Η Τραγική Πτώση του Mirage και οι Εκτιμήσεις για τις Εξελίξεις

Γράφει ο Ιπποκράτης Δασκαλάκης*, Υποστράτηγος ε.α. Δ/ντης Μελετών Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)

Η πτώση του αεροσκάφους Mirage 2000-5 της Πολεμικής μας Αεροπορίας που συμπαρέσυρε στο θάνατο τον πιλότο Σμηναγό (Ι) Γιώργο Μπαλταδώρο, υπενθύμισε με τον πλέον τραγικό τρόπο το κόστος της αμυντικής αποτροπής. Τα στατιστικά στοιχεία των απωλειών της αεροπορίας μας, αποδεικνύουν τον βαρύτατο φόρο αίματος που καταβάλουν οι Έλληνες χειριστές καλούμενοι να ενεργούν υπό πιεστικές συνθήκες πραγματικών επιχειρησιακών αποστολών και της προσπάθειας απόκτησης και διατήρησης υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης και αποτελεσματικότητας. Δυσθεώρητα και τα ποσά που απαιτούνται για την απόκτηση, εξοπλισμό, αναβάθμιση, λειτουργία και συνεχή υποστήριξη των σύγχρονων πολεμικών συστημάτων. Ανάλογες απώλειες, έχουν γνωρίσει τις τελευταίες δεκαετίες και οι υπόλοιποι κλάδοι των ενόπλων δυνάμεων με ορισμένα εξίσου τραγικά ατυχήματα – σε ασκήσεις, κινητοποιήσεις, μετακινήσεις, καθημερινές δραστηριότητες – που συνήθως όμως δεν προκαλούν το αντίστοιχο ενδιαφέρον των μέσων ενημερώσεως. Γεγονός είναι ότι το σύνολο των ενόπλων δυνάμεων των συγχρόνων κρατών αντιμετωπίζει ατυχήματα και απώλειες με περιόδους κορύφωσης και κάμψεως. Ορισμένα μάλιστα κράτη, έχουν υψηλούς δείκτες ατυχημάτων στα διάφορα οπλικά συστήματα τους, ως αποτέλεσμα ελλιπούς συντήρησης, ανεπαρκούς εκπαίδευσης και μη τήρησης των κανόνων ασφαλείας. Ο γενικός κανόνας αποδεικνύει ότι η αύξηση των ωρών επιχειρησιακής λειτουργίας και οι ρεαλιστικές συνθήκες εκπαίδευσης και εκτέλεσης των αποστολών ενέχουν και μεγαλύτερο αριθμό ατυχημάτων και απωλειών.  Η ευχή ότι το εκάστοτε «σημερινό» ατύχημα θα είναι και το τελευταίο, αποτελεί μια ανεκπλήρωτη προσδοκία που σε τελευταία ανάλυση έρχεται σε αντίθεση με τους νόμους της φύσεως. Η παρατήρηση αυτή φυσικά δεν αναιρεί την ανάγκη ενδελεχούς εξέτασης κάθε ατυχήματος και λήψεως των αναγκαίων μέτρων προστασίας πριν από κάθε δραστηριότητα. Εδώ όμως υπεισέρχεται η ανάγκη ρεαλιστικής εκπαίδευσης των ενόπλων δυνάμεων, γεγονός που επιβάλει την εκτέλεση ορισμένων δραστηριοτήτων υψηλού ρίσκου άρα και στατιστικά αναπόφευκτων ατυχημάτων. Δυστυχώς αυτό είναι μια πραγματικότητα την οποία πρέπει να αποδεχθούμε. Συγχρόνως όμως θα πρέπει η πολιτεία να αναλάβει την πλήρη και αναλογική – με το αποτέλεσμα και συνθήκες- στήριξη όλων αυτών των θυμάτων, λιγότερο ή περισσότερο γνωστών, της ειρηνικής περιόδου. Η πτώση του αεροσκάφους Mirage, επιστρέφοντας από αποστολή αναχαίτισης, έδωσε επίσης και την ευκαιρία τηλεφωνικής επικοινωνίας των πρωθυπουργών Ελλάδος και Τουρκίας, με τον τελευταίο να εκφράζει τα συλλυπητήρια του για την απώλεια του Έλληνα πιλότου. Πιθανόν να δίδεται μια ευκαιρία μιας προσωρινής εκτόνωσης του συγκρουσιακού κλίματος των δύο χωρών. Οι γενικότεροι κίνδυνοι μιας πρωτόγνωρης ανάφλεξης στην Νοτιανατολική Μεσόγειο, με αφορμή και το θέμα της Συρίας, εκτιμάται ότι ίσως να οδηγήσουν να «πέσουν» οι τόνοι στα ελληνοτουρκικά. Μια σχετικά σύντομη θετική απόφαση της τουρκικής δικαιοσύνης, για το θέμα των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που κρατούνται στις φυλακές της Αδριανούπολης, θα μπορούσε να αποτελέσει μια ευχάριστη τουρκική πρωτοβουλία καθώς η Άγκυρα μάλλον εκτιμά ότι οι αντικειμενικοί στόχοι της έχουν επιτευχθεί.