Ελληνικά
Γράφει ο Πέτρος Γκάτζιος, Αναλυτής ΚΕΔΙΣΑ
Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί επιβεβαίωσε αυτό που γνωρίζουμε και βιώνουμε χρόνια. Την ισλαμοποίηση δηλαδή του δημόσιου τουρκικού χώρου μέσω της πολιτικής και κοινωνικής κυριαρχίας μιας συντηρητικής, ισλαμικής πλειοψηφίας με αντιδυτικά αισθήματα. Μίας ισλαμοποίησης που αποθεώνει το οθωμανικό μεγαλείο (αυτοκρατορικό παρελθόν), έρχεται σε ρήξη με την κεμαλική παρακαταθήκη, και διεκδικεί τα πρωτεία του ισλαμικού κόσμου.Με την οικονομία να κατρακυλά και τη διαχείριση της πανδημίας να μην είναι αποτελεσματική, η μετατροπή της Αγ. Σοφίας σε τζαμί αποτελεί και μια προσπάθεια λαϊκίστικου αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης, αλλά και ενίσχυσης του θρησκευτικού συναισθήματος για περαιτέρω στρατιωτικές εμπλοκές στο εξωτερικό. Δεν είναι τυχαίο πως το 58% των Τούρκων πολιτών είναι θετικοί σε ενεργό ανάμειξη στη λιβυκή διένεξη[1].Η Τουρκία άλλωστε, είναι περισσότερο από πρόθυμη να προβάλει στρατιωτική δύναμη στη Λιβύη, τη Συρία, αλλά και σε Κατάρ και Σομαλία και να κάνει την εξουσία της αισθητή πέρα από το πρώην οθωμανικό έδαφος, σε αυτό που θεωρεί τώρα ζώνη επιρροής της.Η πρώτη προσευχή που θα γίνει στις 24/7/2020 δεν είναι καθόλου τυχαία καθώς είναι η επέτειος της ημερομηνίας υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάννης που χρόνια τώρα αμφισβητεί ο Ερντογάν (από το Σεπτέμβριο του 2016).
Η κίνηση αυτή ενισχύει ωστόσο και το εσωκομματικό μέτωπο αφού τους τελευταίους μήνες το ΑΚP παρουσιάζει σημαντική πτώση στις δημοσκοπήσεις[2], ενώ οι πρώην σύντροφοι που αυτονομήθηκαν πολιτικά (Νταβούτογλου και Αλί Μπαμπατζάν), διεκδικούν κομμάτι της πίτας των ψηφοφόρων. Μη ξεχνάμε πως το 2019 το ΑΚΡ έχασε την Κωνσταντινούπολη παρόλο που επαναλήφθηκαν οι εκλογές[3]!Σε συνδυασμό με την αλλαγή του εκλογικού νόμου που πρότεινε πριν από μερικές εβδομάδες ο Πρόεδρος του συγκυβερνώντος κόμματος ΜΗΡ[4] οι πρόωρες εκλογές δεν θα πρέπει να απορρίπτονται, αν και απώτερος στόχος φαίνεται να είναι οι προεδρικές εκλογές του Ιουλίου 2023, παράλληλα με τον εορτασμό των 100 χρόνων της Τουρκικής Δημοκρατίας.Η κίνηση με την Αγία Σοφία τέλος, επιβεβαιώνει για άλλη μία φορά πως στόχος δεν είναι η ένταξη αφού επί της ουσίας η Τουρκία βρίσκεται απέναντι από την ΕΕ σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα (μετανάστευση, Ανατολική Μεσόγειο, Συρία κτλ.). Αποτελεί δηλαδή ένα γείτονα ο οποίος δεν σέβεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο επί του οποίου βασίστηκε η προσέγγιση με την Ένωση.
Στο δια ταύτα, είτε επιβληθούν είτε όχι κυρώσεις για την επιθετική και παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας, η τελευταία σταδιακά απομακρύνεται από τη Δύση για αυτό και την κίνηση με το τζαμί δεν πρέπει να τη δούμε με εθνοκεντρικούς όρους μόνο. Βεβαίως τα εθνικά θέματα θα αναδειχθούν όταν θεωρηθούν αναπόσπαστα τμήματα των ευρωπαϊκών συμφερόντων όπως έγινε και στον Έβρο τους προηγούμενους μήνες. Αυτό που έχει όμως ακόμα μεγαλύτερη σημασία, είναι η ΕΕ και η Δύση γενικότερα, να ενισχύσουν τις δυνάμεις του κοσμικού κράτους στην Τουρκία, ειδάλλως υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να μετατραπεί η Τουρκία σε θεοκρατικό καθεστώς και τότε η δυνατότητα κατανόησης θα περιοριστεί σημαντικά.
Υποσημειώσεις
[1] http://www.metropoll.com.tr/upload/content/files/1856-monthin5numbers-june20.pdf
[2] Δημοσκοπήσεις Ιουλίου: https://www.gercekgundem.com/siyaset/194304/ismail-saymaz-anket-sonuclarini-acikladi-metropoll-arastirmadan-erdogana-kotu-haber και
https://tele1.com.tr/areadan-carpici-secim-anketi-184082/2/
[3] Laura Pitel &Ayla Jean Yackley, “Erdogan’s defeat in Istanbul shows opposition’s changing tactics”, 24/6/19, Financial Times.
[4] https://www.hurriyetdailynews.com/opinion/serkan-demirtas/mhps-bahceli-proposes-changes-on-key-laws-154903
