήματος, Χασάν Νασράλα κατά τη διάρκεια βομβαρδισμών στη Βηρυτό, σημειώνοντας ότι «δεν θα μπορεί πλέον να τρομοκρατεί τον κόσμο». Γεγονός που θα μπορούσε να σημαίνει την μεγάλη νίκη του Ισραήλ. Ο θρυλικός 64χρονος Νασράλα ανέλαβε την ηγεσία της Χεζμπολάχ το 1992, διαδεχόμενος τον Αμπάς Μουσαουί που δολοφονήθηκε επίσης από το Ισραήλ. Τα επόμενα χρόνια μετέτρεψε την οργάνωση, η οποία χρηματοδοτείται και εξοπλίζεται από το Ιράν, σε πραγματική πολιτική δύναμη, που εκπροσωπείται στο κοινοβούλιο και την κυβέρνηση.
Ωστόσο, οι σχέσεις ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χεζμπολάχ ήταν ανέκαθεν τεταμένες, με συχνές αψιμαχίες, απειλές και ρητορικές επιθέσεις. Ιδιαίτερα, μετά την εμπλοκή της Χεζμπολάχ στον πόλεμο του 2023 μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, υπήρξαν εκατοντάδες μικρής κλίμακας επιθέσεις εκατέρωθεν. Άλλωστε η ίδια η Χεζμπολάχ έχει εκφράσει την αλληλεγγύη της στον παλαιστινιακό αγώνα κατά του Ισραήλ και έχει αναλάβει ενεργό ρόλο σε πολλές συγκρούσεις.
Επιπλέον, ήδη πριν τον επεισοδιακό Σεπτέμβριο του 2024, αρκετά ηγετικά στελέχη της Χεζμπολάχ δολοφονήθηκαν. Αποκορύφωμα αποτελεί ο θάνατος του στρατιωτικού διοικητή Φουάντ Σουκρ, το πτώμα του οποίου βρέθηκε στα συντρίμμια κτιρίου που βομβαρδίστηκε τον Ιούλιο, στα νότια προάστια της Βηρυτού με τον ισραηλινό στρατό να ανακοινώνει ότι «εξόντωσε» τον στρατιωτικό ηγέτη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η κλιμάκωση της έντασης στην Μέση Ανατολή φέρνει στη μνήμη σκηνές από το 2006 και από τις συγκρούσεις που πήραν το όνομα «Δεύτερος Πόλεμος του Λιβάνου». Ήταν 12 Ιουλίου όταν η Χεζμπολάχ πραγματοποίησε μια αιφνιδιαστική επίθεση στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου, σκοτώνοντας και αιχμαλωτίζοντας Ισραηλινούς στρατιώτες. Τότε, η απάντηση του Ισραήλ ήταν άμεση, με αεροπορικές επιδρομές και χερσαίες επιχειρήσεις εναντίον στόχων της Χεζμπολάχ. Αναλυτικά, το Ισραήλ ξεκίνησε εκτεταμένες αεροπορικές επιθέσεις σε στρατιωτικούς στόχους, αλλά και σε υποδομές του Λιβάνου, προκαλώντας μεγάλες καταστροφές, ειδικά στη Βηρυτό.
Η Χεζμπολάχ απάντησε εκτοξεύοντας χιλιάδες πυραύλους κατά του βόρειου Ισραήλ, προκαλώντας ζημιές και απώλειες αμάχων. Περίπου 1.200 Λιβανέζοι, κυρίως άμαχοι, και 160 Ισραηλινοί σκοτώθηκαν, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι εκτοπίστηκαν και από τις δύο πλευρές.
Ο πόλεμος τελείωσε στις 14 Αυγούστου του ίδιου έτους, μετά από ψήφισμα του ΟΗΕ, που ζήτησε εκεχειρία και την ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων στο νότιο Λίβανο για την επίβλεψη της κατάπαυσης του πυρός. Ο πόλεμος του 2006 ωστόσο, άφησε βαριά τραύματα στον Λίβανο, καθώς καταστράφηκαν βασικές υποδομές του αλλά ταυτόχρονα ενίσχυσε και τη στρατιωτική φήμη της Χεζμπολάχ στην περιοχή, παρά τις μεγάλες απώλειές της.
Σήμερα, μετά την ανακοίνωση του λιβανέζικου σιιτικού κινήματος ότι εκτόξευσε βαλλιστικό πύραυλο εναντίον του γενικού αρχηγείου της Μοσάντ, κοντά στο Τελ Αβίβ, η κατάσταση είναι εξαιρετικά εύθραυστη και υπάρχει αυξημένη διεθνής πίεση για αποκλιμάκωση της έντασης, καθώς η χώρα, ήδη επιβαρυμένη από εσωτερικά προβλήματα, αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις που απειλούν την ειρήνη και τη σταθερότητά της. Οι διεθνείς εκκλήσεις για ειρήνευση πολλαπλασιάζονται μέρα με τη μέρα, ωστόσο κάθε διπλωματική προσπάθεια για εξομάλυνση έχει μέχρι στιγμής αποτύχει.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, κατά τη διάρκεια της κατεπείγουσας συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας, μίλησε για επίγεια «κόλαση», επιμένοντας πως ο Λίβανος βρίσκεται στο «χείλος της αβύσσου» και δεν πρέπει να επιτραπεί να γίνει νέα «Γάζα».
