Ελληνικά
Γράφει ο Δρ.Σπύρος Πλακούδας*, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. ΚΕΔΙΣΑ
Η Τακτική Ερντογάν
Ενώ η διεθνής κοινότητα έχει απορροφηθεί από τα τεκταινόμενα στην Μεσοποταμία, ένα νέο μέτωπο ανοίγει στη Λιβύη με άμεσες επιπτώσεις στην περιφερειακή ασφάλεια. Όπως είχε εξαγγείλει προ ημερών, ο Ερντογάν ανακοίνωσε την ανάπτυξη στρατιωτικών συμβούλων στη Λιβύη (και της συνοδείας τους) για τη δημιουργία ενός «κέντρου διοίκησης και ελέγχου» υπό την εποπτεία ενός αντιστράτηγου. Ο Ερντογάν, εν ολίγοις, ακολούθησε την πεπατημένη οδό: ανακοίνωσε την πρόθεσή του, βολιδοσκόπησε τις διαθέσεις των «Δύο Μεγάλων» (Πούτιν και Τραμπ) και ανάλαβε το ρίσκο της μονομερούς δράσης.
Το Δόγμα του Surrogate Warfare
Προς το παρόν, η Τουρκία δεν θα αναπτύξει μια εκστρατευτική δύναμη καθώς δεν υπάρχουν ασφαλείς βάσεις: π.χ. το αεροδρόμιο της Μitiga στα πέριξ της Τρίπολης αχρηστεύτηκε ύστερα από μια αεροπορική επιδρομή «αγνώστων» προ ημερών, ενώ τα λιμάνια της Σύρτης και της Μισράτας βομβαρδίστηκαν (και βομβαρδίζονται) ώστε να αχρηστευτούν. Πρωτίστως όμως η Τουρκία δεν έχει εξασφαλίσει (προς το παρόν τουλάχιστον) την αρωγή της Τυνησίας ή της Αλγερίας. Ακόμα και η Τύνιδα που κυβερνάται από «αδελφό κόμμα» δεν θα δυσαρεστούσε το Παρίσι ή το Αμπού Ντάμπι ελαφρά τη καρδία. Προς το παρόν, η Άγκυρα υιοθέτησε το δόγμα του «surrogate warfare» (πόλεμος δια υποκατάστατων) στην Λιβυκή Κρίση: οι μαχητές εκ Συρίας (1,250 περίπου), οι μισθοφόροι της Sadat Group (200 περίπου) και οι σύμβουλοι της Τουρκίας (50-100 περίπου) αποτελούν τα «ανθρώπινα υποκατάστατα» ενώ τα ΤΟΜΠ (περίπου 40 Kirpi) και UAV (περίπου 20 Bayraktar TB1) αποτελούν τα «τεχνολογικά υποκατάστατα». Το ίδιο δόγμα μάχης η Τουρκία εφήρμοσε με επιτυχία στην Επιχείρηση «Πηγή Ειρήνης» στη Ροτζάβα (βορειο-ανατολική Συρία) τον Οκτώβριο. Δεν αποκλείεται ο ελλιμενισμός στην Τρίπολη των πολεμικών σκαφών της Τουρκίας μετά τους «εορτασμούς» στην Αλγερία. Άλλωστε, την ίδια χώρα (Αλγερία) θα επισκεφθεί εσπευσμένα αύριο ο Τσαβούσογλου για προφανείς σκοπούς.
Το Στοίχημα του Ερντογάν
Ο Ερντογάν θα συναντήσει τον Πούτιν εντός ημερών με ατζέντα τη Συρία και τη Λιβύη. Ο Ερντογάν προσδοκά μια συνεννόηση α λα Συριακά με τον Πούτιν στη Λιβυκή Κρίση. Διόλου τυχαία, μια ανεπίσημη εκεχειρία υφίσταται στην Ιντλίμπ καθ? όλη τη διάρκεια της μεταφοράς των μαχητών του Συριακού Εθνικού Στρατού – την υπερασπιστών, δηλαδή, της Ιντλίμπ έναντι του Άσσαντ και των εντολοδόχων της Τουρκίας σε Αφρίν και Αζάζ – από την Τουρκία στην Λιβύη. Μια «Διαδικασία της Αστανά» Νο. 2, όμως, δύσκολα θα ευδοκιμήσει. Γιατί; Ο Πούτιν υποστηρίζει μεν την Κυβέρνηση του Τομπρούκ εμμέσως πλην σαφώς δια χειρός των μισθοφόρων του Wagner Group, όμως οι Αιγύπτιοι και Εμιρατιανοί αποτελούν δε τους κύριους υποστηρικτές του Χαφτάρ μακράν. Και η Μόσχα δεν δύναται (ή δεν θα ήθελε κιόλας) να ασκήσει επιρροή επί του Καΐρου και Αμπού Ντάμπι.
