Ελληνικά
Το Κέντρο Διεθνών Στρατηγικών Αναλύσεων-ΚΕΔΙΣΑ διοργάνωσε με μεγάλη επιτυχία διαδικτυακή εκδήλωση (webinar) με θέμα: «Ο Γεωπολιτικός και Γεωοικονομικός Ανταγωνισμός Δύσης-Ανατολής στον 21ο αιώνα» την Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου 2023.
Συντονιστής ήταν ο Δρ. Παναγιώτης Σφαέλος (Αντιπρόεδρος Δ.Σ. & Δ/ντης Ερευνών ΚΕΔΙΣΑ- Γενικός Γραμματέας του Ελληνικού Τμήματος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων). Ομιλητές ήταν: ο Δρ. Κωνσταντίνος Βέργος (Αναπληρωτής Καθηγητής Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Πόρτσμουθ), ο Δρ. Κωνσταντίνος Γρίβας (Καθηγητής Γεωπολιτικής και Σύγχρονων Στρατιωτικών Τεχνολογιών στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων) και ο κ. Γεώργιος Κουκάκης (Ανώτερος Αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού, Διεθνολόγος και Κύριος Ερευνητής ΚΕΔΙΣΑ).
Την εκδήλωση άνοιξε ο Ιδρυτής & Πρόεδρος Δ.Σ. του ΚΕΔΙΣΑ, Δρ. Ανδρέας Γ. Μπανούτσος στη σύντομη εισαγωγική του ομιλία ανέφερε ότι την επαύριο της έναρξης του πολέμου στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022 οι Δυτικές χώρες ως απάντηση στην Ρωσική εισβολή κήρυξαν οικονομικό πόλεμο στη Ρωσία επιβάλλοντας μια σειρά από πολύ σκληρά πακέτα οικονομικών κυρώσεων ενώ προχώρησαν επίσης στη δέσμευση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Ρωσίας ύψους 300 δις δολαρίων σε Δυτικές τράπεζες. Στόχος αυτών των ενεργειών ήταν να γονατίσουν τη Ρωσική οικονομία και να πιέσουν τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να τερματίσει την στρατιωτική επιχείρηση. Ωστόσο, δύο χρόνια σχεδόν μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία ο οικονομικός πόλεμος που διεξάγει η Δύση κατά της Ρωσίας φαίνεται ότι δεν έχει επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα αλλά αντίθετα υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι εν τέλει η Ρωσία επωφελείται παράπλευρα από το καθεστώς των Δυτικών κυρώσεων καθώς η Ρωσική οικονομία σε αντίθεση με τις αρχικές προβλέψεις το 2023 θα σημειώσει αναπτυξιακούς ρυθμούς μεγαλύτερους του 2% ενώ εκτόπισε ήδη την Γερμανία από την 5η θέση στην κατάταξη των ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου. Οι Δυτικές και κυρίως οι Ευρωπαϊκές οικονομίες φαίνεται να πληρώνουν ένα υψηλό τίμημα από τον οικονομικό πόλεμο με την Ρωσία με την αύξηση του πληθωρισμού ο οποίος διαβρώνει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και την επιβολή των οικονομικών κυρώσεων της Δύσης κατά της Ρωσίας ο έντονος Γεωπολιτικός και Γεωοικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ της Δύσης και της Ανατολής στον 21ο αιώνα θα καθορίσει το μέλλον της ανθρωπότητας. Ο Δρ. Ανδρέας Γ.Μπανούτσος σημείωσε ότι η χρήση των όρων Δύση και Ανατολή είναι ευρύτεροι και πιο σύνθετοι από την γεωγραφία καθώς χώρες που ανήκουν γεωγραφικά στο Δυτικό ημισφαίριο όπως για παράδειγμα η Βενεζουέλα, η Νικαράγουα και η Κούβα εντάσσονται στο στρατόπεδο της Ανατολής ενώ κράτη όπως το Ισραήλ, η Ιαπωνία, η Νότιος Κορέα και η Αυστραλία που γεωγραφικά βρίσκονται στην Ανατολή αποτελούν μέρος του Δυτικού συστήματος ασφάλειας. Επειδή όμως η πραγματικότητα είναι πάντα πιο σύνθετη υπάρχουν και κράτη με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα εκείνο της Ινδίας που μπορούν να οριστούν ως geopolitical swing states με την έννοια ότι δεν έχουν επιλέξει ξεκάθαρα στρατόπεδο μεταξύ Δύσης-Ανατολής και ακολουθούν μία εξωτερική πολιτική αμφίπλευρης προσέγγισης και προς τους δύο ανταγωνιστικούς πόλους.
