Ελληνικά
Γράφει η Χριστίνα Μπαρμπαρούση, Αναλύτρια ΚΕΔΙΣΑ
«Κρυπτονόμισμα : όσο δεν το καταλαβαίνει κανείς, τόσο ενθουσιάζεται…» ~ Warren Buffet | 1930 – …
Όταν το 1980 ο Friedrich Hayek έλεγε «…αν έχετε το θάρρος να το κάνετε αυτό, μην αισθάνεστε πατριωτισμό απέναντι σε νομισματικά θέματα· επιλέξτε τα χρήματα, που σας βοηθούν καλύτερα…», ουσιαστικά απενοχοποιούσε για πάντα τη διαμάχη ανάμεσα στο χρήμα στην υπηρεσία του ανθρώπου και στο χρήμα για το χρήμα.
Στην ίδια πρόταση διατυπώνονται ταυτόχρονα οι λέξεις θάρρος, πατριωτισμός και χρήματα, που αμέσως δημιουργούν : (α) Μεγάλες προσδοκίες στον αποδέκτη (χρήμα). (β) Κίνητρα προτίμησης της δεύτερης σχέσης (ωφέλεια, χρησιμότητα). (γ) Ορθολογική σκέψη (ό,τι κι αν συμβεί, μην το μετανιώσετε αργότερα). (δ) Ταξινόμηση των μεριδίων προτίμησης υπέρ της δεύτερης σχέσης στη λήψη απόφασης (επιλέξτε το δεύτερο και θα κερδίσετε· αλλά αυτό είναι μια μη αξιόπιστη υπόσχεση).
Προφανώς, ο Hayek αντιλαμβανόταν την προτροπή αυτή σαν τη μεταβατικότητα του εργαλειακού ορθολογισμού, που μεγιστοποιεί την ωφέλεια. Σύμφωνα με αυτή, η διατύπωση θα ήταν κάπως έτσι : αν τα χρήματα είναι λιγότερο επιθυμητά από το να βρει κανείς το θάρρος να τα αποκτήσει και το θάρρος είναι λιγότερο επιθυμητό από τον πατριωτισμό, τότε ένας πατριώτης αποκτά πάντα λιγότερα χρήματα. Δηλαδή : πατριωτισμός ή χρήμα. Το οποίο, οδηγεί αναπόφευκτα στην επιλογή της ελεύθερης διακίνησης του χρήματος πέραν των ορίων, αδιαφορώντας για το κόστος στο σύστημα ηθικών αξιών.
Η ως άνω σχολή σκέψης έχει ήδη υποκινήσει δύο παγκόσμιους κρυπτοπολέμους ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται ο τρίτος. Ο πόλεμος μεταξύ των κρυπτονομισμάτων και των συμβατικών νομισμάτων ενώ έχει προκαλέσει αστάθεια στη δυναμική ισορροπία της οικονομίας, εξακολουθεί να αξιώνει μεγάλες προσδοκίες από ένα αόρατο χέρι (το ฿ Bitcoin), που ευελπιστεί να παρέμβει και να διορθώσει τις ατέλειες του συμβατικού χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Για να το επιτύχει, θα πρέπει να αποδείξει, ότι το κρυπτονόμισμα έχει λιγότερες ατέλειες από το συμβατικό χρήμα. Και, ήδη, κατά τη Θεωρία των Μεγάλων Ανοήτων, η ύπαρξή του οφείλεται αποκλειστικά στην παράλογη προσδοκία των ανόητων αγοραστών του, που πιστεύουν, ότι θα μπορέσουν αργότερα να το πουλήσουν σε κάποιον άλλο μεγαλύτερο ανόητο σε υψηλότερη τιμή. Οι ίδιοι, όμως, περιφρονούν την πιθανότητα να είναι αυτοί οι τελευταίοι μεγάλοι ανόητοι…
Η θεωρία αντλεί τη δύναμή της από το γεγονός, ότι το κρυπτονόμισμα βασίζεται στην κρυπτογράφηση (ανωνυμία) μεταξύ των συναλλασσόμενων μερών, σε αντίθεση με τα συμβατικά νομίσματα, που βασίζονται στην πίστη (εμπιστοσύνη) των ανθρώπων, που τα ανταλλάσουν. Δεν παρέχει αντίκρισμα σε άλλη υποκείμενη αξία (νόμισμα ή εμπόρευμα), νομισματική ισοτιμία (π.χ. με το δολάριο ή το ευρώ κ.λπ.) ούτε και την εξασφάλιση, ότι η απαίτηση θα εκπληρωθεί άμεσα. Κατ’ αυτό τον τρόπο, δεν απαιτεί ενταλματοποίηση πληρωμής από κάποια ενδιάμεση θεσμοθετημένη αρχή (π.χ. κυβερνήσεις, οργανισμοί, τράπεζες κ.λπ.), αλλά ο οποιοσδήποτε κάτοχος κρυπτονομίσματος μπορεί να επιβεβαιώσει μια ψηφιακή συναλλαγή (ελέγχεται αποκεντρωμένα).
