Ελληνικά
Δρ. Κωνσταντίνος Γρίβας, Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωπολιτικής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
Ισχυρές Δυνάμεις αντίπαλες των ΗΠΑ προωθούν την πολυπολικότητα του Διεθνούς Συστήματος. Αυξάνεται η αυτονομία των Μεσαίων Δυνάμεων. Υπάρχουν πολλά επίπεδα στο άναρχο διεθνές σύστημα κρατών όπου σε ένα από αυτά κινούνται και οι Τούρκοι. Η Τουρκία διεκδικεί μία θέση αυτόνομης δύναμης με δικούς της στόχους και ατζέντα χωρίς να ελέγχεται από κανένα, η ίδια προσπαθεί να ελέγξει και να επιβάλει μία πολιτική διαίρει και βασίλευε. Η ακραία αναθεωρητική πολιτική που ασκεί η Τουρκία έναντι της Ελλάδος και άλλων χωρών είναι αναπόφευκτη συνέπεια της γεωπολιτικής αλλαγής στο Διεθνές σύστημα. Η Τουρκία διεκδικεί ρόλο ευρασιατικής-ημιπαγκόσμιας δύναμης και εντάσσεται στην ίδια κατηγορία με Ρωσία και Κίνα χωρίς φυσικά να έχουν την ίδια δύναμη. Όντας μία τέτοια αναθεωρητική δύναμη η Τουρκία μόνο εξαιτίας του γοήτρου είναι δύσκολο να δεχτεί σήμερα την ύπαρξη ελληνικών νησιών κοντά στα σύνορά της. Κλειδί για τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου είναι το Αιγαίο. Μία τέτοια χώρα είναι δεδομένο ότι θα επιχειρήσει να ασκήσει έλεγχο ολοκληρωτικό στην περιοχή. Επιπλέον, το Ιράν, είναι μία τοπική υπερδύναμη και φυσικός ανταγωνιστής της Τουρκίας. Η Αίγυπτος επίσης μεγάλος ανταγωνιστής η οποία διεκδικεί ρόλο ναυτικής δύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο. Με τον έλεγχο του Αιγαίου η Τουρκία αποκτά ισχυρό χαρτί για να ασκεί πίεση στη Ρωσία και να την αναγκάσει σε συμφιλίωση αλλά και στις ΗΠΑ διότι σε περίπτωση αυτής της συμφιλίωσης θα χάσουν τη γεωπολιτική τους υπεροχή. Από την άλλη μεριά υπάρχει και το κομμάτι της Ε.Ε. η οποία χαρακτηρίζεται από την εξής ρήση: «Είναι οικονομικοί γίγαντες, πολιτικοί νάνοι και στρατιωτικά σκουλήκια», δηλαδή σε διεθνές επίπεδο δεν θεωρείται δυνατός παίκτης, ωστόσο μεμονωμένες ευρωπαϊκές χώρες μπορεί να σκέφτονται εγωκεντρικά και να δρουν ρεαλιστικά. Σημαντική παρατήρηση είναι ότι δεν υπάρχουν ξεκάθαρες σχέσεις μεταξύ των χωρών του άναρχου διεθνούς συστήματος. Οι χώρες κινούνται στη διεθνή σκακιέρα ανάλογα με τα συμφέροντα τους ωστόσο οι σχέσεις των δρώντων δεν είναι μόνο ανταγωνιστικές αλλά και συνεργατικές. Οι Τούρκοι το καταφέρνουν. Το ζήτημα είναι πως μέσα σε αυτό το σύστημα κινείται η Ελλάδα, μία χώρα που πάσχει από πολλά προβλήματα στις μέρες μας αλλά είναι ικανή να δράσει σωστά και να έχει θέση. Η μόνη ελπίδα της Ελλάδος είναι να καταφέρουμε να κάνουμε μια υπερπήδηση από το οικονομικό επίπεδο και να μιλήσουμε σε γεωπολιτικό επίπεδο. Πρέπει να επαναδιεκδικήσουμε τον εαυτό μας και να πάρουμε θέση ανάμεσα στις αντιπαλότητες και τις συνέργιες ισχυρότερων κρατών αλλά και να κινούμαστε διπλωματικά εκεί που έχουμε συμφέρον στην εκάστοτε περίπτωση.
