Ελληνικά
Γράφει ο Ιωάννης Μπαλτζώης*, Αντιστράτηγος ε.α. & Πρόεδρος Δ.Σ. Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)
Την Κυριακή το βράδυ της 22ας Νοεμβρίου, έγινε μια συνάντηση, που ενδεχομένως να αλλάξει το μέλλον της Μέσης Ανατολής. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου πέταξε με ιδιωτικό αεροπλάνο στην Σαουδική Αραβία και συναντήθηκε με τον πρίγκηπα Μοχάμεν Μπιν Σαλμάν –και οι δύο πλευρές το αρνούνται– στην υπό κατασκευή φουτουριστική πόλη ΝΕΟΜ.
Τι κρύβεται πίσω από αυτή την εντυπωσιακή κρυφή συνάντηση; Τι μας επιφυλάσσει αυτή η συνάντηση στην πόλη του νέου μέλλοντος; Η πόλη ΝΕΟΜ είναι το όνειρο του πρίγκηπα, (αγαπημένος υιός του βασιλιά Σαλμάν), που είναι στην ουσία και ο πραγματικός κυβερνήτης της χώρας. Η ΝΕΟΜ είναι μια φουτουριστική πόλη που κατασκευάζεται από το μηδέν, στην βορειοδυτική πλευρά της Σαουδικής Αραβίας.
Η “megacity” NEOM θα είναι η μεγαλύτερη πόλη του κόσμου. Συγκεκριμένα, θα εκτείνεται από την Σαουδική Αραβία μέχρι και τις ανατολικές ακτές της Αιγύπτου, κατά
μήκος της Ερυθράς Θάλασσας και των στενών του Τιράν. Θα έχει σύνορα με την Αίγυπτο (με γέφυρα που θα συνδέει τα δύο κράτη), το Ισραήλ και την Ιορδανία. Θα έχει έκταση 26.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα, μήκος 460 χλμ, στην ανατολική ακτή της Ερυθράς Θάλασσας και μέγεθος 33 φορές μεγαλύτερο από τη Νέα Υόρκη.
Το πρώτο στάδιο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2025. Όταν ολοκληρωθεί δεν θα χρησιμοποιεί ορυκτά καύσιμα, αλλά θα είναι εξ ολοκλήρου μια «πράσινη» πόλη, σε ένα καταπράσινο περιβάλλον μέσα στην έρημο και θα τροφοδοτείται εξ ολοκλήρου με ηλιακή και αιολική ενέργεια! Θα βρίσκεται σε μια από τις σημαντικότερες οικονομικές αρτηρίες του κόσμου, μέσω της οποίας διακινείται σχεδόν το 1/10 των παγκοσμίων εμπορικών συναλλαγών.
Το κόστος κατασκευής της ΝΕΟΜ εκτιμάται περί τα 500 δισ. δολάρια. Η χρηματοδότηση θα γίνει από την κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας και από ιδιώτες επενδυτές. Το όνομα ΝΕΟΜ είναι σύνθετο και αποτελείται από δύο λέξεις. Τα μεν τρία πρώτα γράμματα προέρχονται από την ελληνική λέξη «νέο» και το τελευταίο γράμμα από την αραβική λέξη «Mustaqbal», που σημαίνει το μέλλον. Άρα το όνομα ΝΕΟΜ σημαίνει το νέο μέλλον και σε αυτό αποβλέπει ο οραματιστής πρίγκηπας, που προσπαθεί να επιφέρει μεγάλες αλλαγές στην κοινωνία της Σαουδικής Αραβίας.
Πρώην εχθροί, νυν σύμμαχοι
Αν και –όπως προαναφέραμε– οι δύο πλευρές αρχικά διέψευσαν τη συνάντηση του Νετανιάχου με τον Σαουδάραβα πρίγκηπα, παρουσία του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, η συνάντηση έγινε και δεν ήταν απρόσμενη. Όπως αποκάλυψε η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz έχει υπάρξει κι άλλη μία μυστική συνάντηση στο παρελθόν μεταξύ των δύο ηγετών, πρώην εχθρών και νυν συμμάχων.
Ο Νετανιάχου συνοδευόταν μόνο από το μελλοντικό αστέρι της ισραηλινής πολιτικής, τον νυν διοικητή της Μοσάντ Γιόσι Κοέν και τουλάχιστον δύο ακόμη ανώτερους συμβούλους του. Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν είχε ενημερωθεί κανένας άλλος. Ούτε ο συνέταιρός του στην κυβέρνηση υπουργός Άμυνας Μπένι Γκάντζ, ο οποίος θα αναλάβει την πρωθυπουργία μετά από περίπου ένα χρόνο, όπως είναι η συμφωνία μεταξύ των δύο κομμάτων για εναλλαγή στην πρωθυπουργία κάθε 18 μήνες.
Εδώ και καιρό, το Ριάντ προετοιμάζει το έδαφος, με διάφορους τρόπους, για την ομαλοποίηση των σχέσεων του με το Ισραήλ. Τώρα εξετάζει πιθανές συνθήκες, καθώς και τον κατάλληλο τρόπο και χρόνο. Και τούτο γιατί ενώ ο πρίγκηπας το επιθυμεί, συναντά την αντίδραση του πατέρα του βασιλιά Σαλμάν, που ακόμη δεν μπορεί να δεχθεί τέτοιο άλμα. Θεωρείται ότι η ηγεσία στο Ριάντ δεν είναι ακόμη έτοιμη για επίσημες, ανοιχτές σχέσεις με το Ισραήλ ή έστω για άλλα μέτρα εξομάλυνσης.
