Το μετέωρο βήμα του BREXIT

Γράφει η Αγγελική Ζαγορίτη, Δόκιμη Αναλύτρια ΚΕΔΙΣΑ

Το BREXIT είναι ένας πολιτικός νεολογισμός που προέρχεται από τις λέξεις «British και Exit». Η παραπάνω έννοια  χρησιμοποιήθηκε στο δημοψήφισμα της Βρετανίας στις 23 Ιουνίου 2016, για να αποφασίσουν οι Βρετανοί πολίτες την αποχώρηση ή μη της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τελικά η έκβαση του δημοψηφίσματος ήταν υπέρ της αποχώρησης. Αυτό το γεγονός προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση και θα δημιουργήσει πολλές αλλαγές σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και όχι μόνο. Η Βρετανία αποτελεί την πρώτη χώρα που επιθυμεί να αποχωρήσει από την Ε.Ε και επομένως θα  τεθεί για πρώτη φορά η ενεργοποίηση του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας που προβλέπει τις διαδικασίες για την αποχώρηση ενός κράτους μέλους από την Ε.Ε..

Όσον αφορά, τώρα την Ε.Ε. είναι χρήσιμο να πούμε λίγα πράγματα για αυτή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια πολιτικο-οικονομική ένωση μεταξύ 28 κρατών –μελών. Ιδρύθηκε το 1993 (ως μετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας- Ε.Ο.Κ.) με την ισχύ της Συνθήκη του Μάαστριχτ ή αλλιώς Συνθήκη της Ε.Ε. Τα χαρακτηριστικά της είναι η δημιουργία ,εσωτερικής αγοράς με κυκλοφορία αγαθών και προσώπων, διαθέτει κοινή αγροτική και αλιευτική πολιτική, κοινή εμπορική πολιτική προς τις τρίτες χώρες, περιφερειακή πολιτική για την υποστήριξη των φτωχότερων περιφερειών της και προβάλει  κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας.

Οι σχέσεις της Βρετανίας με την Ε.Ε. γενικά μπορούν να χαρακτηριστούν ως δύσκολες. Κάτι που ήρθε να το επιβεβαιώσει το ΒΡΕΧΙΤ, το οποίο έκανε περισσότερο τεταμένη την συγκεκριμένη σχέση. Όλες οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι το οικονομικό και πολιτικό κόστος της αποχώρησης θα είναι τεράστιο για το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και για την ΕΕ. Το BREXIT, εκτός από την έξοδο μιας χώρας από την Ε.Ε., συνεπάγεται και την απώλεια μια ισχυρής οικονομίας. Καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο εισφέρει περισσότερα από όσα εισπράττει στον Ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, γεγονός που σημαίνει ότι η Ε.Ε. πρέπει να αναθεωρήσει τον προϋπολογισμό της και να βρει τρόπους να καλύψει το κενό. Σίγουρα αυτό το κενό θα επηρεάσει τα λιγότερο ισχυρά κράτη όπως για παράδειγμα, την Ελλάδα.

Επίσης, σύμφωνα με την «Λευκή Βίβλο», η οποία παρουσιάστηκε στο Βρετανικό Κοινοβούλιο τον Ιούλιο του 2018 , η Βρετανία θα διακόψει το 2020 την ελεύθερη μετακίνηση, ενώ παράλληλα, το εν λόγω έγγραφο αναφέρει πως  θα πρέπει να δοθεί έμφαση στο «βάθος της σχέσης και των στενών δεσμών των Βρετανών με την Ε.Ε.». Η κυβέρνηση Μέι προέβαλε τρία βασικά σημεία, τα οποία (προτείνει να ) την συνδέουν με την Ε.Ε.[1] :

• Συμμετοχή στους οργανισμούς της Ε.Ε. αρμόδιους για τα πρότυπα ασφαλείας για όλα τα αεροσκάφη και τα εξαρτήματα αεροσκαφών, όπως για παράδειγμα  ο EASA.
• Η Βρετανία θα παραμείνει ενεργό μέλος, χωρίς δικαιώματα ψήφου, ενώ θα έχει οικονομική συμβολή στον EASA.
• Συμφωνία για τις Αερομεταφορές, η οποία θα διατηρεί την αμοιβαία ελεύθερη πρόσβαση σε έδαφος Ε.Ε. και Βρετανίας. Η πρόταση αυτή έρχεται στον απόηχο προειδοποιήσεων ότι τα αεροσκάφη βρετανικών εταιρειών θα καθηλωθούν εάν η έξοδος έρθει χωρίς συμφωνία. Ευρωπαϊκές και βρετανικές αεροπορικές εταιρείες θα μπορούν, βάσει της Λευκής Βίβλου, να προσφέρουν υπηρεσίες σε Ε.Ε. και Βρετανία.

