Γράφει ο Γιώργος Ξ. Πρωτόπαπας, Εκτελεστικός Διευθυντής ΚΕΔΙΣΑ
Η μεταναστευτική κρίση και η Iσλαμική τρομοκρατία αποτελούν ένα αλληλένδετο σοβαρότατο πρόβλημα για την Ευρωπαϊκή Ένωση που τη διχάζει αλλά και που απαιτεί άμεση αναθεώρηση της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Η Ευρώπη βρίσκεται πλέον υπό το συνεχή φόβο μιας ισλαμικής τρομοκρατικής επίθεσης και ταυτόχρονα καλείται να διαχειριστεί και τις μεγάλες ροές των προσφύγων της Μέσης Ανατολής.
Την ίδια στιγμή νέοι δρώντες εμφανίζονται να συμμετάσχουν στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, τα Σκόπια και η Σερβία, από τα δυτικά Βαλκάνια, από τη στιγμή που έκλεισαν τη «Βαλκανική Οδό» και περιόρισαν τις μεταναστευτικές ροές από την Ελλάδα προς την Ευρώπη. Παράλληλα η απειλή της Iσλαμικής τρομοκρατίας θα μπορούσε να αποτελέσει και τη βάση για τη διερεύνηση μιας συνεργασίας μεταξύ Ρωσίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης τουλάχιστον σε επίπεδο ανταλλαγής πληροφοριών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) από την στιγμή που δεν είχε ποτέ μια κοινή εξωτερική πολιτική -εξαιτίας των διαφορετικών εθνικών συμφερόντων των κρατών μελών της – είναι πολύ δύσκολο να υιοθετήσει την παρούσα στιγμή μια κοινή στάση για την αντιμετώπιση τηςIισλαμικής τρομοκρατίας και της μεταναστευτικής κρίσης. Τα κράτη- μέλη της ΕΕ ακολουθούν μια δικιά τους πολιτική ατζέντα για να ελέγξουν τις μεταναστευτικές ροές και να αποτρέψουν τρομοκρατικά χτυπήματα.
Η μεταναστευτική κρίση έχει διχάσει την ΕΕ και σε συνδυασμό με την απειλή της Iσλαμικής τρομοκρατίας φοβίζει τους πολίτες της και ενισχύει τα ερείσματα λαϊκιστών πολιτικών στην κοινή γνώμη οι οποίοι επιθυμούν την υιοθέτηση μιας αυστηρής μεταναστευτικής πολιτικής και σφικτούς συνοριακούς ελέγχους. Η Συνθήκη Σένγκεν με τα ανοιχτά σύνορα έχει ήδη τεθεί σε αμφισβήτηση για τη χρησιμότητά της και αναμένεται να συνεχίσει να παραμένει πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ μετριοπαθών και σκληροπυρηνικών κύκλων των Βρυξελλών. O πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν άσκησε βέτο στην πρόταση για απευθείας μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο από την Τουρκία και αρνήθηκε να συμμετάσχει η χώρα του στο σχέδιο ποσοστώσεων της ΕΕ για τη μετεγκατάσταση 160.000 μεταναστών σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο, αποκαλώντας την κατάχρηση εξουσίας.
Παράλληλα η συμφωνία της Ε.Ε με την Τουρκία για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών θεωρείται μια κίνηση πανικού και απόγνωσης των Βρυξελλών καθώς αποφάσισε να συνδιαλλαγεί με μια αναξιόπιστη κυβέρνηση. Οι οικονομικές και πολιτικές απαιτήσεις της Τουρκίας και η συνεργασία με τον αυταρχικό Pρόεδρό της Ταγίπ Ερντογάν εκθέτουν τις Βρυξέλλες και θέτουν σε δοκιμασία τα ευρωπαϊκά δημοκρατικά ιδεώδη. Επί του πρακτέου η συμφωνία ΕΕ και Τουρκίας θεωρείται νομικά και ηθικά αμφισβητούμενη και η διατύπωσή των όρων της είναι εσκεμμένα αδιαφανής σε πολλούς τομείς.