Επιμένει ακόμη να θέτει ως όρο τη σημαντική πρόοδο στις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του Παλαιστινιακού. Ακόμη, οι Σαουδάραβες πιστεύουν ότι η στάση τους δίπλα στους Ισραηλινούς στη νέα αμερικανική διοίκηση μπορεί να τους δώσει και μια επιπλέον αίσθηση ασφάλειας, ή να τους παρέχει μια ένδειξη ισχύος απέναντι στον κοινό εχθρό, το Ιράν.
Κοινή δράση κατά του Ιράν
Το βασίλειο ακόμη πιθανόν να ενδιαφέρεται να δώσει στον Τζο Μπάιντεν το «δώρο της κανονικότητας» στην περιοχή, προκειμένου να τακτοποιήσει τις υπάρχουσες δυσκολίες μαζί του. Εκτός από αυτό το μήνυμα, υπάρχει ο κοινός εχθρός, το Ιράν. Κι αυτό ήταν το κυρίως πιάτο στο μενού της συνάντησης του Νετανιάχου με τον πρίγκηπα. Θεωρείται δεδομένο ότι οι δύο χώρες συμφώνησαν για δράση κατά του Ιράν.
«Είναι για το Ιράν», δήλωσε ο Ισραηλινός υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Τζάσι Χάνεγκμπι στον ραδιοφωνικό σταθμό των ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων, όταν ερωτήθηκε για την επίσκεψη. «Είναι πολύ σημαντικό να δημιουργηθεί άξονας που θα απομονώσει το Ιράν» συνέχισε, αποκαλύπτοντας έτσι την ουσία της επίσκεψης.
Τόσο το Ισραήλ όσο και οι μοναρχίες του Κόλπου φοβούνται μήπως η Ουάσιγκτον, υπό τη νέα κυβέρνηση, μειώσει την πίεση των κυρώσεων στο Ιράν και επιστρέψει στην συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, χωρίς να λάβει υπ” όψη τις ανησυχίες τους. Το Ισραήλ έχει αποφασίσει να αλλάξει όλα τα δεδομένα στην περιοχή. Φαίνεται να παραμερίζει εμμονές, ιδεοληψίες και αντιλήψεις δεκαετιών, εκτός από την πάγια εμμονή του ότι η ουσιαστική απειλή για το ίδιο είναι το Ιράν.
Αναλαμβάνει, λοιπόν, πρωτοβουλίες που ήταν δύσκολο να αναλάβει πριν μερικά χρόνια. Και με την μυστική αυτή συνάντηση φαίνεται ότι ενδεχομένως να έχουν αποφασίσει πλήγματα κατά του Ιράν. Σίγουρα, πάντως, αφήνει πίσω το παρελθόν και συνάπτει συμμαχίες και με τα πλούσια αραβικά κράτη της περιοχής. Μετά την Αίγυπτο και την Ιορδανία, υπέγραψε συμφωνίες αποκατάστασης διπλωματικών σχέσεων και συνεργασίας τόσο με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όσο και με το Μπαχρέιν.
Ιστορικές εξελίξεις
Στη νέα συμμαχία που διαμορφώνεται στην περιοχή προσέρχονται και άλλα κράτη, όπως το Σουδάν, το Ομάν, η Μαυριτανία και το Μαρόκο. Η δε Σαουδική Αραβία του πρίγκηπα με τις νεωτεριστικές αντιλήψεις είναι ήδη μέρος αυτής της συμμαχίας, αλλά ανεπισήμως. Στην πραγματικότητα, είναι ουσιαστικός παίκτης και δη «Game Changer» σε αυτές τις αλλαγές που θα αποτελέσουν καμπή στην ιστορία της περιοχής, όταν ολοκληρωθούν.
Η Σαουδική Αραβία έχει πολλές ευαισθησίες και υπόκειται σε διάφορους περιορισμούς στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, οι οποίες δυσχεραίνουν τις στενότερες σχέσεις με το Ισραήλ, περισσότερο από τους γείτονές της τα Εμιράτα και το Μπαχρέιν. Παρόλα αυτά, η σχέση της με το Ισραήλ θα προχωρήσει και ίσως το «δώρο» στον εκλεγέντα Αμερικανό πρόεδρο να είναι μια συμφωνία με το Ισραήλ. Ίσως δούμε του χρόνου το Νετανιάχου τον πρίγκηπα Σαλμάν να προτείνονται ακόμα και για το Νόμπελ Ειρήνης!
Στη νέα Μέση Ανατολή, το Ιράν και το Κατάρ θα είναι τα «μαύρα πρόβατα» και μαζί στον «άξονα του κακού» θα είναι περισσότερο ή λιγότερο και το κράτος-πειρατής, η Τουρκία. Το θετικό για την Ελλάδα είναι ότι βρίσκεται στην σωστή πλευρά, στη νέα συμμαχία που δημιουργείται στην ευρύτερη περιοχή μας. Κι αυτό, επειδή με τα κράτη που την συναπαρτίζουν η Ελλάδα έχει συγκλίνοντα συμφέροντα, όπως και η Γαλλία, αλλά και η Ινδία. Τέλος, η εκτέλεση του κορυφαίου πυρηνικού Ιρανού επιστήμονα, κάτι μας δείχνει για μελλοντικές ενέργειες, αν και τίποτα δεν έχει αποδειχθεί ακόμη.
Η παρούσα ανάλυση πρωτοδημοσιεύτηκε στο slpress.gr (30/11/2020)
*Η δημοσίευση της παρούσης ανάλυσης του κ.Ιωάννη Μπαλτζώη, Αντιστρατήγου ε.α. και Προέδρου Δ.Σ. του ΕΛΙΣΜΕ πραγματοποιείται μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας του ΚΕΔΙΣΑ με το ΕΛΙΣΜΕ σε επίπεδο cross-posting αναλύσεων.
