Ελληνικά
Γράφει ο Εμμανουήλ Καρακόλιος, Αναλυτής ΚΕΔΙΣΑ
Η γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, την 25η Φεβρουαρίου 2019, για τον Μαυρίκιο (νησιωτικό κράτος στον Ινδικό ωκεανό), ο οποίος επιδιώκει την επιστροφή του Αρχιπελάγους Chagos από το Ηνωμένο Βασίλειο είναι πολύ σημαντική. Η δικαίωση αυτή δίνει ελπίδα στα «αδύναμα» κράτη, να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους, έναντι των «ισχυρών» αποικιοκρατικών δυνάμεων και παράλληλα δηλώνει στα υπόλοιπα κράτη, ότι το Διεθνές Δικαστήριο υπηρετεί τη Δικαιοσύνη, με αμεροληψία και αντικειμενικότητα εξασφαλίζοντας έτσι τη Διεθνή ειρηνική συνύπαρξη των κρατών. Με την γνωμοδότηση αυτή, καλείται κάθε κράτος να προωθήσει, μέσω κοινών και ξεχωριστών ενεργειών, την υλοποίηση της αρχής των ίσων δικαιωμάτων και της αυτοδιάθεσης των λαών, σύμφωνα με τις διατάξεις του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Αναφορικά με το εφαρμοστέο Διεθνές Δίκαιο, στη περίπτωση του Μαυρικίου υπάρχει κατάφωρη παραβίαση του θεμελιώδους δικαιώματος της Αυτοδιάθεσης των Λαών (άρθρο 1, Παράγραφος 2 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών) περί “Σεβασμού της Αρχής της Ισότητας των Δικαιωμάτων και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου”. Επίσης σύμφωνα με το άρθρο 1 του Χάρτη: “Τα κράτη – μέλη του παρόντος Συμφώνου, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που έχουν ευθύνη για τη διοίκηση μη αυτοδιοικούμενων περιοχών – εδαφών (το Ηνωμένο Βασίλειο, στη συγκεκριμένη περίπτωση), οφείλουν να προβούν στην υλοποίηση του Δικαιώματος της Αυτοδιάθεσης των Λαών και να σέβονται αυτό”. Ο όρος Αυτοδιάθεση αποτελεί μια από τις βασικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου και δίνει τη δυνατότητα στο λαό ή έθνος της περιοχής, να αποφασίζει αυτοδύναμα για την κυριαρχία της επικράτειάς του (την εμφάνιση του ως ανεξάρτητο κράτος, είτε την ελεύθερη σύνδεση του με ανεξάρτητο κράτος, είτε την ένταξη του σε άλλο ανεξάρτητο κράτος) και για τα ζητήματα που σχετίζονται άμεσα με αυτό.
Επιπροσθέτως, εξαιρετικής σημασίας είναι το γεγονός ότι το Διεθνές Δικαστήριο δεν αναγνωρίζει ως Διεθνή Συμφωνία αυτή του Ηνωμένου Βασιλείου και του Μαυρικίου, διότι το Ηνωμένο Βασίλειο είχε εξουσία πάνω στον Μαυρίκιο ως αποικία του, την ώρα της Συμφωνίας και σύμφωνα με την παράγραφο 6 του ψηφίσματος 1514 (XV) προβλέπεται ότι: «Κάθε προσπάθεια με στόχο τη μερική ή ολική διακοπή της εθνικής ενότητας και της εδαφικής ακεραιότητας μιας χώρας είναι ασυμβίβαστη με τους σκοπούς και τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών». Επομένως κρίνεται παράνομη η μερική απόσχιση εδάφους του Μαυρικίου και η δημιουργία στρατιωτικής βάσης και εγκαταστάσεων σε αυτό και σε άλλα νησιά που η Βρετανία απέσπασε από τις Σεϋχέλλες, για να δημιουργήσει το λεγόμενο British Indian Territory (ΒΙΟΤ).
Επίσης, κατάφωρη παραβίαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αποτελεί η εκδίωξη του τοπικού πληθυσμού από το Αρχιπέλαγος Chagos και τα γύρω νησιά, όπου μάλιστα το μεγαλύτερο από αυτά, το Diego Garcia, το νοίκιασαν στις ΗΠΑ, η οποία το μετέτρεψε σε στρατιωτική βάση.
Συμπερασματικά, ως απόρροια όλων των παραπάνω παραβιάσεων, το Διεθνές Δικαστήριο με γνωμοδότησή του, συνιστά παράνομη την πράξη του Ηνωμένου Βασιλείου, με την οποία συνάγεται Διεθνής ευθύνη του κράτους, οφείλοντας να τερματίσει τη διοίκηση του στο Αρχιπέλαγος το συντομότερο δυνατό, ως διαχειριστική εξουσία και να συμμορφωθεί στις επιταγές του Διεθνούς Δικαίου και στη διεξαγωγή πλήρους αποαποικιοποίησης του Μαυρικίου, ο οποίος νόμιμα δεν ανεξαρτητοποιήθηκε με την “Ανεξαρτησία του 1968”.
Η αρμοδιότητα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ είναι να εποπτεύει την εφαρμογή του δικαιώματος της Αυτοδιάθεσης, το οποίο αποτελεί erga omnes (δηλαδή δέσμευση έναντι όλων) και να συμβάλλει στην επιστροφή του Αρχιπελάγους Chagos και στην επανεγκατάσταση των κατοίκων που εκδιώχθησαν από τα σπίτια τους λόγω αμυντικών σκοπών του Ηνωμένου Βασιλείου, που σήμερα θεωρούνται ανύπαρκτοι. Επομένως, όλα τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ, πρέπει να συνεργαστούν και να καταδικάσουν από κοινού όποιο κράτος παραβιάζει θεμελιώδη Διεθνή Δικαιώματα, όσο ισχυρό και αν είναι αυτό. Αυτή η γνωμοδότηση είναι ελπιδοφόρα, διότι αποδεικνύει έμπρακτα ότι το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης δεν υπολογίζει το Δίκαιο του Ισχυρού και ότι όσοι λαοί αγωνίζονται για την ανεξαρτησία τους θα δικαιωθούν, ίσως όχι άμεσα, αλλά σίγουρα μακροπρόθεσμα.
Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι αυτή η γνωμοδότηση αποτελεί ΝΙΚΗ του Διεθνούς Δικαίου, παρόλο που δεν είναι δεσμευτική ως απόφαση, είναι όμως η αρχή και αποδεικνύει σε όλους εμάς ότι η Δικαιοσύνη είναι αμερόληπτη και έτσι πρέπει να είναι για να εξασφαλίζεται η Διεθνής Ειρήνη και Ασφάλεια.
Πηγές
https://ijrcenter.org/2019/03/01/icj-u-k-rule-over-chagos-prevents-full-decolonization-of-mauritius/
https://edition.cnn.com/2019/02/25/asia/uk-chagos-mauritius-intl/index.html