Ελληνικά
Γράφει η Ειρήνη Κοζάνη, Δόκιμη Αναλύτρια ΚΕΔΙΣΑ
Διήρκεσε λιγότερο από μία εβδομάδα, κι όμως ο πόλεμος των έξι ημερών, τον Ιούνιο του 1967, άλλαξε την πολιτική γεωγραφία της Μέσης Ανατολής για πολλές δεκαετίες, δίνοντας μία νέα διάσταση στο Παλαιστινιακό πρόβλημα και στις σχέσεις του Ισραήλ με τις γειτονικές αραβικές χώρες, σε τέτοιο σημείο μάλιστα που κάποιοι Άραβες ιστορικοί να μιλούν για «το πρώτο καθοριστικό στάδιο στην ιστορία του σύγχρονου αραβικού κόσμου». Τον Μάιο του 1948, το Ισραήλ εφαρμόζοντας το προτεινόμενο από τον ΟΗΕ «Partition Plan for Palestine” (Νοέμβριος 1947) κήρυξε την ανεξαρτησία του. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις νίκες του το 1948 και το 1956, δημιουργούσαν μία έντονη επιθυμία στους Άραβες να διακόψουν την ανοδική αυτή πορεία του Ισραήλ, με τελικό στόχο να το αφανίσουν. Ο Αραβικός συνασπισμός καθοδηγούμενος από την Αίγυπτο, την Ιορδανία και την Συρία επιθυμούσε να αλλάξει την κατάσταση στην περιοχή και καθώς καμία από τις δύο πλευρές δεν κατόρθωσε να βρει λύση-και με την διεθνή παρέμβαση να είναι μικρής σημασίας για τους εμπλεκόμενους-μία από τις πιο εμβληματικές συγκρούσεις της σύγχρονης εποχής κατέστη αναπόφευκτη.
Στις 13 Μαΐου 1967 η Σοβιετική Ένωση ενημέρωσε λανθασμένα την Αίγυπτο, ότι ισραηλινές δυνάμεις συγκεντρώνονταν με σκοπό να επιτεθούν στη Συρία. Οι αιγυπτιακές δυνάμεις σε απάντηση άρχισαν να συγκεντρώνονται στα σύνορα με το Ισραήλ στο Σινά και στις 16 Μαΐου απαίτησαν την απομάκρυνση των ειρηνευτικών ομάδων του ΟΗΕ από την χερσόνησο. Μετά την άρνηση του Ισραήλ να επιτρέψει την παράταξη των ομάδων αυτών στα δικά του σύνορα, μία ένοπλη σύρραξη ήταν πλέον προφανέστατη με άμεσο επακόλουθο την κινητοποίηση των δυνάμεων της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και τη Συρίας απέναντι στις εξίσου προετοιμασμένες δυνάμεις του Ισραήλ. Το Ιράκ και η Σαουδική Αραβία εξέφρασαν την προθυμία τους για συμμετοχή με το πρώτο να στέλνει στις 4 Ιουνίου εκστρατευτικά σώματα στην Ιορδανία. Η αφορμή για το ξέσπασμα του Τρίτου αραβοισραηλινού πολέμου ήταν η απόφαση του προέδρου της Αιγύπτου, Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ ,να επιβάλλει ναυτικό αποκλεισμό στα στενά της νήσου Τιράν στα ισραηλινά πλοία.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί η ευφυέστατη στρατηγική που εφάρμοσαν οι ισραηλινοί, καθώς πραγματοποιούσαν εκπαιδευτικές στρατιωτικές εξορμήσεις ως συνήθως, χωρίς όμως να το γνωρίζει κανένας ,αφού τα ισραηλινά νέα έκαναν λόγο για διακοπές του στρατού. Οι υπηρεσίες πληροφοριών του Ισραήλ επίσης συνέβαλλαν στο να είναι οι ασκήσεις αυτές όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικές ,για να ανταποκρίνονται στην επιχείρηση ‘’Focus’’ που ετοίμαζαν με άκρα μυστικότητα , την οποία για να διασφαλίσουν κατόρθωσαν να προκαλέσουν ζημιά στην κεραία της πρεσβείας των ΗΠΑ, ώστε να μην μπορέσουν να πληροφορηθούν οι Αμερικάνοι για το σχέδιο αυτό πριν την εφαρμογή του. Μέχρι και οι ίδιοι οι πιλότοι ενημερώθηκαν για την επιχείρηση μόλις πέντε ώρες πριν την εκκίνησή της.
