Η καταπάτηση των Δικαιωμάτων των Γυναικών στη Βόρεια Κορέα

Γράφει η Αγγελική Βορροπούλου, Αναλύτρια ΚΕΔΙΣΑ

Η καταγεγραμμένη  κατάσταση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Βόρεια Κορέα είναι από τις χειρότερες τον κόσμο. Ειδικά όσον αφορά τις γυναίκες, οι οποίες αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες προκλήσεις στην καθημερινή τους ζωή. Το καθεστώς των δικαιωμάτων των γυναικών στη Λαοκρατική Δημοκρατία της Κορέας, δεν μπορεί να γίνει πλήρως κατανοητό στις υπόλοιπες χώρες. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της απομόνωσης της Πιονγιάνγκ αλλά και της απροθυμίας των αρχών της να επιτρέψουν την πρόσβαση σε ξένους ερευνητές για την ενδελεχή μελέτη των δικαιωμάτων στην χώρα. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος για τον οποίο οι έρευνες οι οποίες έχουν διεξαχθεί είναι και τόσο αντικρουόμενες. Η επίσημη θέση της κυβέρνησης αναφέρει πως οι γυναίκες έχουν ίσα δικαιώματα με τους άνδρες. Ωστόσο, οι ειδικοί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όχι μόνο απορρίπτουν την θέση της κυβέρνησης, αλλά μέσω διαφόρων μελετών κατάφεραν να αποδείξουν την ευάλωτη θέση στην οποία βρίσκονται οι γυναίκες αλλά και τις αδικίες τις οποίες αντιμετωπίζουν.

Η Βόρεια Κορέα λοιπόν αποτελεί μια από τις περισσότερο πατριαρχικές κοινωνίες στον κόσμο στην οποία ο άνδρας θεωρείται ως ο κυρίαρχος της οικογένειας, μοναδικός υπεύθυνος για την λήψη των αποφάσεων, αλλά και δάσκαλος των συζύγων και των παιδιών τους  έτσι ώστε να υπηρετούν και να τηρούν κατά γράμμα την ιδεολογία του κομμουνιστικού κόμματος. Ο σύζυγος μάλιστα, μπορεί να αιτηθεί διαζυγίου εάν η γυναίκα του παραβεί τους “χρυσούς κανόνες” του κόμματος, και το διαζύγιο μάλιστα να βγει υπέρ του, με την κατηγορία της προδοσίας.

Η ενδοοικογενειακή βία και η σεξουαλική παρενόχληση στην Πιονγιάνγκ είναι έκδηλη σε ολόκληρη την κοινωνία. Μαρτυρίες αναφέρουν την κακοποίηση την οποία αντιμετωπίζουν οι γυναίκες όχι μόνο στην κοινωνική αλλά και ιδιωτική τους ζωή. Ας μην λησμονούμε άλλωστε πως αποτελεί την μοναδική χώρα όπου δεν έχει όρο για την “σεξουαλική παρενόχληση”. Ο φόβος για οποιουδήποτε είδους “τιμωρίας” του θύτη εκλείπει σχεδόν καθολικά, εξαιτίας της ιδιαίτερα δεσπόζουσας ανδρικής θέσης στην κοινωνία, αλλά και των πατριαρχικών ιδεωδών τα οποία ενθαρρύνονται και γίνονται καθολικώς αποδεκτά. Η ενδοοικογενειακή βία αλλά και οι βιασμοί, είναι ιδιαιτέρως δύσκολο να αποδειχθούν εξαιτίας του στιγματισμού, αλλά και του φόβου που βιώνουν τα θύματα, ότι αν μιλήσουν κάτι χειρότερο πρόκειται να τους συμβεί. Δεν είναι λίγες μάλιστα οι περιπτώσεις κατά τις οποίες γυναίκες επέλεξαν να σπάσουν την σιωπή τους και να καταγγείλουν τα περιστατικά, με την αστυνομία όμως να αδιαφορεί και να μην λαμβάνει σοβαρά τις μαρτυρίες τους για τον απλούστατο λόγο ότι είναι γυναίκες(!) Από την άλλη πλευρά, θύματα ενδοοικογενειακής βίας δεν δικαιώθηκαν ποτέ σε δικαστήρια, γιατί τα βασανιστήρια τα οποία ζούσαν θεωρούνταν ως νόμιμη μεταχείριση(!) Οι κυρώσεις μάλιστα για το παράπτωμα του βιασμού δεν είναι ανάλογες με την σοβαρότητα του εγκλήματος, το οποίο συχνά παραμένει και ατιμώρητο. Οι νομικές αλλαγές οι οποίες συνέβησαν το 2012 μείωσαν τις κυρώσεις για ορισμένες μορφές βιασμού, συμπεριλαμβανομένου και του επαναλαμβανόμενου βιασμού αλλά και του βιασμού από έναν επόπτη εργασίας.