Οπότε, πριν από όλα οι συναλλασσόμενοι θα πρέπει να λύσουν το πρόβλημα της πίστης μεταξύ τους, δηλαδή, να πειστούν για τη μεταξύ τους φερεγγυότητα. Αυτός είναι και ο μόνος περιορισμός στην ανταλλαγή ενός ฿ Bitcoin : η πιθανότητα το επόμενο να μην θέλει να το αγοράσει κανείς.
Πρωτίστως, διότι διακρίνεται από επισφάλεια, αφού παρουσιάζει έντονες διακυμάνσεις. Αυτή, όμως, είναι μια πληροφορία, που οι εξορύκτες δεν γνωρίζουν μέχρι τη στιγμή της συναλλαγής και για τους αγοραστές είναι ένα ρίσκο, που πρέπει να πάρουν. Παρ’ όλα αυτά, πωλητές και αγοραστές δρουν σαν να γνωρίζουν όλες τις πληροφορίες και βασιζόμενοι στο ότι κανείς από αυτούς δεν θα κοροϊδέψει τον άλλο. Διαφορετικά, η φούσκα κινδυνεύει να σκάσει, αφού ο χρυσοχόος μπορεί να εγγυηθεί μόνο για όσα έλαβε να φυλάξει στο θησαυροφυλάκιό του και ποτέ για τον τόκο (βλ. το παραμύθι του χρυσοχόου και γιατί καταρρέουν οι τράπεζες). Θυμηθείτε, όμως, ότι το ฿ Bitcoin δεν βασίζεται στην καλή πίστη των συναλλασσομένων…
Έπειτα, διότι το μεγαλύτερο μέρος του διανέμεται στο dark web και γι’ αυτό δεν εντοπίζεται το ίχνος της εικονικής διαδρομής του· μπορεί, δηλαδή, να προέρχεται από οπουδήποτε (η λέξη οπουδήποτε στο dark web ισοδυναμεί με αχαρτογράφητα νερά –θα κολυμπούσες;). Εκεί ο ανταγωνισμός απαιτεί : γνώσεις επίλυσης αλγόριθμων blockchain, χειρισμού λογισμικού Tor και κβαντικούς επεξεργαστές με μεγάλες ταχύτητες εξόρυξης. Υπολογίζεται, ότι για την εξόρυξη 1 BTC απαιτείται δαπάνη ηλεκτρικής ενέργειας σε κιλοβατώρες (kwh) ισοδύναμη με αυτή ενός νοικοκυριού σε μηνιαία βάση.
Πολύ πριν προκύψουν τα παραπάνω, οι εμπνευστές του δημιούργησαν αρχικά έναν ανώτατο αριθμό ψηφιακών νομισμάτων, που ανέρχεται στα 21,000,000 BTC και αποφάσισαν, ότι πάνω από αυτό το όριο δεν θα παραχθούν άλλα κρυπτονομίσματα (ταβάνι εξόρυξης). Στη συνέχεια, τα διοχέτευσαν στο διαδίκτυο με σκοπό να εξορυχθούν από τους ενδιαφερόμενους (εξορύκτες) μέχρι το έτος 2040, όπου ολοκληρώνεται η πρώτη γενιά ฿ Bitcoins. Τα bitcoins είναι διανεμημένα στο διαδίκτυο διαιρεμένα ως κλάσματα (satoshis), τα οποία ο εξορύκτης πρέπει να συγκεντρώσει και να συνθέσει ως παζλ (blockchains). Μέχρι σήμερα έχουν εξορυχθεί 17,114,375 BTC (81,50%) και απομένει να εξορυχθούν τα υπόλοιπα 3,885,625 κρυπτονομίσματα. Ο πεπερασμένος αριθμός κυκλοφορία τους (σπανιότητα) και το γεγονός, ότι βρισκόμαστε πολύ κοντά στο κλείσιμο του κύκλου, έχει αυξήσει το βαθμό δυσκολίας της εξόρυξης, εκτινάσσοντας την (ψευδο-)ισοτιμία ฿ Bitcoin – $ Δολαρίου στα $6,157.70. Γι’ αυτό και η αμοιβή των εξορυκτών για την επιτυχή εξόρυξη κάθε 1 BTC ισούται με 12,5 BTC (≈$101,000), κάθε φορά που συμπληρώνεται επιτυχώς ένα blockchain. Επειδή, όμως, η κρυπτο-οικονομία δεν έχει τις ρίζες της στο σοσιαλισμό, το BTC της ανταμοιβής του εξορύκτη υποδιπλασιάζεται κάθε φορά, που επιλύεται ένα block, με το επόμενο να κυμανθεί στα 6,25 BTC…
