Ελληνικά
Γράφει η Γεωργία-Χριστίνα Τσαούση, Αναλύτρια ΚΕΔΙΣΑ
Ζούμε σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον το οποίο βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση από πλευράς ασφάλειας. Οι προσπάθειες των κρατών να διασφαλίσουν και να μεγιστοποιήσουν τα συμφέροντά τους ενώ συγχρόνως επιδιώκουν να υπερισχύσουν σε ένα “άναρχα” δομημένο γίγνεσθαι επιτυγχάνεται μέσα από την ύπαρξη Διεθνών Οργανισμών, όπως είναι το ΝΑΤΟ, με σκοπό την διατήρηση της ειρήνης και της διεθνούς ασφάλειας. Το ΝATO (North Atlantic Treaty Organization), Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου, ιδρύθηκε στις 4 Απριλίου 1949 από 12 ευρωπαϊκές χώρες, τις ΗΠΑ και τον Καναδά, απέναντι στην κομμουνιστική (πρώην) Σοβιετική Ένωση. Η δημιουργία του αποτελεί μέρος μιας διευρυμένης προσπάθειας των ηγετών του κόσμου απέναντι στην αποτροπή του σοβιετικού ιμπεριαλισμού.
Το 1999 εξαγγέλλεται από την Washington- και ενώ επικρατούσε πανηγυρικό κλίμα για τα 50 χρόνια από την ίδρυση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας- η νέα στρατηγική αντίληψη του Οργανισμού. Το ΝΑΤΟ διαθέτει πλέον τη δυνατότητα επέμβασης σε κάθε περίπτωση κρίσης και διακινδύνευσης της ασφάλειας. Ως διακινδύνευση της ασφάλειας εννοούνται οι τρομοκρατικές ενέργειες, το οργανωμένο έγκλημα, η ανεξέλεγκτη μετακίνηση μεγάλου αριθμού ατόμων, ιδίως, ως συνέπεια ένοπλης σύγκρουσης κ.α. Σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις το ΝΑΤΟ μπορεί να επεμβαίνει χωρίς να λαμβάνει την εξουσιοδότηση από το Συμβούλιο Ασφαλείας, όπως συνέβη τον Μάρτη του 1999 με την στρατιωτική επέμβαση στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Πρόκειται για την πρώτη επίθεση στην ιστορία της Συμμαχίας κατά κυρίαρχου κράτους.
Η Συμμαχία περιλαμβάνει δύο σκέλη, ένα πολιτικό και ένα στρατιωτικό. Το πολιτικό σκέλος διευθύνεται από το Συμβούλιο, ενώ το στρατιωτικό σκέλος περιλαμβάνει τη Στρατιωτική Επιτροπή και το Διεθνές Στρατιωτικό Επιτελείο. Στο ισχύον Στρατηγικό Δόγμα που εξεδόθη το 2010 οι τρεις βασικές αποστολές της Συμμαχίας και από τις οποίες απορρέουν πολλαπλές υποχρεώσεις είναι η συλλογική άμυνα, η συνεταιριστική ασφάλεια και η διαχείριση κρίσεων. Από την ίδρυση του ΝΑΤΟ έχουν διαμορφωθεί επτά Στρατηγικά Δόγματα (1950, 1952, 1957, 1968, 1991, 1999, 2010). Το Στρατηγικό Δόγμα (ΝΑΤΟ Strategic Concept) αποτελεί τη συμμαχική στρατηγική αντίληψη.
Η Ελλάδα προσχώρησε στο ΝΑΤΟ το 1952,όμως σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο αποχώρησε το 1974 από το στρατιωτικό σκέλος και επανήλθε το 1980. Η ένταξη της Τουρκίας και της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ αντικατόπτριζε την ισχύ των ΗΠΑ στη Δυτική Ευρώπη και την προέκταση της αμερικανικής ομπρέλας στρατιωτικής προστασίας στην ανατολική Μεσόγειο. Η ένταξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ ήταν ένα σημαντικό βήμα καθώς αυξήθηκε το αίσθημα ασφάλειας και η θεσμική τους σύνδεση με τη Δύση. Η πιο σημαντική αμερικανική “επιρροή” σε Αθήνα και Άγκυρα θα λέγαμε πως παρατηρείται ισόβαθμα τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική πολιτική των δύο κρατών.
Η Βορειοατλαντική Συμμαχία έχει περάσει αρκετά στάδια διεύρυνσης και σήμερα αποτελείται από 29 χώρες. Η αμερικανική απαίτηση για αύξηση των αμυντικών δαπανών προκαλεί κραδασμούς και ανασφάλεια στα ευρωπαϊκά κράτη,όμως δεν είναι δημιούργημα του Donald Trump. Ο George W. Bush το 2006 στη Διάσκεψη Κορυφής στη Λετονία έκανε συστάσεις επί του θέματος, ενώ και ο Obama στην Ουαλία έδωσε αντίστοιχες δεσμεύσεις. Στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών (11-12 Ιουλίου 2018) ο πρόεδρος των ΗΠΑ-παρά τις πρότερες δηλώσεις και τα γνωστά “τιτιβίσματα”- διαβεβαίωσε πως η προσήλωσή του στη Συμμαχία είναι “απόλυτη”.
ΠΗΓΕΣ
- Γεώργιος Σαββαϊδης, Πρέσβης ε.τ.-Πρώη Γ.Γ. ΥΠΕΞ: http://www.lecourrierdiplomatique.eu/2017/11/to-nato-os-politikostratiotiki-simmahia/
- Κωνσταντίνος Λουκόπουλος, Liberal, 10/7/2018: https://www.liberal.gr/arthro/212043/amyna–diplomatia/2018/nato-autos-o-gnostos—agnostos-.html
- Εκάβη Αθανασοπούλου: https://sitalkisking.blogspot.com/2012/02/blog-post_22.html
- Γιώργος Χαμηλάκης: https://omilosdeth.blogspot.com/2018/07/blog-post_81.html