Χωρίς την υποστήριξη της Άγκυρας, η Κυβέρνηση της Τρίπολης δεν θα αντέξει επί μακρόν. Ο Χάφταρ προελαύνει αργά πλην όμως σταθερά. Χάρη στην στρατιωτική υποστήριξή της, η Άγκυρα προσδοκά να αναχαιτίσει τον Χάφταρ και να τον υποχρεώσει να αποδεχθεί εκεχειρία ή, ακόμη καλύτερα, διαβουλεύσεις με τον Σαράτζ. Εάν δεν επιτευχθεί ο πρωταρχικός στόχος, η Άγκυρα θα επιδιώξει το μίνιμουμ: τον έλεγχο της Μισράτα ως προγεφύρωμα στη Λιβύη. Γιατί την Μισράτα και όχι την Τρίπολη; Γιατί η παράλια πόλη αυτή φημίζεται για την μαχητική δεινότητα των κατοίκων της οι οποίοι, σύμφωνα με τις παραδόσεις, δεν κατάγονται παρά από τους γενίτσαρους και πειρατές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ιδανικός στόχος, λοιπόν, για τα «σύνορα της καρδιάς» του Ερντογάν.
Οι Δυσκολίες του Εγχειρήματος
Εξ αρχής μια εκστρατεία στη Λιβύη ήταν δύσκολη εξαιτίας της γεωγραφίας και του πεδίου της μάχης. Δίχως την υποστήριξη του «ελαφρού αεροπλανοφόρου» Anadolou, η ΠΑ της Τουρκίας (μαστιζόμενη από χαμηλές διαθεσιμότητες την επαύριον του πραξικοπήματος και μαχόμενη ταυτόχρονα στα μέτωπα του Ιράκ και της Συρίας) δεν θα αναπτυχθεί στη Λιβύη ούτως ώστε να παράσχει την απαιτούμενη εγγύς αεροπορική υποστήριξη. Οπότε η προέλαση του Χαφτάρ θα ανακοπεί δύσκολα. Όπως ήδη απέδειξαν οι Επιχειρήσεις Κλάδος Ελαίας και Πηγή Ειρήνης, οι πληρεξούσιοι της Άγκυρας ηττώνται όταν δεν υποστηρίζονται από την αεροπορία (ή τον στρατό εν γένει) της Τουρκίας από εξίσου άτακτους αντιπάλους.
Συν τοις άλλοις, οι Αιγύπτιοι και Εμιρατιανοί υποστηρίζουν στρατιωτικώς τον Χαφτάρ και οι Γάλλοι διπλωματικώς. Ήδη 14 UAV Bayractar και 20 ΤΟΜΠ Kirpi έχουν καταστραφεί από τον Χαφτάρ. Ο Σίσυ εκλαμβάνει την Μουσουλμανική Αδελφότητα ως υπαρξιακή απειλή για το προσωποπαγές καθεστώς του και, ως εκ τούτου, δύσκολα θα ανεχθεί ένα προγεφύρωμα της Τουρκίας στη Λιβύη προς υποστήριξη μιας κυβέρνησης των Αδελφών Μουσουλμάνων. Εξαιτίας της γεωγραφικής απόστασης, η Τουρκία δεν διαθέτει τη λεγόμενη «κυριαρχία της κλιμάκωσης» (escalation dominance) έναντι της Αιγύπτου. Δηλαδή το Κάιρο δύναται να κλιμακώσει τις ενέργειές του στο πεδίο της μάχης (π.χ. προσβολή με νυχτερινή επιδρομή ενός αεροδρομίου) δίχως τον φόβο ισόποσης ανταπόδοσης από την Άγκυρα.
Το εγχείρημα της Άγκυρας θα κριθεί ως προς την επιτυχία του λίαν συντόμως. Πάντως, οι αντίπαλοί του στην περιοχή ήδη αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την αναχαίτιση της Τουρκίας. Εμείς …;
Yστερόγραφα
1. Ο πρώην Α/ ΓΕΕΘΑ της Αλγερίας, ο οποίος απεβίωσε προ ημερών, ήταν «άνθρωπος» των Εμιρατιανών. Ο νέος Α/ ΓΕΕΘΑ, παρά τις κρούσεις των Τούρκων, δήλωσε πως η Αλγερία θα τηρήσει αυστηρή ουδετερότητα και αμέσως σφράγισε τα σύνορα με τη Λιβύη.
2. O ιδρυτής και επικεφαλής της εν λόγω ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρίας (Sadat Group), Adnan Tanriverdi, είναι φίλος του Ερντογάν.
3. Με πρόσχημα τα 500 χρόνια από τον θάνατο του Oruç Reis, του πρώτου μπέη του Αλγερίου και αδελφού του Χαϊρεδίν Βαρβαρόσσα, η Τουρκία έχει αποστείλει δύο φρεγάτες στην Αλγερία για ασκήσεις και εορτασμούς
4. Ο Χαφτάρ κατέλαβε ήδη τη Σύρτη, το αεροδρόμιο και τα νότια προάστια της Τρίπολης
*Η παρούσα ανάλυση πρωτοδημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα Liberal.gr στις 7 Ιανουαρίου 2020.