Ο στρατηγικός άξονας Κίνας-Ρωσίας μέσα στα πλαίσια του ευρύτερου γεωπολιτικού και γεωοικονομικού σχηματισμού των κρατών-μελών BRICS φαίνεται αποφασισμένος να αμφισβητήσει τα θεμέλια του παγκόσμιου γεωπολιτικού, οικονομικού και νομισματικού συστήματος όπως αυτό διαμορφώθηκε υπό την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μία αμφισβήτηση η οποία είναι πρωτοφανής καθώς ούτε η πάλαι ποτέ κραταιά Σοβιετική Ένωση επί Ψυχρού Πολέμου δεν αμφισβήτησε την πρωτοκαθεδρία του αμερικανικού δολαρίου ως παγκοσμίου αποθεματικού νομίσματος. Και αυτό είναι μία ειδοποιός διαφορά που κάνει τον νέο Ψυχρό Πόλεμο μεταξύ Δύσης και Ανατολής πολύ πιο απρόβλεπτο από τον Ψυχρό Πόλεμο της περιόδου 1945-1991 και το διεθνές οικονομικό-πολιτικό περιβάλλον ακόμα πιο ασταθές. Ο Δρ. Ανδρέας Γ.Μπανούτσος ανέφερε επίσης ότι στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής των κρατών-μελών BRICS στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νοτίου Αφρικής τον περασμένο Αύγουστο τα ιδρυτικά κράτη-μέλη των BRICS αποφάσισαν τη διεύρυνση του οργανισμού με τη συμμετοχή νέων πολύ σημαντικών χωρών παραγωγών ενέργειας όπως το Ιράν, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα από την 1η Ιανουαρίου 2024. Τα κράτη-μέλη των BRICS έχουν ήδη περιορίσει σε σημαντικό βαθμό τη χρήση του αμερικανικού δολαρίου στις μεταξύ τους εμπορικές συναλλαγές ενώ σχεδιάζουν να δημιουργήσουν και ένα νέο ψηφιακό νόμισμα, το οποίο θα συνδεθεί με τον χρυσό και θα ανταγωνιστεί ευθέως το αμερικανικό δολάριο οδηγώντας στην αποδολαριοποίηση του διεθνούς οικονομικού συστήματος. Τα κράτη-μέλη των BRICS ισχυρίζονται ότι θέλουν να δημιουργήσουν ένα νέο πολυπολικό σύστημα Διεθνών Σχέσεων το οποίο θα θέσει τέλος στην Δυτική ηγεμονία στον πλανήτη όπως αυτή διαμορφώθηκε τα τελευταία 500 χρόνια. Η έκβαση αυτού του έντονου γεωπολιτικού και γεωοικονομικού ανταγωνισμού Δύσης-Ανατολής στον 21ο αιώνα δεν έχει ακόμα καθοριστεί. Το μόνο βέβαιο είναι οι τεκτονικές πλάκες της Ιστορίας μετατοπίζονται και έχουν προκαλέσει ήδη και αναμένεται να προκαλέσουν περισσότερους και ισχυρότερους ακόμα γεωπολιτικούς και γεωοικονομικούς σεισμούς στον 21ο αιώνα.