Γι’ αυτούς του λόγους, η χρηματιστηριακή του αξία ισχυροποιήθηκε σε τέτοιο βαθμό ($105,385,186,937.50), που πλέον και οι κυβερνήσεις διεκδικούν μερίδιο της αγοράς, διανέμοντας ฿ Bitcoins. Κι όταν οι κυβερνήσεις αποφασίζουν να θεσπίσουν δημοσιονομικά μέτρα ελέγχου στην προσφορά, αυτό σημαίνει, ότι θέλουν να ελέγξουν τη ζήτηση, δηλαδή θέλουν οι ίδιες μερίδιο στα κέρδη (ακριβώς αυτό συνέβη και με τον έλεγχο της προσφοράς των ναρκοκαρτέλ και την επιβολή δημοσιονομικών μέτρων για περιορισμό της κερδοφορίας τους στις Η.Π.Α.: η κυβέρνηση θέλει μερίδιο από τα κέρδη των ναρκωτικών. Το κράτος υιοθετεί συμπεριφορά μαφίας).
Η αστοχία του κρυπτονομίσματος βρίσκεται στο τί θα συμβεί, αν όλοι οι χρήστες αποφασίσουν να εξαργυρώσουν μαζικά και την ίδια χρονική στιγμή (όχι μερικοί και σε διαφορετικές χρονικές στιγμές) την αξία του, π.χ. μπροστά στο ενδεχόμενο ενός θερμού πολέμου.
Φυσικά, το ίδιο δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στην απαίτηση των συναλλαγών, αφού πρόκειται για ψηφιακό αέρα. Και τότε θα επαναληφθεί η αλυσιδωτή αντίδραση, που οδήγησε ολόκληρες αξιοπρεπείς δημοκρατικές οικονομίες στην ταπεινωτική εξάρτηση από το μηχανισμό ενός αυτο-τροφοδοτούμενου χρέους, που ο σκοπός του είναι να μην εξυπηρετηθεί ποτέ…
____
Βιβλιογραφία
Back, A., (2002), “Hashcash – A Denial of Service Counter-Measure” CrossRef
Bitcoinblockhalf.com, (2018), “Bitcoin Block Reward Halving Countdown” CrossRef
Chakravorti, B., Chaturvedi, R., S., (2017), “Digital Planet 2017 : How Competitiveness and Trust in Digital Economy Vary Across the World”, Tufts University CrossRef
Desjardins, J., (2018), “Comparing 25 of the biggest cryptocurrencies”, World Economic Forum CrossRef
De Vries, A., (2018), “Bitcoin’s Growing Energy Problem”, Joule, Volume 2, Issue 5, Pages 801-805 CrossRef
Driscoll, S., (2013), “How Bitcoin Works Under the Hood” CrossRef
Grobman, S., Cerra, A., (2016), “The Second Economy The Race for Trust, Treasure and Time in the Cybersecurity War”, New York : Springer Science & Business Media CrossRef
Hayek, F., (1976), “Denationalization of Money: An Analysis of the Theory and Practice of Concurrent Currencies”, London: Institute of Economic Affairs. Reprinted in Kresge, Stephen (ed), (1999), “The Collected Works of F.A.Hayek: Good Money, Part II”: The Standard, Liberty Fund.
Jezard, A., (2017), “In 2020 Bitcoin will consume more power than the world does today”, World Economic Forum CrossRef
Kroll, J., Davey, I., Felten, E., (2013), “The Economics of Bitcoin Mining or, Bitcoin in the Presence of Adversaries”, Princeton University CrossRef
Nakamoto, S., (2002), “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System”, Bitcoin.org CrossRef
Βιλιάρδος, Β., (2017), «Η θεωρία των μεγάλων ανοήτων», Analyst.gr CrossRef