Η νέα Ισπανική κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ και το μέλλον της Καταλονίας - ΚΕΔΙΣΑ

Γράφει η Ελένη Μπαρντακτσιάν, Δόκιμη Αναλύτρια ΚΕΔΙΣΑ

Έπειτα από μια περίοδο που σημαδεύτηκε από σκάνδαλα διαφθοράς σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, το ζήτημα της Καταλονίας καθώς και το σκάνδαλο Gürtel,ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος (PP) Μαριάνο Ραχόι οδηγήθηκε στην παραίτηση από την πρωθυπουργία την 1 Ιουνίου 2018 ύστερα από την πρόταση μομφής του Σοσιαλιστικού κόμματος (PSOE). Ο Πέδρο Σάντσεθ ηγέτης του Σοσιαλιστικού κόμματος συγκέντρωσε 180 ψήφους υπέρ, 169 κατά και 1 πάρων. Συνεπακόλουθα για πρώτη φορά στην μεταδικτατορική ιστορία της Ισπανίας ένα κόμμα γίνεται κυβέρνηση έπειτα από πρόταση μομφής.

Ο Πέδρο Σάντσεθ ορκίστηκε στο αξίωμα του πρωθυπουργού στις 7 Ιουνίου 2018 ενώπιον του Βασιλιά σημειώνοντας μία από τις ταχύτερες αλλαγές στην εξουσίας των τελευταίων ετών. Παρ’ όλα αυτά, λόγω της μικρής κοινοβουλευτικής στήριξης στην κυβέρνηση (84 έδρες σε Βουλή με 350 μέλη) είναι σχεδόν σίγουρο πως δε θα καταφέρει να ολοκληρώσει τη θητεία της ως 2020. «Η κυβέρνηση μας αποτελεί αντανάκλαση της κοινωνίας του φεμινιστικού κινήματος που επανεμφανίστηκε δυναμικά στις 8 Μαρτίου και που έχει αποτελέσει ένα σημείο καμπής στην ισπανική κοινωνία» δήλωσε ο νέος πρωθυπουργός. Πράγματι αυτό το μήνυμα προοδευτισμού αντανακλά και η κατά 65% γυναικεία σύνθεση της κυβέρνησης (11 γυναίκες και 5 άνδρες) και καθιστά την Ισπανία ως την χώρα με το πιο γυναικείο υπουργικό συμβούλιο στον κόσμο. Εκτός αυτού ο Πέδρο Σάντσεθ προσδίδει και μια ευρωσκεπτικιστική χροιά στην κυβέρνηση του διορίζοντας στο Υπουργείο Εξωτερικών τον Ζοζέπ Μπορέλ πρώην Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και στο Υπουργείο Οικονομίας την νυν διευθύντρια προϋπολογισμού της ΕΕ την Νάντια Καλβίνο. Ο Σάντσεθ ακόμα και πριν αναλάβει τα ηνία της Ισπανίας είχε υποσχεθεί πως θα ακολουθήσει την γραμμή του οικονομικού προγραμμάτος του Ραχόι. Εξάλλου σύμφωνα με τα στελέχη του κόμματος του πολλά από τα μέτρα που θα παρθούν θα κινηθούν στο χρονικό ορίζοντα της διεξαγωγής των τοπικών εκλογών και των ευρωεκλογών το Μάιο του 2019.

Οι εξελίξεις στην Ισπανία δίνουν ελπίδες για την γεφύρωση του χάσματος μεταξύ Μαδρίτης και Καταλονίας. Τα δύο μεγάλα κόμματα της Καταλονίας τάχθηκαν υπέρ του Σάντσεθ στην πρόταση μομφής. Σε ομιλία του ο Σάντσεθ δεσμεύτηκε ότι θα εγκαινιάσει διάλογο με την νέα κυβέρνηση της Καταλονίας και πως προτίθεται να οικοδομήσει κλίμα συναίνεσης προκειμένου να αντιμετωπισθεί η περσινή συνταγματική κρίση. Η νέα καταλανική κυβέρνηση ορκίστηκε στις 2 Ιούνιου 2018 με τους αυτονομιστές να παίρνουν εκ νέου την εξουσία με ηγέτη τον Κίμ Τορα ο οποίος τόνισε πως θα επιδιώξει να κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ο Σάντσεθ έχει ως πρωταρχικό στόχο την προώθηση του αφηγήματος ότι η Ισπανία αποτελεί ένα πολυπολιτισμικό κράτος. Για την επίτευξη αυτού του στόχου έδειξε μια προθυμία να τροποποιήσει το ισπανικό Σύνταγμα για να επιτρέψει την μεγαλύτερη περιφερειακή αυτονομία. Επιπλέον η προβολή μιας όσο το δυνατόν πιο προοδευτικής εθνικής εικόνας για την Ισπανία είναι το δεύτερο σκέλος της καταλανικής στρατηγικής του Σάντσεθ. Συγκεκριμένα, ο νυν πρωθυπουργός ελπίζει ότι η πολιτική του για την Καταλονία θα αναβιώσει την τύχη του Ισπανικού Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος στην Καταλονία, άλλοτε μια σημαντική δύναμη στην περιοχή, ειδικά στην Βαρκελώνη. Αυτό, με την σειρά του, θα καθιστούσε δυσκολότερο για τους αυτονομιστές να παραμείνουν στην εξουσία. Περισσότερο από όλα ο Σάντσεθ ελπίζει να αμβλύνει την δυναμική του νέου «αγαπημένου παιδιού» της ισπανικής πολιτικής: Το Ciudadanos («Πολίτες»), ένα κεντροδεξιό κόμμα αρχικά από την Καταλονία που αντιτίθεται στην καταλανική ανεξαρτησία. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν λίγο πριν την αλλαγή της κυβέρνησης, το Ciudadanos είναι έτοιμο να κερδίσει τις επόμενες γενικές εκλογές. Ωστόσο δεν υπάρχει καμιά εγγύηση ότι οι στρατηγικές του Σάντσεθ θα έχουν επιτυχία δεδομένης της συνεχόμενης εμμονής της κυβέρνησης Καταλονίας με την ανεξαρτησία. Εξάλλου το σενάριο του αποσκοπεί στην απομόνωση του κινήματος με την καλλιέργεια υποστήριξης από το ισπανικό εκλογικό σώμα. Αυτό διαφαίνεται και από το γεγονός ότι ο νέος υπουργός Εσωτερικών Φερνάντο Γκράντε-Μαρλάσκα είναι ένας Βάσκος δικαστής ο οποίος είχε χειρισθεί υποθέσεις της ένοπλης αυτονομιστικής οργάνωσης ΕΤΑ. Ακόμα η εκπρόσωπος της κυβέρνησης και Υπουργός Παιδείας Ισαμπέλ Θελάα δήλωσε: «Αποφασίσαμε ότι θα δοθούν οδηγίες στις τράπεζες ώστε η κυβέρνηση της Καταλονίας να χειρίζεται η ίδια τις πληρωμές χωρίς να χρειάζεται η επίβλεψη του Υπουργείου Οικονομικών της κεντρικής κυβέρνησης».

Ο Σάντσεθ, ο οποίος ήρθε στην εξουσία χάρις στις ψήφους των Καταλανών και των Βάσκων αυτονομιστών με αυτές τις κινήσεις εμφανίζεται προσηλωμένος στην ενότητα της Ισπανίας. Είναι γεγονός άλλωστε πως η καταλανική κρίση αποτελεί το μέγα ζήτημα σε σχέση με τις προοπτικές της επανεκλογής του.

Πηγές