Στην συνέχεια τον λόγο πήρε ο Αναπληρωτής Καθηγητής Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Πόρτσμουθ, Δρ. Κωνσταντίνος Βέργος ο οποίος ανέφερε αρχικά ότι μετά το 1970 μπήκαμε σε μια εποχή ισχυροποίησης των μεγάλων πολυεθνικών εταιριών ενώ παράλληλα υπήρξε ενδυνάμωση των αγορών και των σχέσεων των χώρων και έτσι αποφεύχθηκαν συγκρούσεις μεταξύ των χωρών που συμμετείχαν στο σύστημα. Με την οικονομική κρίση του 2007 όμως περάσαμε σε μια εποχή όπου ο ρόλος των εταιρειών άρχισε να μειώνεται και το σύστημα ψάχνει να βρει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης. Το νέο μοντέλο ανάπτυξης θα έχει δυο διαφορετικές ζώνες επιρροής οι όποιες θα έχουν παρόμοια δυναμική. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας δημιουργούν έναν δεύτερο πόλο μεγαλύτερο από τον πόλο των πρώην χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Την τελευταία δεκαπενταετία το ΑΕΠ των κρατών-μελών των BRICS ανήλθε από το 12 % στο 27% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Αυτές οι χώρες έχουν και το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού ενώ παράλληλα διαθέτουν και τις στρατηγικές ύλες που σημάνει ότι είναι έτοιμες να ανταγωνιστούν τις ΗΠΑ σε βάθος 10 με 15 ετών.
Στο παρελθόν υπήρξε από την πλευρά των ΗΠΑ η δυνατότητα να πλήξουν την Ιαπωνία με την Συμφωνία Plaza (1985) υποχρεώνοντας την Ιαπωνία να κρατήσει την ισοτιμία του γιέν υψηλή σε σχέση με το δολάριο για να μπορούν να πουλάνε φθηνά τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους οι ΗΠΑ στις διεθνείς αγορές. Έτσι η Ιαπωνία, η οποία τότε είχε το ΑΕΠ της σημερινής Κίνας, κατέρρευσε και ακόμα δεν έχει ανακάμψει πλήρως. Σήμερα λοιπόν βλέπουμε ότι οι ΗΠΑ θέλουν μια νέα συμφωνία τύπου Plaza με την Κίνα προκειμένου να την ωθήσουν σε συμβιβασμό. Η εξέλιξη αυτή θα οδηγήσει σε μείωση των συναλλαγών παγκοσμίως, σε μείωση κερδών των εταιρειών παγκοσμίως, σε μείωση του ρόλου των χρηματιστηρίων μετοχών και σε αύξηση της σημασίας των χρηματιστηρίων ομόλογων και εμπορευμάτων. Το χαρακτηριστικό της εποχής που έχει ξεκινήσει είναι ότι τα τελευταία πέντε χρόνια έχουμε μπει σε μια πορεία ανόδου των τιμών των εμπορευμάτων και των πρώτων υλών η οποία θα συνεχιστεί και, συνεπώς, όποιος ελέγχει τις στρατηγικές ύλες θα είναι σε θέση ισχύος. Επειδή όμως οι στρατηγικές ύλες βρίσκονται κυρίως σε χώρες του συνασπισμού Κίνας – Ρωσίας, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να βρεθούν σε μειονεκτική θέση. Στο θέμα του δολαρίου, υπάρχει σοβαρή προσπάθεια από την Κίνα και την Ρωσία να υποκαταστήσουν το δολάριο, το οποίο όμως παραμένει ακόμα στο 60% παγκοσμίως ως αποθεματικό νόμισμα. Το δολάριο θα αποδυναμωθεί αλλά σε έναν χρονικό ορίζοντα 10 με 15 χρόνια. Στο επόμενο διάστημα, θα έχουμε μια νέα συμφωνία τύπου Plaza και μια νέα παγκοσμιοποίηση σε δυο επίπεδα: στη ζώνη της Δύσης και στη ζώνη Κίνας-Ρωσίας. Δηλαδή, παρόμοια προϊόντα θα πρέπει να παράγονται και στις δύο νέες οικονομικές ζώνες.