Όσον αφορά την εκπαίδευση την οποία απολαμβάνουν οι γυναίκες στην Λαοκρατική Δημοκρατία της Κορέας, αποτελεί τον πιο εκσυγχρονισμένο και προοδευτικό τομέα της κοινωνίας για τις γυναίκες. Μπορεί η εκπαίδευση να είναι καθολική και πρακτική, με δωρεάν δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ισάξια προσιτή και στους άνδρες και στις γυναίκες, παρόλα αυτά υπάρχουν σοβαρές διαφορές στα εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία παρακολουθούν τα δύο φύλα, γεγονός το οποίο παρεμποδίζει την σωστή κατάρτιση και επαγγελματική εξέλιξη των γυναικών. Οι παραδοσιακοί ρόλοι των φύλων επηρεάζουν φανερά το εκπαιδευτικό σύστημα, καθώς στην πατριαρχική αυτή κοινωνία εξακολουθεί να υφίσταται η πρακτική του διαχωρισμού των ανδρών και των γυναικών στα σχολεία, τόσο στην στοιχειώδη όσο και στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, εμποδίζοντας τα δύο φύλα να λάβουν μια ενιαία διδασκαλία. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία παρακολουθούν τα αγόρια είναι διαφορετικά από αυτά που παρακολουθούν τα κορίτσια, καθώς στα πρώτα δίνεται έμφαση στην σωματική αγωγή, ενώ στα δεύτερα το μάθημα της οικοκυρικής. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση τα πράγματα αλλάζουν, καθώς υπάρχει ο προφανής περιορισμός της εκπαίδευσης των γυναικών. Σε ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια της χώρας, το Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας Πιονγιάνκ, μέχρι πρόσφατα φοιτούσαν μόνο φοιτητές. Ωστόσο, πρόσφατες αναφορές κάνουν λόγο για τον αυξανόμενο αριθμό φοιτητριών.

Παρά την περιορισμένη θέση των γυναικών στην κοινωνία γενικότερα, οι γυναίκες έπαιξαν έναν δυσανάλογα ενεργό ρόλο στην οικονομία της χώρας. Μετά τον Κορεατικό Πόλεμο, η κυβέρνηση ώθησε τις γυναίκες να λάβουν ενεργό ρόλο στην οικονομία της χώρας, καθώς έπρεπε να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση της οικονομίας. Οι γυναίκες διαδραμάτισαν τεράστιο ρόλο όχι μόνο στην ανοικοδόμηση αλλά και στην περαιτέρω ανάπτυξη της κοινωνίας. Η κυβέρνηση μάλιστα απένειμε βραβεία στις σκληρά εργαζόμενες γυναίκες, χαρακτηρίζοντάς τες ως “σκληρές ηρωίδες”, ενθαρρύνοντάς τες μάλιστα να εργαστούν ακόμη σκληρότερα. Όταν οι συνθήκες έγιναν ευνοϊκότερες, το γυναικείο εργατικό δυναμικό σταμάτησε να ενθαρρύνεται. Παρόλα αυτά, είναι  αρκετά ενδιαφέρον ότι οι αγορές διοικούνταν συχνά από γυναίκες, οι οποίες έγιναν οι μοναδικοί “οικονομολόγοι” ειδικά στην οικογένεια. Οι άνδρες συχνά ασχολούνταν με εργασίες που θεωρούνταν πιο επικίνδυνες, οι οποίες δεν απέδιδαν τα μέγιστα, κάτι που οδήγησε στην απομάκρυνση από τους παραδοσιακούς κανόνες όσον αφορά τον εργασιακό τομέα. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει χώρος για περαιτέρω βελτίωση όχι μόνο των συνθηκών αλλά και των ποσοστών των εργαζόμενων γυναικών τα οποία ακόμη βρίσκονται σε αναλογικά χαμηλό επίπεδο.

Οι γυναίκες πρέπει να υπηρετούν επτά τουλάχιστον έτη στον βόρειο-κορεάτικο στρατό. Αντιμετωπίζονται όμως ως στρατεύματα τα οποία πρέπει να κάνουν την λιγότερη σωματική εργασία, όμως καλούνται να κάνουν τις περισσότερες δουλειές όπως η καθαριότητα αλλά και το μαγείρεμα, από τα οποία οι άντρες στρατιώτες είναι απαλλαγμένοι. Μάλιστα υποβάλλονται σε άθλιες συνθήκες και συχνά εξαναγκάζονται να επαναχρησιμοποιούν προϊόντα γυναικείας υγιεινής, θέτοντας τον εαυτό τους σε κίνδυνο μόλυνσης. Το νερό το οποίο χρησιμοποιούν για να κάνουν μπάνιο είναι κρύο και αρκετές φορές είχαν βγει μέσα από τους σωλήνες βάτραχοι αλλά και φίδια. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες γυναίκες εξαιτίας του άγχους και της πίεσης που υποβάλλονται σταματούν να έχουν έμμηνο ρύση. Οι τουαλέτες οι οποίες πρέπει να χρησιμοποιήσουν είναι δημόσιες είτε πολλές φορές δεν υπάρχουν καν πράγμα το οποίο τις κάνει να νιώθουν ιδιαίτερα ευάλωτες.