Όπως ήταν αναμενόμενο το Ισραήλ ξεκίνησε την επίθεση από την καρδιά του συνασπισμού, την Αίγυπτο. Στις 5 Ιουνίου 1967 περίπου 200 μαχητικά αεροσκάφη επιτέθηκαν σε 14 αιγυπτιακά αεροδρόμια καταστρέφοντας 338 μαχητικά αεροσκάφη και σκοτώνοντας 100 πιλότους μέσα σε 3 ώρες. Ως αντίδραση, ιορδανικές και συριακές αεροπορικές δυνάμεις επιτέθηκαν στο Ισραήλ ,ενώ η ισραηλινή αεροπορία σε αντίποινα βομβάρδισε τους αεροδιαδρόμους τους. Η επιχείρηση ‘’Focus’’ στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία καθώς το Ισραήλ έχασε μόνο 19 αεροσκάφη και εξασφάλισε την κυριαρχία του στον αέρα για το υπόλοιπο του πολέμου. Ο πόλεμος συνεχίζονταν σε 3 μέτωπα: στο μέτωπο του Σινά, στο μέτωπο της Ιορδανίας και στο μέτωπο της Συρίας. Ο επιδέξιος χειρισμός των ενόπλων δυνάμεων του Ισραήλ και η εκμετάλλευση του πανικού και των λαθών της αντίπαλης δύναμης οδήγησαν στην ολοκληρωτική κατάληψη του Σινά από τους ισραηλινούς στις 7 Ιουνίου, όπου έγινε έδαφος θανάτου καθώς 10.000 Αιγύπτιοι σκοτώθηκαν μέσα σε μία μόνο μέρα. Λίγο αργότερα, έγιναν προσπάθειες από τον ΟΗΕ για ανακωχή των αντιπάλων, όμως η Ιορδανία και η Συρία είχαν άλλα σχέδια παρά την επιθυμία του Ισραήλ να μην εμπλακεί μαζί τους σε ένοπλη σύγκρουση. Μετά την νίκη των ισραηλινών και στα άλλα δύο μέτωπα ο πόλεμος στις 10 Ιουνίου είχε τελειώσει. Στις 11 Ιουνίου είχαν σταματήσει όλες οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, με το Ισραήλ να έχει υποστεί την καταστροφή 400 τανκς, 50 αεροσκαφών και 983 στρατιωτών ενώ ο αραβικός συνασπισμός να έχει χάσει συνολικά πάνω από 18.000 στρατιώτες, 2000 τανκς και 500 μαχητικά αεροσκάφη. Το Ισραήλ αναδείχθηκε θριαμβευτής του πολέμου έχοντας κατακτήσει την Δυτική Όχθη του Ιορδάνη, την ανατολική Ιερουσαλήμ, τα υψίπεδα του Γκολάν, το όρος Ερμών που δεσπόζει της Συρίας και του Λιβάνου, την χερσόνησο του Σινά και τη Λωρίδα της Γάζας, ενώ περίπου ένα εκατομμύριο Άραβες βρίσκονταν υπό την κατοχή του.
Η νίκη λοιπόν του Ισραήλ ήταν αποτέλεσμα αποδοτικότερης στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας, καλύτερης προετοιμασίας των στρατευμάτων και των υπηρεσιών πληροφοριών. Ο αραβικός κόσμος βρέθηκε σε κατάσταση σοκ με τον κύριο ηττημένο του πολέμου, τον Νάσερ, να διαπιστώνει ότι οι φιλοδοξίες του να ηγηθεί του αραβικού κόσμου κατέρρευσαν στην πράξη. Οι ισραηλινοί εισήλθαν σε ένα κλίμα ευφορίας καθώς οι ίδιοι ως Εβραίοι ανακτούσαν τους Βιβλικούς άγιους τόπους: Το Τείχος των Δακρύων στην προσαρτημένη Ιερουσαλήμ, τα Σπήλαια των Πατριαρχών στη Χεβρώνα, τον τάφο του Ιωσήφ στη Ναμπλούς, με την πρόθεση να παραμείνουν εκεί. Παρά τις πιέσεις του ΟΗΕ να αποχωρήσουν από τα κατεχόμενα εδάφη, οι ισραηλινοί αισθάνονταν κυρίαρχοι και δεν έκαναν καμία ανάλογη κίνηση. Ας μην ξεχνάμε, ότι μέχρι και σήμερα το Ισραήλ είναι ένας εβραϊκός τόπος στην καρδιά του Ισλάμ και αυτός ήταν άλλωστε ένας από τους κύριους λόγους που οι γείτονές του , οι Άραβες, επιθυμούσαν ανέκαθεν και επιθυμούν ακόμη την συρρίκνωση, αν όχι τον αφανισμό του. Ο πόλεμος των έξι ημερών δεν ήταν αρκετός για να κατευνάσει τις διαφορές και διαμάχες στη Μέση Ανατολή με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν και άλλες σκληρές συγκρούσεις οι οποίες συνεχίζονται έως και σήμερα παίρνοντας πολλές μορφές πέρα από στρατιωτική. Ζητήματα όπως η αναγνώριση και η εθνική ασφάλεια του Ισραήλ, το καθεστώς της Ιερουσαλήμ και των κατεχομένων εδαφών, οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, οι οικισμοί των Ισραηλινών και η κατανομή των φυσικών πόρων παραμένουν ακόμα άλυτα και ‘εκφράζονται’ με διαδηλώσεις, εισβολές και συγκρούσεις κάθε τύπου. Τι μέλει γενέσθαι; Κανείς δεν γνωρίζει. Το μόνο σίγουρο είναι πώς ο πόλεμος των έξι ημερών έχει αφήσει πίσω του βαριά «κληρονομιά» και αποτελεί ορόσημο για την ιστορία των αραβικών χωρών και του Ισραήλ.
Πηγές
Kissinger Henry (2014), «Παγκόσμια Τάξη», Εκδόσεις Λιβάνη
Catherwood Christopher (2009), «Ιράκ το ολίσθημα του Τσώρτσιλ», Εκδόσεις Γκοβόστης
https://nationalinterest.org/blog/buzz/what-arab-israeli-war-1973-can-teach-us-today-100707
https://www.bbc.com/news/world-middle-east-39960461
https://www.athensmagazine.gr/article/retromania/406047-san-shmera-o-polemos-twn-6-hmerwn