Ο Καθηγητής Γεωπολιτικής και Σύγχρονων Στρατιωτικών Τεχνολογιών στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, Δρ. Κώστας Γρίβας επικεντρώθηκε στο τομέα της ενέργειας λέγοντας ότι ο ενεργειακός ανταγωνισμός έχει σημαντικό γεωοικονομικό αποτύπωμα. Όπως εξήγησε, το σημερινό διεθνές σύστημα δύσκολα μπαίνει σε καλούπια. Δεν είναι απόλυτα πολυπολικό αλλά δεν είναι και απόλυτα διπολικό κυρίως λόγω εσωτερικών ανταγωνισμών στο στρατόπεδο Κίνας- Ρωσίας. Υπάρχουν και συνεργατικά στοιχεία μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Σε αντίθεση με τον διπολισμό του Ψυχρού Πολέμου, όλοι (ακόμα και η Κομμουνιστική Κίνα) παίζουν στο ίδιο παιχνίδι και ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις με τους καπιταλιστικούς κανόνες. Πλέον βέβαια δεν έχουμε απόλυτη κυριαρχία δολαρίου όπως μέχρι τώρα. Οι άλλες δυνάμεις θα δυσκολέψουν τις ΗΠΑ να διατηρήσουν την οικονομική πρωτοκαθεδρία τους. Το δολάριο είναι περισσότερο εμπόρευμα παρά συναλλακτικό νόμισμα. Οι άλλες χώρες πρέπει επιτύχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα στις οικονομίες τους και μικρότερο ενεργειακό κόστος από τη Δύση για να ανταγωνιστούν το δολάριο.
Η ενεργειακή αγορά είναι εξαιρετικά ασταθής, πλουραλιστική και δε βολεύει την Δυτική Ευρώπη όπως δεν την βολεύει και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία διεύρυνε το χάσμα ανάμεσα στις Ευρωατλαντικές χώρες και το σύμπλοκο Ρωσίας-Κίνας. Υπάρχει μεγάλη πίεση να σταματήσει η ενεργειακή εξάρτηση από την Ρωσία ενώ ο άλλος ενεργειακό τροφοδότης, η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε ρευστή κατάσταση με τον πόλεμο στη Γαζα και την γενικότερη αστάθεια στην περιοχή. Το Ιράν είναι και πάλι στο στόχαστρο των ΗΠΑ. Σε περίπτωση πολέμου εναντίον του Ιράν, το Ιράν θα είναι σε θέση να κλείσει την ναυσιπλοΐα στα Στενά του Ορμούζ και στον Ινδικό Ωκεανό κλείνοντας έτσι τις κάνουλες πετρελαίου με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η ταυτόχρονη κρίση στην Ουκρανία και στην Μέση Ανατολή προκαλεί ενεργειακή ανασφάλεια στην Δυτική Ευρώπη. Οι ΗΠΑ που είναι ανταγωνιστής και σύμμαχος της Δυτικής Ευρώπης είναι ενεργειακά ανεξάρτητος αφού παράγει σχιστολιθικό αέριο και δεν επηρεάζεται από την ενεργειακή κρίση. Έχει την δυνατότητα να πουλήσει αέριο στην Ευρώπη αλλά δεν μπορεί να καλύψει 100 % τις ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης. Από την άλλη μεριά, οι χώρες της Ανατολής έχουν προνομιακή πρόσβαση σε ρωσικούς υδρογονάνθρακες, καθώς η Ρωσία πουλάει σε προσιτές τιμές στην Κίνα και την Ινδία. Συνεπώς, η Ευρώπη χρειάζεται μια πηγή ενέργειας κοντά της. Το φυσικό αέριο είναι τοπικό αγαθό και δύσκολα μετακινείται και πρέπει να βρίσκεται κοντά για να είναι και σε ανταγωνιστική τιμή. Συνεπώς, τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου έχουν μεγάλη σημασία για την Ελλάδα και την Τουρκία. Είναι προς το συμφέρον της Δύσης τα κοιτάσματα να βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Ελλάδας διότι στο νέο παγκόσμιο γεωπολιτικό σύστημα, η Τουρκία έχει αυτόνομο ρόλο, δεν ανήκει πλήρως στη Δύση και εξελίσσεται σταδιακά σε μια «μικρή Κίνα» που ανταγωνίζεται ευθέως την Δυτική Ευρώπη. Απαιτείται δημιουργική, ορθολογική και τολμηρή διπλωματία υπέρ των εθνικών συμφερόντων μας και εις βάρος των τουρκικών επιδιώξεων. Η ενέργεια είναι ένα ισχυρό γεωπολιτικό όπλο για την χώρας μας.
