Ελληνικά
Γράφει ο Γιώργος Ξ. Πρωτόπαπας, Εκτελεστικός Διευθυντής και Αναλυτής ΚΕΔΙΣΑ
H Ευρώπη βρίσκεται εδώ και καιρό στο στόχαστρο των ισλαμιστών εξτρεμιστών και οι πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις των Βρυξελλών αποδεικνύουν για ακόμη μια φορά το πόσο τρωτή παραμένει η «Γηραιά Ήπειρος» σε μεγάλης ισχύος χτυπήματα. Η ισλαμιστική τρομοκρατία αναμένεται να επηρεάσει τις ευρωπαϊκές δομές στο τομέα της ασφαλείας καθώς και σε κοινωνικό επίπεδο.
Η προσεκτική ανάγνωση της βομβιστικής επίθεσης των Βρυξελλών μας οδηγεί στις εξής διαπιστώσεις: αποδεικνύει την αδυναμία των ευρωπαϊκών αρχών ασφαλείας να αποτρέψουν τρομοκρατικά χτυπήματα, θέτει υπό συζήτηση το μοντέλο της πολυπολιτισμικότητας (κατά πόσο μπορεί πλέον να εφαρμοστεί επιτυχημένα στις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις) και υποδηλώνει ότι το Ισλαμικό Κράτος σε Ιράκ και Συρία (ISIS) έχει υιοθετήσει την τακτική της «τρομοκρατίας των πόλεων».
Ένα βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη είναι η έλλειψη συγχρονισμού των ευρωπαϊκών υπηρεσιών πληροφοριών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αν και αποτελεί μια πολιτική και οικονομική ένωση δεν έχει καταφέρει να συντονίσει τις υπηρεσίες των κρατών – μελών της με στόχο τον εντοπισμό ισλαμιστών τρομοκρατών και την αποτροπή χτυπημάτων. Τα αίτια παραπέμπουν σύμφωνα με αναλυτές σε τέσσερις παράγοντες: (α) στην έλλειψη προθυμίας των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών και των υπηρεσιών ασφαλείας να μοιραστούν τις πληροφορίες τους. Η εθνική κυριαρχία και το εθνικό συμφέρον είναι οι βασικοί λόγοι που αποθαρρύνουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ να ανταλλάσσουν απόρρητες πληροφορίες, (β) στην έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισήμανε την ανάγκη για οικοδόμηση εμπιστοσύνης ανάμεσα στην ευρωπαϊκή κοινότητα των υπηρεσιών πληροφοριών, (γ) στη διαφορετική οργανωτική δομή των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών των κρατών-μελών της ΕΕ και (δ) στους αυστηρούς κανόνες προστασίας των προσωπικών δεδομένων όπου καθορίζουν τη λειτουργία της EUROPOL.
Οι πολύνεκρες επιθέσεις στις Βρυξέλλες καθώς και οι παλαιότερες στο Παρίσι εγείρουν ερωτήματα και για το θέμα της ενσωμάτωσης των μουσουλμανικών πληθυσμών μέσα στις δυτικές κοινωνίες. Το Μολενμπέκ των Βρυξελλών αποτελεί μια προς συζήτηση περίπτωση καθώς είναι μια περιθωριοποιημένη μουσουλμανική συνοικία, αποκαλείται «πρωτεύουσα των Τζιχαντιστών της Ευρώπης» και από αυτήν προέρχονται και οι δράστες των τρομοκρατικών επιθέσεων του Παρισιού του Νοεμβρίου 2015. Επιπροσθέτως από το Βέλγιο κατάγονται και πολλοί ισλαμιστές μαχητές που πέρασαν σε Ιράκ και Συρία για να κάνουν «ιερό πόλεμο» με τον αριθμό τους να ανέρχεται σε 470 άτομα. Οι περιθωριοποιημένες μουσουλμανικές περιοχές της Ευρώπης είναι επιρρεπής στην προπαγάνδα και στρατολόγηση των ισλαμιστών εξτρεμιστών. Το ISIS εκμεταλλεύεται τις μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες για να ενσταλάξει μίσος μεταξύ των μουσουλμάνων και των μη μουσουλμάνων πολιτών για να σπείρει το χάος και τον τρόμο στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Η μεταναστευτική κρίση αναμένεται να περιπλέξει ακόμα περισσότερο το θέμα της ενσωμάτωσης των μουσουλμανικών πληθυσμών καθώς η εισροή προσφύγων από τη Μέση Ανατολή θα αρχίσει να δοκιμάζει, εξαιτίας της ισλαμιστικής τρομοκρατίας, τα όρια της ανεκτικότητας ευρωπαϊκών κοινωνιών αλλά και κυβερνήσεων.
