Ελληνικά
Γράφει ο Γιώργος Ξ.Πρωτόπαπας, Εκτελεστικός Δ/ντης ΚΕΔΙΣΑ
Οι πρόσφατες ισλαμιστικές τρομοκρατικές επιθέσεις στη Γέφυρα του Λονδίνου και στην κοντινή αγορά του Μπόροου και πριν δύο εβδομάδες στο Μάντσεστερ θέτουν για άλλη μια φορά το ερώτημα αν η Ευρώπη μπορεί να αποτρέψει τρομοκρατικά χτυπήματα. Η Ευρώπη μοιάζει «ανοχύρωτη πόλη» απέναντι στους ισλαμιστές εξτρεμιστές είτε κατόχους ευρωπαϊκών διαβατηρίων, είτε εκείνων που εισήλθαν δια των μεταναστευτικών ροών.
Η πιο αποτελεσματική πρακτική για να περιοριστεί η ασύμμετρη απειλή της τρομοκρατίας θεωρείται η ανταλλαγή πληροφοριών (intelligence sharing) και η σωστή αξιολόγηση τους από τις μυστικές υπηρεσίες των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η δημιουργία το 2011 του EU Intelligence Analysis Centre (INTCEN) και το 2016 του European Counter Terrorism Centre (ECTC) της EUROPOL υποδηλώνει την αυξανόμενη ανάγκη για μια συντονισμένη δράση των κρατών–μελών στο πλαίσιο των αντιτρομοκρατικών δομών της ΕΕ.
Ωστόσο τα αντιτρομοκρατικά κέντρα της ΕΕ αντιμετωπίζουν προβλήματα συντονισμού εξαιτίας : (α) του ότι οι εθνικές μυστικές υπηρεσίες αποφεύγουν να μοιραστούν τις πληροφορίες. Το εθνικό συμφέρον είναι η κυρία αιτία που αποθαρρύνει τα κράτη – μέλη της ΕΕ να ανταλλάσσουν σημαντικές πληροφορίες, (β) της έλλειψης εμπιστοσύνης μεταξύ των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισήμανε εδώ και καιρό την ανάγκη για οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης ανάμεσα στην ευρωπαϊκή κοινότητα των υπηρεσιών πληροφοριών, (γ) της διαφορετικής οργανωτικής δομής των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών των κρατών-μελών της ΕΕ και (δ) των αυστηρών κανόνων προστασίας των προσωπικών δεδομένων όπου καθορίζουν τη λειτουργία της EUROPOL (1).
Τα ισλαμιστικά τρομοκρατικά χτυπήματα στην Ευρώπη αποκάλυψαν σε κάποιες περιπτώσεις ότι υπάρχουν κενά και λανθασμένες εκτιμήσεις στην αξιολόγηση των πληροφοριών από τις εθνικές μυστικές υπηρεσίες. Η υπόθεση του τυνήσιου βομβιστή της Χριστουγεννιάτικης Αγοράς του Βερολίνου Άνις Άμρι ο οποίος φυλακίστηκε, αποφυλακίστηκε και κρατήθηκε για πλαστό διαβατήριο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της μη σωστής αξιολόγησης πληροφοριών καθώς και της έλλειψης συνεργασίας.
Η αποτροπή των ισλαμιστικών τρομοκρατικών χτυπημάτων είναι ιδιαίτερη δύσκολη. Πρέπει να υιοθετηθούν στρατηγικές που να παραπέμπουν: σε μια συλλογική συνεργασία των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών εντός ΕΕ και σε μια πολιτική ενσωμάτωσης των μουσουλμανικών κοινοτήτων στις ευρωπαϊκές κοινωνικές δομές.
H ΕΕ πρέπει να επιδιώξει τη συνεργασία των εθνικών υπηρεσιών των κρατών- μελών εντός του EU Intelligence Analysis Centre (INTCEN) και του European Counter Terrorism Centre (ECTC) δηλαδή (α) να ενισχύσει σε μεγάλο βαθμό τα αρμόδια θεσμικά της όργανα δίνοντας τους κάποιες συγκεντρωτικές εξουσίες και (β) να δώσει στα θεσμικά της όργανα τη δυνατότητα να ελέγχουν τα κράτη- μέλη για το αν συμμορφώνονται με τις οδηγίες που θα λαμβάνουν (2).
Παράλληλα, η ενσωμάτωση του μουσουλμανικών κοινοτήτων της Ευρώπης μπορεί να περιορίσει τον προσηλυτισμό της νεολαίας τους από τους ισλαμιστές εξτρεμιστές. Η εφαρμογή οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών που θα δεν θα τους περιθωριοποιεί και δεν θα τους κάνει ανεπιθύμητους θα διαδραματίσει σημαντικό αποτρεπτικό ρόλο στην αποδοχή της Ισλαμιστικής ιδεολογίας.
Όμως οι ευρωπαϊκές μουσουλμανικές κοινότητες θα πρέπει από την πλευρά τους να επιδεικνύουν και τον απαραίτητο σεβασμό στις αρχές και του νόμους της χώρας που έχουν γεννηθεί ή φιλοξενούνται και να μην απαιτούν την υιοθέτηση νόμων ή πρακτικών που δεν συνάδουν με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η ρητορική μίσους και ο μη διαχωρισμός των μετριοπαθών μουσουλμάνων από τους ισλαμιστές εξτρεμιστές οδηγεί σε επικίνδυνα μονοπάτια καθώς αυξάνει το αίσθημα της ξενοφοβίας και του ρατσισμού και δεν απομονώνει την Ισλαμιστική ιδεολογία και όσους την ενστερνίζονται.
(1) Georgios X. Protopapas «European Union’s Intelligence Cooperation: A Failed Imagination? «The Journal of Mediterranean and Balkan Intelligence (JMBI) – Vol.4, No.2 December 2014