Σύμμαχοι, ζήτησαν προσωρινή κατάπαυση του πυρός και σε κοινή τους δήλωση ανέφεραν ότι οι εχθροπραξίες παρουσίαζαν έναν «απαράδεκτο κίνδυνο ευρύτερης περιφερειακής κλιμάκωσης» που δεν είναι προς το συμφέρον του λαού του Ισραήλ ή του Λιβάνου.
«Καλούμε για άμεση κατάπαυση του πυρός 21 ημερών, για να δοθεί περιθώριο στη διπλωματία» αναφέρει το κείμενο που προσυπέγραψαν οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η ΕΕ, η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ιαπωνία, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ. Στη συνέχεια όμως ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος δήλωσε στο BBC ότι ούτε το Ισραήλ ούτε ο Λίβανος αποδέχθηκαν την πρόταση, με τις ΗΠΑ να συνεχίζουν να βρίσκονται σε επαφή και με τις δύο κυβερνήσεις.
Ο διπλωματικός πυρετός συνεχίζεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι εξαιρετικά ανήσυχη μετά τις επιθέσεις στη Βηρυτό, όπως υπογράμμισε ο Ζοζέπ Μπορέλ, Ύπατος εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, σε ανακοίνωσή του και απηύθυνε έκκληση για μια «κατάπαυση του πυρός κατά μήκος της μπλε γραμμής, όπως και στη Γάζα». Η μπλε γραμμή χωρίζει από το 2000 τις ένοπλες δυνάμεις του Λιβάνου και του Ισραήλ.
Από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Ντέιβιντ Λάμι κάλεσε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του κόμματος των Εργατικών στο Λίβερπουλ, σε «άμεση» εφαρμογή «μια κατάπαυση του πυρός» προκειμένου να επιτευχθεί μια πολιτική διευθέτηση.
Σημειώνεται ότι σε ηχηρή παρέμβαση προχώρησε και ο Λευκός Οίκος, με τον Τζον Κίρμπι, εκπρόσωπο Τύπου του Υπουργείου Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών να προειδοποιεί ότι μια στρατιωτική «κλιμάκωση» δεν είναι προς «το συμφέρον» του Ισραήλ. Μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο ABC απεύθυνε εκ νέου έκκληση για μια «διπλωματική» επίλυση της κρίσης.
Την πιθανότητα ενός ολοκληρωτικού πολέμου στη Μέση Ανατολή δεν απέκλεισε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, υπογραμμίζοντας όμως ότι υπάρχει πιθανότητα εξεύρεσης διπλωματικής λύσης για τον τερματισμό της σύγκρουσης του Ισραήλ με τη Χαμάς στη Γάζα και με τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Η ισραηλινή κυβέρνηση «τείνει να συμφωνήσει» με το σχέδιο για κατάπαυση του πυρός με τη Χεζμπολάχ σε μια προσπάθεια να ανοίξει ο δρόμος για διαπραγματεύσεις, μετέδωσε το Channel 12 του Ισραήλ. Όμως, προηγουμένως, ο Ισραηλινός υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς είχε δηλώσει ότι ένα τέτοιο σχέδιο θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό μόνο όταν η Χεζμπολάχ συντριβεί και οι κάτοικοι των βόρειων περιοχών του Ισραήλ επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Τα παραπάνω γεγονότα δεν επιτρέπουν την ελάχιστη έστω αισιοδοξία καθώς φαίνεται ότι δεν υπάρχει καμιά πρόθεση διπλωματικές επίλυσης της κρίσης από τις εμπλεκόμενες πλευρές. Πρόκειται για μια προσπάθεια επικράτησης του ισχυρότερου και εξαφάνισης του «αδύναμου» με ανορθόδοξους τρόπους χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις στον άμαχο πληθυσμό των χωρών τους. Επομένως οι χώρες της Ε.Ε. οι Η.Π.Α. ή ο Ο.Η.Ε. αν ενδιαφέρονται πραγματικά για την ανθρωπότητα στο σύνολό της δεν έχουν άλλη επιλογή από το να δείξουν μια δυναμική στάση και να επιβάλουν την θέλησή τους αντί να προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση και να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα.
Πηγές
El Pais, September 25, 2024. Israel’s offensive in Lebanon: Bombings, evacuations
and hundreds of deaths. Ανακτήθηκε από:
https://english.elpais.com/international/2024-09-25/maps-israels-offensive-in-
lebanon-bombings-evacuations-and-hundreds-of-deaths.html
Julia Reinstein, David Brennan, and Nadine El-Bawab, September 26, 2024.
ABCnews: Israel-Gaza-Lebanon live updates: Netanyahu disputes reports of cease-
fire talks. Ανακτήθηκε από: https://abcnews.go.com/International/live-updates/israel-
gaza-hamas-hezbollah-war/?id=113917948
Seth Frantzman, September 23, 2024. Long War Journal: Israel strikes more than
1,300 Hezbollah targets in Lebanon. Ανακτήθηκε από:
https://www.longwarjournal.org/archives/2024/09/israel-strikes-more-than-1300-
hezbollah-targets-in-lebanon.php
Emanuel Fabian, August 20, 2024. The Times of Israel: IDF strikes Hezbollah
weapons depots deep in Lebanon after deadly drone attack. Ανακτήθηκε από:
https://www.timesofisrael.com/idf-strikes-hezbollah-weapons-depots-deep-in-
lebanon-after-deadly-drone-attack/
ILH Staff, September 22, 2024. Israel Hayom: Over 100 rockets: Heavy Hezbollah
barrage targets Galilee, Haifa area. Ανακτήθηκε από:
https://www.israelhayom.com/2024/09/22/hezbollah-likely-to-attack-soon-israel-
prepare-for-war/