Δρ. Σπύρος Πλακούδας, Διδάκτωρ Στρατηγικών Σπουδών Πανεπιστημίου Reading
Η δεύτερη στρατιά, η τρίτη στρατιά και στη δυτική Μικρά Ασία η τέταρτη στρατιά συμμετείχαν στο στρατιωτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016 κατά του Ερντογάν σε επίπεδο διοικητών. Πάνω από 100 ονόματα διοικητών και υψηλόβαθμων στρατιωτικών που συμμετείχαν στο πραξικόπημα ενώ ικανότατοι υψηλόβαθμοι Αξιωματικοί των Τουρκικών Ένοπλων Δυνάμεων(ΤΕΔ) έχουν συλληφθεί. Άνθρωποι που έχουν υπηρετήσει στο ΝΑΤΟ αποτελούν είδος προς εξαφάνιση ενώ άλλοι εκτίουν ποινές φυλάκισης είτε έχουν ζητήσει άσυλο σε ευρωπαϊκές χώρες. Στις ΤΕΔ υπάρχουν οι Ατλαντιστές και οι Ευρασιατιστές. Η Τουρκία επιδιώκει να αναλάβει ένα ρόλο και να αναδειχθεί σε Ευρασιατική δύναμη.
Η Τουρκία φιλοξενεί τους περισσότερους Κούρδους στην περιοχή. Υπολογίζονται ότι ανέρχονται στο 19-21% πληθυσμού. Πολλές κωμοπόλεις βρίσκονται υπό την κυριαρχία του PΚΚ και φυσικά η Τουρκία δεν μπορεί να τους αντιμετωπίσει διότι βρίσκονται στην καλύτερη περίοδο της ιστορίας τους. Εντός της Τουρκίας έχουν δύναμη 15.000 ανδρών ενώ μαζί με τις εφεδρείες στο Β. Ιράκ ανέρχονται στους 35.000 άνδρες. Εάν προστεθούν σε αυτούς και οι άνδρες του PYD αγγίζουν έναν αριθμό περίπου 41.000 ετοιμοπόλεμων ανδρών. Πως επηρεάζει αυτό το πραξικόπημα επί του πρακτέου την μάχη στην Ανατολική Τουρκία; Αρχικά, λόγω του πραξικοπήματος δεν πραγματοποιείται πτήση αεροσκάφους χωρίς έγκριση από ανώτατο πολιτικό Προϊστάμενο οπότε αυτό και μόνο το γεγονός σημαίνει ότι οι εντολές αργούν να εκτελεσθούν με αποτέλεσμα να χρονοτριβούν επιχειρησιακά. Γι’ αυτό το λόγο παρατηρούμε δυσανάλογες απώλειες Τούρκων. Επιπλέον, οι διοικητές που έχουν απομείνει δεν μπορούν να αντιπαρατεθούν με τους Κούρδους και είναι άπειροι. Η Τουρκία η οποία αρνούνταν να συμβάλλει αρχικά στο Δυτικό Συνασπισμό υπό τις ΗΠΑ, αμέσως προφασίστηκε μια υπαρκτή απειλή και αποφάσισε να επέμβει ενόπλως στη Β. Συρία. Γιατί όμως; Η απειλή αυτή είναι οι Κούρδοι στη Β. Συρία οι οποίοι επιθυμούν την ίδρυση του δικού τους αυτόνομου κουρδικού κρατιδίου. Η Τουρκία διεκδικεί επιθετικά τα συμφεροντά της με την χρήση στρατιωτικών μέσων, ωστόσο δεν επεμβαίνει μόνη της χωρίς την εξασφάλιση της άδειας εκ μέρους των ΗΠΑ και την εξασφάλιση σίγουρης στρατιωτικής νίκης.