Ρωσία και Δυτικά Βαλκάνια
Η μεταναστευτική κρίση, εξαιτίας της ανεπάρκειας της κυβέρνησης των Αθηνών εμφάνισε τα Δυτικά Βαλκάνια ως ανάχωμα στις προσφυγικές ροές. Η Σερβία και τα Σκόπια αναβαθμίζονται στα μάτια της ΕΕ σχετικά με τη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης από τη στιγμή που η Ελληνική κυβέρνηση αδυνατεί να αντιμετωπίσει των τεραστίων διαστάσεων αυτό πρόβλημα, αλλά και που κάποιοι Ευρωπαίοι την θεωρούν υπεύθυνη επειδή άνοιξε τα σύνορα χωρίς προϋποθέσεις στους πρόσφυγες. Τα Σκόπια το εκμεταλλεύτηκαν για να καλλιεργήσουν ένα προφίλ χρήσιμου συνεργάτη της ΕΕ. Βελιγράδι και Σκόπια έχουν εμπειρία στη διαχείριση κρίσεων και στην αποκατάσταση προσφύγων από τον εμφύλιο της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Οι μουσουλμανικές μειονότητες τους κρατούν σε συνεχή επιφυλακή πάνω στο θέμα του Ισλαμικού εξτρεμισμού.
Η μεταναστευτική κρίση και η Ισλαμική τρομοκρατία δεν απειλεί μόνο την Ευρώπη αλλά και τη Ρωσία καθώς μέσω της Βαλκανικής Οδού, οι Ισλαμιστές εξτρεμιστές μπορούν να διεισδύσουν από την Ευρώπη και στο Βόρειο Καύκασο. Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε σύμφωνα με το πρακτορείο «Sputnik» ότι η Ρωσία πρέπει να αναλύσει τις απειλές για την εθνική της ασφάλεια υπό το πρίσμα της συνεχιζόμενης μεταναστευτικής κρίσης στην Ευρώπη και ότι πρέπει συνεχώς να παρακολουθεί την κατάσταση με τις μεταναστευτικές ροές από τη Μέση Ανατολή και τις άλλες περιοχές. Ο Πούτιν επισήμανε ότι η χώρα του πρέπει να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να εμποδίσει την παράνομη μετανάστευση, συμπεριλαμβανομένων και της ενίσχυσης της ασφάλειας των ρωσικών συνόρων.
Ο Πούτιν λαμβάνει μέτρα για να προστατεύσει τη χώρα του. Όμως Ρωσία και Ε.Ε. οφείλουν να συνεργαστούν στην αντιμετώπιση της Ισλαμικής τρομοκρατίας και της μεταναστευτικής κρίσης και να παραμερίσουν τις διαφορές που τις έχουν τοποθετήσει στις αντίθετες πλευρές της κρίσης της Ουκρανίας και του Συριακού εμφύλιου. Η Ρωσία έχει πάγιο πρόβλημα με την Τσετσενία και έχει πληρώσει και η ίδια βαρύ φόρο αίματος από την ισλαμική τρομοκρατία (Μπεσλάν 2004).
Οι Ευρωπαϊκές υπηρεσίες πληροφοριών θα μπορούσαν να ανταλλάξουν πληροφορίες με τις αντίστοιχες Ρωσικές υπηρεσίες με στόχο τον εντοπισμό Ισλαμιστών εξτρεμιστών στις μάζες των προσφύγων ώστε να γίνεται και σωστή ταυτοποίηση των μεταναστών. Το πρόβλημα της ταυτοποίησης αποδεικνύεται ο «Δούρειος Ίππος» των Ισλαμιστών εξτρεμιστών μαχητών στην Ευρώπη καθώς χρησιμοποιούν την κάλυψη του πρόσφυγα για να διεισδύσουν στις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις για να σπείρουν το φόβο και το θάνατο.
Το σύνολο της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας που βασίζεται στη στενή συνεργασία Ε.Ε με τις ΗΠΑ πρέπει να επανεξεταστεί. Παράλληλα οι Βρυξέλλες καλούνται να ισορροπήσουν μεταξύ των ελέγχων των μεταναστών και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το άρθρο αυτό πρωτοδημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα http://newrepublic.gr