Η σεξουαλική παρενόχληση στον βόρειο-κορεάτικο στρατό είναι σύνηθες φαινόμενο. Οι ανώτεροι άνδρες αξιωματούχοι συχνά εκμεταλλεύονται το στρατό ως μέσο χειραγώγησης και παρενόχλησης των νέων γυναικών, απειλώντας να εμποδίσουν τις πιθανότητές τους να συμμετάσχουν στο κόμμα εάν αρνηθούν ή επιχειρήσουν να αναφέρουν την κατάχρηση. Από φόβο, οι περισσότερες γυναίκες υποφέρουν σιωπηλά, φοβούμενες την κατακραυγή αλλά και τα αντίποινα με τα οποία επρόκειτο να έρθουν αντιμέτωπες,. Πολλές μάλιστα, όταν βρήκαν το θάρρος να καταγγείλουν το περιστατικό στις αρχές, κατέθεσαν πως συνέβη σε κάποια άλλη κι όχι στα ίδιες, με τους θύτες να μένουν ατιμώρητοι.

Εάν μείνουν έγκυες ακούσια, οι γυναίκες που εργάζονται στο στρατό είναι αναγκασμένες να πάρουν την ευθύνη. Έτσι, πολλές έγκυες γυναίκες χρησιμοποιούν μια σειρά από επικίνδυνες μεθόδους για να τη διακόψουν είτε σφίγγοντας το στομάχι τους με μια ζώνη (που τους έχει παράσχει ο στρατός) για να κρύψουν την προχωρημένη εγκυμοσύνη τους, είτε παίρνοντας αντιπαρασιτικά φάρμακα (σχεδιασμένα να απομακρύνουν τους παρασιτικούς σκώληκες από το σώμα), ή ακόμη και πέφτοντας από ψηλούς λόφους. Δεν αποτελεί σπάνιο γεγονός να βρεθούν νεκρά έμβρυα στις τουαλέτες των στρατιωτικών εγκαταστάσεων.

Το χάσμα των φύλων είναι τόσο βαθιά ριζωμένο στην κορεατική κοινωνία όπου οι ίδιες οι γυναίκες συχνά εξαπολύουν αλληλοκατηγορίες για την κατάσταση την οποία οι ίδιες αντιμετωπίζουν. Σε μια κοινωνία στην οποία η καταπίεση αλλά και η κατάφωρη καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θεωρείται φυσιολογική, ερευνητές διώκονται ή ακόμη και δολοφονούνται και κάτοικοι αποκλείονται από οποιαδήποτε πληροφορία η οποία εναντιώνεται στα εθνικά πιστεύω και τα εθνικά συμφέροντα, η αλλαγή παραμένει ένα μακρινό και άπιαστο όνειρο. Η υπόλοιπη υφήλιος δεν πρόκειται να μπορέσει να σκιαγραφήσει επακριβώς ποια είναι η πραγματική ζωή των γυναικών στην Λαοκρατική Δημοκρατία της Κορέας, παρά μόνο εάν με κάποιο “θαύμα” αλλάξει αυτού του είδους η διακυβέρνηση. Μέχρι τότε όμως, οποιεσδήποτε ελπίδες για αλλαγή της κατάστασης αποδεικνύονται ουτοπικές.

 

Πηγές

 

1. BBC, Megha Mohan, (21/11/2017), Rape and no periods in North Korea’s army – https://www.bbc.com/news/stories-41778470 (Πρόσβαση10.2018)
2. Huffpost, Niki O’Brien, (07/01/2015), Sexual Violence in North Korea: Giving a Voice to NK Refugees in the UK – https://www.huffingtonpost.co.uk/niki-obrien/sexual-violence-in-north-korea_b_6427964.html (Πρόσβαση 10.2018)
3. Independent, Siobhan Fenton, (05/04/2016), Women “raped routinely in North Korean army”, defector claims – https://www.independent.co.uk/news/world/asia/women-raped-routinely-in-north-korean-army-defector-claims-a6969686.html (Πρόσβαση10.2018)
4. Independent, Stephanie Nebehay, (20/11/2017), North Korea’s women being subjected to rape, violence and malnutrition, UN warns – https://www.independent.co.uk/news/world/asia/north-korea-latest-women-rape-sexual-violence-malnutrition-discrimination-un-human-rights-kim-jong-a8065291.html (Πρόσβαση10.2018)
5. NK News, Je Son Lee, (11/02/2015), The roles of women in North Korea – https://www.nknews.org/2015/02/the-roles-of-women-in-north-korea/ (Πρόσβαση10.2018)
6. The Borgen Project, Heulwen Leung, (09/05/2018), Girls’ Education in North Korea a Modernized Aspect of Its Society – https://borgenproject.org/girls-education-in-north-korea/ (Πρόσβαση10.2018)
7. The conversation, (05/09/2018), What North Korean defectors say about women’s lives under the Kim regime – https://theconversation.com/what-north-korean-defectors-say-about-womens-lives-under-the-kim-regime-100501 (Πρόσβαση10.2018)
8. The Guardian, Je Son Lee, (February 2015), Ask a North Korean: are women treated equally in your society? – https://www.theguardian.com/world/2015/feb/14/north-korean-sexism-women (Πρόσβαση10.2018)