Οι Εξοπλισμοί στο Θαλάσσιο Μέτωπο

Γράφει ο Βασίλειος Ν.Μαρτζούκος*, Αντιναύαρχος ε.α. και Αντιπρόεδρος Δ.Σ. Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)

 

Διαχρονικά ο έγκαιρος και κατάλληλος εξοπλισμός των ΕΔ αποτελούσε ζητούμενο, δεδομένου του περιορισμού των διαθεσίμων πόρων. Με αφορμή την τουρκική αναθεωρητική επιβουλή κατά της Ελλάδος και την  διαρκώς αυξανομένη υλική διαφορά στρατιωτικής ισχύος μεταξύ των δύο χωρών, διατυπώνονται  κατά καιρούς προτάσεις  διατηρήσεως της στρατιωτικής αποτροπής.

Ορισμένοι διεθνολόγοι και στρατηγικοί αναλυτές θεωρούν ότι η τρέχουσα υψηλή τεχνολογία στα πυραυλικά συστήματα, τις επικοινωνίες, τα «έξυπνα» και «αιωρούμενα» πυρομαχικά, τα μη επανδρωμένα συστήματα κ.λπ. προσφέρουν προσιτές οικονομικά λύσεις για το Αιγαίο, δίχως να χρειάζεται η χώρα μας να δαπανά μεγάλα ποσά για πανάκριβες ναυτικές πλατφόρμες (π.χ. Φρεγάτες, Υποβρύχια κ.λπ.) όπως αυτοί διατείνονται. Η εν λόγω προσέγγιση κρίνεται ως ορθή μόνο στο σκέλος της αξιοποιήσεως της σύγχρονης τεχνολογίας προς απόκτηση  πολλαπλασιαστών ισχύος. Η άποψη όμως ότι ο κατάλληλος εξοπλισμός των νήσων του Αιγαίου είναι δυνατόν να υποκαταστήσει τις ναυτικές πλατφόρμες, εκτιμάται ως ακραία λανθασμένη εισήγηση προς αυτούς οι οποίοι αποφασίζουν.

Περιοχές εθνικού ενδιαφέροντος όπως αυτές του Αιγαίου, Κρητικού, Λιβυκού, Ιονίου πελάγους και της ΝΑ Μεσογείου έως την Κύπρο αποτελούν θαλάσσιο περιβάλλον. Κάθε επιχείρηση που αναλαμβάνεται στις περιοχές αυτές είναι ναυτικής φύσεως αλλά έχει και παράκτιο χαρακτήρα (επιπλέον εμπλοκή μέσων, αισθητήρων, όπλων και συστημάτων που δρουν από την ξηρά). Το γεγονός αυτό επιβάλλει διακλαδική οργάνωση, εκπαίδευση, εξοπλισμό και αξιοποίηση ακτών και νήσων προς μεγιστοποίηση του αποτελέσματος, δίχως όμως αυτό να αναιρεί την απαίτηση  υπάρξεως ισχυρού Στόλου. Καμία δύναμη παγκοσμίως με θαλάσσιες φιλοδοξίες δεν έχει καταργήσει τον Στόλο της αλλά αντιθέτως τον ενισχύει (παράλληλα με την επικουρικής φύσεως συνδρομή όπλων, μέσων και αισθητήρων από την ξηρά).

Στόλος σημαίνει κίνηση (στέλλω), γεγονός που προσδίδει ευελιξία και δυναμική επίδραση και παρέμβαση. Μία στρατιωτική εγκατάσταση επί ξηράς αν και θεμιτή είναι στατική και σχετικά ευάλωτη σε προσβολή. Χρειάζεται σειρά τέτοιων εγκαταστάσεων για την κάλυψη μίας περιοχής,, με τις ανάλογες δαπάνες. Ένα πολεμικό πλοίο, με οικονομική ταχύτητα, διανύει περισσότερα από 400 ν.μ. ημερησίως (περί τα 750 χλμ.) δυνάμενο έτσι να καλύψει μεγάλες περιοχές και να μεταφέρει τα όπλα και τους αισθητήρες του στο επιθυμητό σημείο τον κατάλληλο χρόνο (ελιγμός, συγκέντρωση ισχύος). Ουδέποτε στο παρελθόν και το παρόν αποκτήθηκε ο θαλάσσιος έλεγχος μίας περιοχής δίχως πλοία. Το κράτος που θα αποφασίσει την κατάργηση των κυρίων ναυτικών μονάδων του, θα αδυνατεί ή θα συναντά σημαντικές δυσχέρειες στην εκτέλεση σειράς ενδεικτικών έργων όπως τα ακόλουθα:

• Θαλάσσιος έλεγχος μίας περιοχής.
• Άρνηση θαλασσίου ελέγχου μίας περιοχής.
• Θαλάσσιος ελιγμός
•  Αμφίβιες επιχειρήσεις
• Προστασία θαλασσίων γραμμών επικοινωνίας και εμπορικού στόλου.
• Θαλάσσιες τακτικές αιφνιδιασμού (π.χ. swarm tactics).
• Εντοπισμός και δίωξη εχθρικών Υποβρυχίων.
• Αντιαεροπορική άμυνα περιοχής σε ανοικτές θάλασσες.
• Ασφαλείς μεταφορές χερσαίων δυνάμεων σε νήσους (ενίσχυση, ανακατάληψη κ.λπ.).
• Προβολή ισχύος στην ξηρά.
• Προστασία ενεργειακών θαλασσίων εγκαταστάσεων.
• Προστασία λιμένων και αλιέων.
• Έρευνα – διάσωση.
• Κοινωνικό έργο.
• Υποχρεώσεις σε συμμαχίες και χρήση Στόλου ως οργάνου εξωτερικής πολιτικής.

Ένα συνετό εξοπλιστικό πρόγραμμα των ΕΔ και ειδικότερα η ποσότητα και σύνθεση των μονάδων του Στόλου,  πρέπει να βασίζεται κυρίως στο μέγεθος και την φύση της απειλής, την γεωγραφία καθώς  και τα επί μέρους ανατιθέμενα έργα των στρατιωτικών δυνάμεων. Εάν θα έπρεπε να τεθούν εξοπλιστικές αποτρεπτικές προτεραιότητες μία λογική σειρά θα ήταν η εξής:

1. Άμεση δαπάνη για συντήρηση, συμπλήρωση και αναβάθμιση του υφισταμένου υλικού, μέσων, όπλων, συστημάτων, μηχανημάτων κ.λπ. των ΕΔ.
2. Άμεση δαπάνη για την απόκτηση δυνατοτήτων ασυμμέτρου καταστρεπτικού αποτελέσματος (αξιοποίηση νήσων με αισθητήρες και πυραυλικά συστήματα αλλά και πολλές μικρές ναυτικές πλατφόρμες έξυπνα εξοπλισμένες, καθώς και UAV’s, UCAV’s).
3. Προσωρινή παράκαμψη των χρονοβόρων νόμων περί προμηθειών (με διασφαλισμένη διαφάνεια) προς επιτάχυνση των διαδικασιών.
4. Εκπόνηση σχεδίου αποτρεπτικών ΕΔ με ορίζοντα 20ετίας και συνεπής υλοποίησή του.
5. Άμεση αναθεώρηση θεσμών θητείας και εφεδρείας.

Η κριτική που ασκείται στο άρθρο είναι αναγκαία αλλά και καλόπιστη αφού δεν αμφισβητεί την καλή πρόθεση κάθε άλλου εισηγητού.

*Η δημοσίευση της παρούσης ανάλυσης  του κ.Βασιλείου Μαρτζούκου Αντιναυάρχου ε.α. και Αντιπροέδρου Δ.Σ. του ΕΛΙΣΜΕ πραγματοποιείται μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας του ΚΕΔΙΣΑ με το ΕΛΙΣΜΕ σε επίπεδο cross-posting αναλύσεων.