Ιωάννης Μιχαλέτος, Ειδικός Αναλυτής θεμάτων Ασφαλείας
Οι τρομοκρατικές ενέργειες έχουν στόχο να σπάσουν το ηθικό του άμαχου πληθυσμού. Αν δεν μπορούμε να αναλύσουμε την τακτική τους δεν μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε στο πεδίο της μάχης. Επιδιώκουν να εκδιώξουν τους Δυτικούς από τη Μέση Ανατολή και τα εδάφη τους και ο μόνος τρόπος είναι να τρομοκρατήσουν τον άμαχο πληθυσμό. Αναφορικά με την Ελλάδα, αντιμετωπίζουμε ένα περιορισμένο κίνδυνο διότι, σαν κράτος δεν έχουμε δύναμη και δεν ασκούμε ουσιαστική επιρροή στη Μέση Ανατολή και επίσης η χώρα μας είναι ιδανικό πέρασμα μεταναστών, ναρκωτικών, όπλων και κανείς δεν επιθυμεί να διαταράξει αυτή την κατάσταση προκειμένου να μην επηρεαστούν τα δίκτυα Τζιχαντιστών στην Αθήνα.
Κωνσταντίνος Μαργαρίτου, Υποψήφιος Διδάκτωρ Στρατηγικών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου
Στο διεθνές σύστημα κάνουν την εμφάνισή τους νέες αναδυόμενες δυνάμεις. Οι δυνάμεις αυτές προσπαθούν να ανταγωνιστούν την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ. Συμμετέχουν στην παγκόσμια διακυβέρνηση, έχουν στρατιωτική ισχύ και αναπτύσσουν αυτόνομη οικονομική πολιτική αμφισβητώντας τους Δυτικούς χρηματοικονομικούς θεσμούς (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα κλπ). Η Τουρκία έχει επιδιώξεις για προσχώρηση στην Ευρασιατική Συμμαχία. Μία τέτοια εξέλιξη θα είχε ως αποτέλεσμα τη ριζική αλλαγή της ισορροπίας ισχύος στο διεθνές σύστημα. Τον περασμένο Αύγουστο ο Ερντογάν επισκέπτεται τον Πούτιν απολογούμενος για την κατάρριψη του Ρωσικού Su-24 τον Νοέμβριο του 2015 και ο Πούτιν μετά τη συνάντησή τους ακυρώνει μέσα σε μια νύχτα το νόμο των οικονομικών κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Αυτό γιατί υπήρξαν ανταλλάγματα όπως η υλοποίηση της κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου Turkish stream και η σιωπηρή αναγνώριση στην Τουρκία να μπορέσει να επέμβει στρατιωτικά στη Β. Συρία. Αλλά και ο Πούτιν δεν θα μπορούσε να κάνει πίσω έτσι εύκολα οπότε είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν ανταλλάγματα και από την πλευρά της Τουρκίας. Η Ευρασιατική Ένωση έχει εταίρο το Βιετνάμ και υποψήφιες χώρες προς ένταξη τη Συρία, το Ισραήλ το Ιράν και υπάρχουν προβλέψεις που αφορούν την Τουρκία. Επίσης, ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης, εκτός από την Ινδία και το Πακιστάν έχει κράτη μέλη που προέρχονται από τη σύμπραξη Κίνας και Ρωσίας με την Ευρασιατική Ένωση και τους συμμάχους τους. Επίσης ο Οργανισμός αυτός έχει και τομέα ασφάλειας. Το Ιράν και η Τουρκία έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για συμμετοχή στον παραπάνω Οργανισμό. Όσο βαθαίνει η σχέση Ρωσίας και Κίνας τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες να προσχωρήσει η Τουρκία στο στρατόπεδο αυτό. Τότε θα αλλάξουν ριζικά τα πράγματα για την αρχιτεκτονική ασφαλείας του ΝΑΤΟ. Η Τουρκία δεν θα γίνει παγκόσμια δύναμη αλλά θα αποτελέσει ένα σημαντικό πυλώνα για την ισορροπία ισχύος στην περιοχή και θα αλλάξει ριζικά τα δεδομένα. Δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι θα ενταχθεί στην Ευρασιατική αρχιτεκτονική ασφαλείας αλλά με βάση τα τωρινά δεδομένα αυτή είναι η ανάλυση που υπερισχύει.