Πίσω από κάθε σοβαρό δίλλημα, όπως το δημοψήφισμα στην Βρετανία, υπάρχουν ορισμένοι λόγοι που οδήγησαν στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Αρχικά, ένας από τους λόγους που οδηγήθηκαν οι πολίτες της Βρετανίας να αποφασίσουν αν θα παραμείνουν ή όχι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ήταν ότι οι Βρετανοί επιθυμούν να ελέγξουν (ξανά) τα σύνορά τους, ώστε να μειωθεί ο αριθμός των ανθρώπων που εισέρχονται στην χώρα τους, για να ζήσουν ή για να εργαστούν. Επομένως, αυτή η άποψη έρχεται να αμφισβητήσει την αρχή της ελεύθερης μετακίνησης , που προβάλει η Ε.Ε., και με αυτόν τον τρόπο η Βρετανία παίρνει αντίθετη θέση από την ιδέα της «ολοκλήρωσης της Ένωσης» και στις πράξεις που οδηγούν στην δημιουργία των «Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης» κάτι που το έκανε και εμπράκτως, όπως προαναφέρθηκε.

Ένας επόμενος λόγος που προκάλεσε την απόφαση του δημοψηφίσματος  ήταν, ότι στην Βρετανία επικρατεί η άποψη ότι υστερεί έναντι της Ε.Ε. καθώς εισφέρει περισσότερα από αυτά που κερδίζει. Θεωρεί δηλαδή ότι από την μεριά της ότι η Ευρώπη θέτει ένα ασφυκτικό ρυθμιστικό πλαίσιο για τις βρετανικές επιχειρήσεις, που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της ανταγωνιστικότητάς τους.

Οι στόχοι της Βρετανικής κυβέρνησης με το δημοψήφισμα ήταν η επίτευξη μιας αναθεώρησης της ενοποιητική διαδικασίας, με σκοπό να αναδιαμορφωθούν οι βασικές αρχές του ενωσιακού δικαίου.[2]

Ένας επόμενος λόγος υπέρ του BREXIT ήταν, ότι από την μεριά της η Βρετανία προωθεί την ιδέα του επαναπατρισμού αρμοδιοτήτων από το υπερεθνικό στο εθνικό επίπεδο, με κύριο στόχο να ισχυροποιηθεί το βρετανικό κοινοβούλιο και τα βρετανικά δικαστήρια.

Επομένως, όλοι οι παραπάνω λόγοι οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θεωρεί πως είναι σωστή η αποχώρηση από την Ε.Ε., διότι υποστηρίζεται ότι για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ικανό και σε θέση  να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών του από μόνο του χωρίς τις οδηγίες/υποδείξεις  κάποιου τρίτου (σε αυτή την περίπτωση η Ευρωπαϊκή Ένωση).

Το μέλλον ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι αβέβαιο. Συμπερασματικά, η αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε. θα φέρει αρκετές και επιζήμιες αλλαγές τόσο για την ίδια την Βρετανία , όσο και για τα κράτη –μέλη της Ε.Ε. Επομένως, η Ε.Ε. πρέπει να μείνει ενωμένη και να βρει λύσεις κοινωνικές και πολιτικές για το καλό των κρατών –μελών της, καθώς γνωρίζουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ιστορικό επίτευγμα ειρήνης, ευημερίας και ασφάλειας στην ευρωπαϊκή ήπειρο και αποτελεί το κοινό μας πλαίσιο.

 

Υποσημειώσεις

[1] http://gr.euronews.com/2018/07/12/bretaniki-leuki-vivlos-gia-to-brexit-ti-tha-isxysei-viza-eu-polites-diamoni

[2] Αίτημα που έθεσε ο Cameron προεκλογικά.