Tα πολύνεκρα τρομοκρατικά χτυπήματα του ISIS παραπέμπουν στην τακτική της «τρομοκρατίας πόλεων» (urban terrorism) που έχει στόχο να σκοτώσει, να τρομοκρατήσει και να βγάλει εκτός λειτουργίας μια μεγαλούπολη για παρατεταμένη χρονική περίοδο. Αναλυτές επισημαίνουν ότι για τη νέα γενιά τρομοκρατών κάθε στόχος θεωρείται δίκαιος και εξυπηρετεί ανάλογα με τη συμβολική του βαρύτητα τις επιδιώξεις των τρομοκρατών για εξωραϊσμό του προφίλ τους, ενώ τα κίνητρα και οι λόγοι γίνονται μέρος πολιτικής τακτικής. Οι Βρυξέλλες για παράδειγμα είναι η έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ και το τρομοκρατικό χτύπημα είχε και ένα δυνατό συμβολισμό. Πρόκειται για την τρομοκρατία χωρίς αιτία και συνείδηση που δύσκολα μπορεί να αντιμετωπισθεί καθώς οι δράστες έχουν το πλεονέκτημα της επιλογής και της έκπληξης. Δημιουργούν την εντύπωση ότι δεν αγωνίζονται για να επιτύχουν την αναγνώρισή τους από τον «εχθρό» και να διαπραγματευθούν μαζί του αλλά για να τον εξουδετερώσουν. Οι αστικές κατοικημένες περιοχές αποτελούν το νέο χώρο δράσης των τρομοκρατών καθώς η ανωνυμία της ζωής σε πυκνοκατοικημένες περιοχές και σε μεγαλουπόλεις τους εξασφαλίζει κάλυψη τόσο κατά την προετοιμασία των κτυπημάτων όσο και μετά την εκτέλεση των σχεδίων τους.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αναμένεται να βρεθούν μπροστά στο δίλημμα μεταξύ μια «μεγαλοαστυνόμευσης» ή μιας «μεγαλοτρομοκρατίας» καθώς η αντιμετώπιση και αποτροπή των τρομοκρατικών χτυπημάτων απαιτεί αυστηρούς αντιτρομοκρατικούς νόμους που θέτουν σε δεύτερη μοίρα τα ατομικά δικαιώματα. Η πρόληψη της τρομοκρατίας είναι ιδιαίτερα δύσκολη και πολύπλοκη καθώς συνδυάζεται και με άλλες παραβατικές δραστηριότητες όπως το οργανωμένο έγκλημα. Οι μουσουλμανικές κοινότητες της Ευρώπης ενδέχεται να αντιμετωπίζονται με μεγαλύτερη καχυποψία καθώς ο φόβος θα κάνει ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και πολίτες να αναρωτιούνται για το αν αυτές θέλουν πράγματι να ασπαστούν τον δυτικό τρόπο ζωής.
Το άρθρο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε υπό τον τίτλο: «Πως η Επίθεση των Βρυξελλών επηρεάζει τις Ευρωπαϊκές Δομές» στην ιστοσελίδα http://newrepublic.gr/