Ο Ανώτερος Αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού, Διεθνολόγος και Κύριος Ερευνητής ΚΕΔΙΣΑ, κ. Γεώργιος Κουκάκης παρουσίασε στρατηγικά έγγραφα που αποτυπώνουν τα δόγματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας των κύριων διεθνών δρώντων ως προς τις απειλές που δέχονται. Σύμφωνα με τα εν λόγω στρατηγικά έγγραφα, το ΝΑΤΟ θεωρεί ως κύριες απειλές την Ρωσία και δευτερευόντως την Κίνα και επίσης θεωρεί ότι υπάρχει ανάγκη συνεργασίας με άλλα κράτη της Ανατολής που ανήκουν στο Δυτικό στρατόπεδο. Η ΕΕ θεωρεί ως κύρια απειλή την Ρωσία ενώ θεωρεί την Κίνα ως εταίρο και οικονομικό ανταγωνιστή της. Ο Οργανισμός της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO-το Ρωσικό ΝΑΤΟ) έχει ως στόχο την ασφάλεια, την σταθερότητα και την ανεξαρτησία των κρατών-μελών του. Ο οργανισμός ASEAN έχει ως στόχο την πολιτική, οικονομική και κοινωνική συνεργασία των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας ενώ ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) επιδιώκει την ειρήνη, την ασφάλεια, την σταθερότητα και την δημιουργία μιας νέας γεωπολιτικής τάξης. Οι ΗΠΑ έχουν ως στρατηγικό στόχο την αποδυνάμωση της Κίνας και τον περιορισμό της συνεργασίας της με άλλους διεθνείς δρώντες. Η Γαλλία αναγνωρίζει τον ηγετικό ρόλο της Κίνας ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο θεωρεί την Ρωσία άμεση απειλή και την Κίνα δευτερεύουσα απειλή. Η Γερμανία θεωρεί την Ρωσία ως την πιο σημαντική απειλή και την Κίνα ως οικονομικό εταίρο, οικονομικό ανταγωνιστή αλλά και συστημικό αντίπαλο. Η Ρωσία θεωρεί τον ΟΗΕ ως υποχείριο της Δύσης. Η Κίνα εκφράζει ανησυχίες για το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ ενώ ανησυχεί για την Ιαπωνία αλλά και για την Αυστραλία που συνεργάζεται στον αμυντικό τομέα με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο μέσω της Συμφωνίας AUKUS. Η Ιαπωνία θεωρεί ότι η Κίνα επιδιώκει την αλλαγή του στάτους κβο στην περιοχή. Ως προς την Βόρεια Κορέα, η Ιαπωνία αναφέρεται στα όπλα μαζικής καταστροφής που αναπτύσσει ενώ ως προς την Ρωσία, εκφράζει φόβους για τα πυρηνικά όπλα αλλά και για την συνεργασία της με την Κίνα. Σύμφωνα με τον κ. Κουκάκη, τα παραπάνω στρατηγικά έγγραφα δείχνουν ότι η χρήση βίας είναι η ύστατη λύση αφού έχουν εξαντληθεί όλα τα άλλα μέσα. Επιπλέον, ο ανταγωνισμός επεκτείνεται σε νέα πεδία, όπως το διάστημα, ο κυβερνοχώρος κλπ. Έχουμε και τους λεγόμενους «proxy wars» ή πολέμους δια αντιπρόσωπων όπως στην Ουκρανία ή στο Ισραήλ. Σε αυτόν τον ανταγωνισμό, θα πρέπει να προσθέσουμε και την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) που θα παίξει τεράστιο ρόλο στο μέλλον.
Σε ερώτηση του Ιδρυτή & Προέδρου Δ.Σ. του ΚΕΔΙΣΑ Δρ. Ανδρέα Γ. Μπανούτσου για το αν και κατά πόσο η Κίνα θα δεχθεί μια συμφωνία με τις ΗΠΑ τύπου Plaza, ο Δρ. Κωνσταντίνος Βέργος είπε ότι η Κίνα θα προτιμήσει να κάνει έναν συμβιβασμό παρά να χάσει τον καλύτερο πελάτη της. Σε δεύτερη ερώτηση του Δρ. Ανδρέα Μπανουτσου για την πρόθεση των BRICS να δημιουργήσουν κοινό νόμισμα συνδεδεμένο με τον χρυσό, ο Δρ. Βέργος απέκλεισε αυτό το ενδεχόμενο καθώς οι οικονομίες των χωρών αυτών έχουν τεράστιες διαφορές και θα έχουμε παρόμοια προβλήματα με το Ευρώ διότι δεν θα είναι δυνατή η υποτίμηση του νομίσματος. Πιο πιθανό είναι να χρησιμοποιούν το κινεζικό Γουάν ως κοινό αποθεματικό τους νόμισμα. Επίσης, οι BRICS μέσω της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας που έχουν ιδρύσει ήδη από το 2014 φιλοδοξούν να χρηματοδοτήσουν μεγάλα έργα υποδομής τόσο στα κράτη-μέλη όσο και στις χώρες του Παγκόσμιου Νότου εκτοπίζοντας την Παγκόσμια Τράπεζα από την πρωτοκαθεδρία της.
