Ελληνικά
Γράφει ο Γιώργος Πρωτόπαπας, Εκτελεστικός Δ/ντης ΚΕΔΙΣΑ
Τετάρτη, 15 Μαρτίου 2017 – Συθέμελα τρίζει το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κάνοντας επιβεβλημένη την ανάγκη για πολιτικές ενίσχυσης και όχι για πολιτικές που θα το αποδυναμώσουν και θα μεγιστοποιήσουν τις διάφορες ανάμεσα στα κράτη – μέλη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) βιώνει μια επώδυνη οικονομική κρίση και ταυτόχρονα συνεχίζει να αδυνατεί να υιοθετήσει μια κοινή γραμμή σε σημαντικά θέματα που αφορούν είτε το εσωτερικό της, είτε την περιφέρεια της είτε άλλες περιοχές.
Τα ουσιαστικά προβλήματα της ΕΕ που απειλούν την ύπαρξή της θεωρούνται: το έλλειμμα δημοκρατίας στη λήψη αποφάσεων, η επιβολή μέτρων λιτότητας, οι διαφορές «Βορρά» και «Nότου» και η απουσία μιας κοινωνικής πολιτικής. Η «Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων που πρότειναν οι ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας θα βαθύνει το υπάρχον χάσμα στα κράτη -μέλη της και θα αποδομήσει σταδιακά την ΕΕ. Μια «Ευρώπη πολλών ταχυτήτων» θα δημιουργήσει συμμαχίες κρατών – μελών που θα ενεργούν με βάση τα κοινά συμφέροντά τους τόσο στο εσωτερικό της όσο και σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής.
Η πρόταση των τεσσάρων ηγετών θα νομιμοποιήσει τις διαφορές καθώς υπάρχει ήδη μια «ενισχυμένη συνεργασία» μεταξύ των κρατών – μελών σε τομείς βάση της Συνθήκης του Άμστερνταμ (1997) και της Συνθήκης της Νίκαιας (2001). Η «ενισχυμένη συνεργασία» κρατών – μελών εφαρμόζεται στην Ευρωζώνη και στη Συνθήκη Σένγκεν. Ένα πρόσφατο παράδειγμα μπορεί να θεωρηθεί και η ίδρυση του Γραφείο Ευρωπαίου Εισαγγελέα για το οποίο συμφώνησαν δεκαεννιά κράτη – μέλη ενώ το απορρίψανε Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Δανία, Σουηδία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ολλανδία και Μάλτα.
Το έλλειμμα δημοκρατίας στη λήψη αποφάσεων παραπέμπει κυρίως στα μέτρα λιτότητας που επιβάλλονται σε κάποια κράτη – μέλη από τη Γερμανία τα οποία είναι ιδιαίτερα επίπονα και δεν «βγαίνουν» σε ορισμένες περιπτώσεις. Ωστόσο πρέπει να αναφερθεί ότι το κύριο μέρος της ευθύνης το φέρουν αυτά τα κράτη -μέλη διότι ποτέ δεν εφάρμοσαν τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις οι κυβερνήσεις τους. Η κατάσταση έγινε ακόμα πιο δύσκολη καθώς εκλέχτηκαν στην εξουσία δημαγωγοί και λαϊκιστές με όραμα το πρότυπο κρατών της Λατινικής Αμερικής όπου έχουν κύριο χαρακτηριστικό την κατάρρευση της οικονομία τους. Αντίθετα κάποια κράτη – μέλη με σοβαρές κυβερνήσεις και διαφορετική φιλοσοφία κατάφεραν να εξέλθουν της οικονομικής κρίσης με την εφαρμογή των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων.
Το μεταναστευτικό πρόβλημα με τη σειρά του ανέδειξε σοβαρότατα προβλήματα στο εσωτερικό της ΕΕ που εμποδίζουν τη συλλογική του αντιμετώπιση. Τα σύνορα της ΕΕ υφίσταται μόνο «στα χαρτιά» και οι Βρυξέλλες δεν κάνουν καμία προσπάθεια για να τα προστατέψουν. Ο συριακός εμφύλιος διόγκωσε τις εισροές των προσφύγων προς κράτη – μέλη της EE καθώς κάποιο από αυτά άνοιξε τα σύνορά του χωρίς να διαθέτει υποδομές για τη φιλοξενία τους. Όμως το θέμα δεν είναι η ανεύθυνη πολιτική του κράτους – μέλους αλλά το τι ενέργειες έκανε η ΕΕ για να αποτρέψει την αύξηση των προσφυγικών εισροών από τότε που εμφανίστηκε το πρόβλημα. Τα σύνορά της παραμένουν απροστάτευτα και οι Βρυξέλλες έχουν γίνει έρμαιο των διαθέσεων του «νέο-οθωμανού» σουλτάνου Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος συνεχίζει ακάθεκτος το κρεσέντο της προκλητικότητας προς κάθε πλευρά. Η ΕΕ όφειλε να είχε εκπονήσει ένα συλλογικό σχέδιο πρόληψης και δράσης με ενεργοποίηση όλων των κρατών- μελών και ιδιαίτερα εκείνων που μπορούν να προσφέρουν περισσότερο. Η European Gendarmerie Force για παράδειγμα υφίσταται μόνο τυπικά καθώς θα μπορούσε να συμβάλλει υπό τις κατάλληλες προϋποθέσεις στη φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων.
«Τρίτος δρόμος»
Η ΕΕ οφείλει και πρέπει να ακολουθήσει έναν «τρίτο δρόμο» για να μπορέσει να διασφαλίσει την ύπαρξή της και να μην επισπεύσει τη διάλυσή της ή την πλήρη απαξίωσή της μέσα στο διεθνή περίγυρο. Ο «τρίτος δρόμος» παραπέμπει στη συλλογική λήψη αποφάσεων με γνώμονα τις ανάγκες όλων των κρατών – μελών και όχι το συμφέρον του ενός. Ο «τρίτος δρόμος» απαιτεί και δράσεις που θα δώσουν ιδιαίτερη έμφαση θα αναδείξουν ένα κοινωνικό πρόσωπο της ΕΕ, όπως ενίσχυση του τομέα της απασχόλησης, σύγκλιση των αγορών εργασίας, εναρμόνιση της κοινωνικής νομοθεσίας, καθιέρωση ευρωπαϊκής σύμβασης εργασίας, βελτίωση της επαγγελματικής κατάρτισης, ανάπτυξη βάσης δεδομένων για τις ευκαιρίες απασχόλησης και δυνατότητα μεταφοράς δικαιωμάτων κοινωνικής πρόνοιας.
Το παρόν άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο newrepublic.gr