Σε ερώτηση του κοινού για την ενδεχόμενη εισβολή της Ρωσίας στην Φινλανδία, ο Δρ. Κώστας Γρίβας είπε ότι πολύ δύσκολα η Ρωσία θα προχωρούσε σε μια τέτοια ενέργεια. Η ΕΣΣΔ δεν επανέφερε ποτέ την Φινλανδία στον ρωσικό κορμό καθώς ο Στάλιν την φοβόταν και προτιμούσε να την κρατήσει ως ουδέτερη ζώνη. Βέβαια, εισερχόμενη στο ΝΑΤΟ, η Φινλανδία δημιουργεί διλήμματα ασφαλείας για την Ρωσία άλλα μια εισβολή θα αποτελούσε ακραίο σενάριο. Η Ρωσία θα μπορούσε να εμπλακεί κατά του ΝΑΤΟ στις Βαλτικές δημοκρατίες. Ο κ. Γεώργιος Κουκάκης είπε ότι ένα ενδεχόμενο ρωσικής εισβολής στην Φινλανδία θα έβλαπτε και τις δυο χώρες. Άλλωστε στην Ουκρανία υπήρχαν αυτόνομες ρωσικές επαρχίες που θεωρητικά ήθελε να προστατεύσει, κάτι που δεν συμβαίνει στην Φινλανδία.
Σε ερώτηση του Δρ. Ανδρέα Μπανούτσου για το κατά πόσο η διένεξη της Βενεζουέλας με την Γουιάνα για την πλούσια σε κοιτάσματα υδρογονανθράκων περιοχή του Εσεκουίμπο θα μπορούσε να αποτελέσει ένα νέο σημείο ανάφλεξης μέσα στα πλαίσια του παγκόσμιου γεωπολιτικού και γεωοικονομικού ανταγωνισμού Δύσης-Ανατολής ο Δρ. Κωνσταντίνος Γρίβας απάντησε ότι το γεγονός ότι μία χώρα όπως η Βενεζουέλα επιθυμεί αλλαγή συνόρων είναι απόδειξη ότι η παγκόσμια γεωπολιτική τάξη όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έχει υποστεί πολύ μεγάλα πλήγματα.
Σε ερώτηση για τον ρόλο της Ελλάδας στο νέο γεωπολιτικό σύστημα, ο Δρ. Κωνσταντίνος Γρίβας είπε ότι η Ελλάδα έχει την μεγάλη ευκαιρία να λειτουργήσει ως φράγμα στην επιθετικότητα της Τουρκίας, η οποία απειλεί ολόκληρη τη δυτική γεωπολιτική αρχιτεκτονική και θέλει κομμάτι της Ευρασιατικής πίτας. Η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει την πολιτική της ενεργού αποτροπής στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο και να διεκδικήσει τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων που της ανήκουν. Αυτή τη στιγμή, το μόνο που κάνουν οι ελληνικές κυβερνήσεις είναι να έχουν παθητική στάση ευχόμενοι μην συμβεί «καμία στραβή στη βάρδια τους». Σε ερώτηση για την Διακήρυξη των Αθηνών μεταξύ Ελλάδος-Τουρκίας ο Δρ. Γρίβας είπε ότι έγινε για να κερδίσουν χρόνο οι ΗΠΑ και να αποφύγουν τις ενδο-Νατοϊκές διαμάχες την ώρα που μαίνονται οι συγκρούσεις σε Ουκρανία και Ισραήλ.
