Νέα εποχή για τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις; Η Ελλάδα παραμένει σημαντική για τις ΗΠΑ

Στη διεθνή πολιτική, υπάρχει μια πτυχή πολύ σημαντική που είναι αντικείμενο ακαδημαϊκής έρευνας αλλά λαμβάνει χώρα και στην πολιτική πρακτική, όταν οι δρώντες αποφασίζουν για ζητήματα που οδηγούν σε εξελίξεις. Είναι οι σχέσεις που έχουν οι μικρές και μεσαίες χώρες (small/weak states) με τις μεγάλες δυνάμεις (great powers/superpowers). Mια τέτοια περίπτωση συναντούμε στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ. Οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν χαρακτηριστεί ως σχέσεις στρατηγικής σημασίας και όχι άδικα καθώς τόσο το εύρος όσο και το βάθος των διμερών σχέσεων είναι πολύ σημαντικά. Το παρελθόν των ελληνοαμερικανικών σχέσεων είναι αξιόλογο ωστόσο, η ρευστή εικόνα της διεθνούς πολιτικής οδηγεί στην σκέψη για τη δυναμική των ελληνοαμερικανικών σχέσεων στο μέλλον. Το πολυπολικό σύστημα βελτιώνει τις σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Ουάσινγκτον Το κοινό σύστημα αξιών που μοιράζονται Ελλάδα και ΗΠΑ είναι σίγουρα ένας ποιοτικός παράγοντας που κρατά τις σχέσεις μεταξύ των κρατών σε ένα σταθερό πλαίσιο. Παρόλα αυτά, ο πολιτικός ρεαλισμός είναι εκείνος που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις διακρατικές σχέσεις. Από αυτόν τον κανόνα, δεν μπορούν να αποτελέσουν εξαίρεση οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Ο Ψυχρός Πόλεμος και το status quo των δύο πόλων που διαμορφώθηκε κατά τη διάρκειά του, έκανε τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις να προσδιορίζονται περισσότερο από αυτό καθ’αυτό το διπόλικό σύστημα παρά να αυτοπροσδιορίζονται από τις ίδιες τις χώρες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε, αποτελούσε ουσιαστικά τον κυρίαρχο τρόπο διαμόρφωσης της ελληνοαμερικανικής ατζέντας.

Η συμμετοχή της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε είναι ζωντανή και στο παρόν. Η διαφορά έγκειται στο οτι δεν υφίσταται διπολικό σύστημα και έτσι οι ευκαιρίες για συνεργασία μεταξύ των δύο στρατηγικών συμμάχων έχουν πολλαπλασιαστεί. Κάποιες δε από αυτές τις ευκαιρίες, συνιστούν και αναγκαιότητες και για τις δύο χώρες. Η έλλειψη Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας εντός της Ε.Ε καθιστά την Ελλάδα σημαντική για τις ΗΠΑ Η Ε.Ε βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι πολλαπλών κρίσεων. Ο προβληματισμός των ΗΠΑ για την κατάσταση στην οποία επικρατεί στην Γηραιά Ήπειρο, είναι δεδομένος. Η Ε.Ε πέραν της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τις χώρες του Νότου, της δράσης του ισλαμικού φονταμενταλισμού σε ευρωπαϊκές χώρες, δεν έχει ακόμη καταφέρει να υλοποιήσει ένα πλαίσιο κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας. Οι ΗΠΑ δίνουν μεγάλη σημασία σε χώρες που βρίσκονται σε νευραλγικές περιοχές. Μια από αυτές τις χώρες, είναι η Ελλάδα. Η ευρύτερη ανατολική Μεσόγειος έχει μετατραπεί ουσιαστικά σε «ζώνη των κρίσεων». Λιβύη και Συρία συνιστούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου. Το «ρήγμα» των Βαλκανίων είναι ξανά «ενεργό» ενώ η Αίγυπτος προσπαθεί να αντιμετωπίσει τον ισλαμικό φονταμενταλισμό. Μέσα σε ένα τέτοιο περιφερειακό περιβάλλον, η σταθερότητα σπανίζει και οι ΗΠΑ έχουν κάθε όφελος να δράσουν έτσι ώστε Ελλάδα και Κύπρος να παραμείνουν οι θετικές εξαιρέσεις στην περιοχή, προσπαθώντας να αναπληρώσουν το κενό που αφήνει η έλλειψη μιας συντονισμένης κοινής εξωτερικής πολιτικής από πλευράς της Ε.Ε. Ο νέος δίαυλος μιας αποτελεσματικής ελληνοαμερικανικής συνεργασίας. Οι εποικοδομητικές διμερείς σχέσεις, ενισχύονται όταν είναι αμοιβαία επωφελείς. Οι ΗΠΑ στήριξαν την Ελλάδα κατά την περίοδο του Προέδρου Ομπάμα στις διαπραγματεύσεις της Αθήνας με την Ε.Ε και το ΔΝΤ ενώ επίσημα εξέφρασαν πολλές φορές τον προβληματισμό τους για την πολιτική λιτότητας που εφαρμόζεται στην Ε.Ε ως μέθοδος εξόδου από την οικονομική κρίση. Η γεωστρατηγική αξία της Ελλάδας για τις ΗΠΑ έχει αναβαθμιστεί από τη στιγμή που συντρέχουν εξελίξεις σαν αυτές που περιγράφτηκαν. Η Ουάσινγκτον θεωρεί πως Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ μπορούν να δημιουργήσουν μια περιφερειακή συνεργασία η οποία θα εγγυάται την μη μετατροπή της περιοχής από ζώνη κρίσεων σε πεδίο γενικευμένης σύρραξης. Αυτή η περιφερειακή συνεργασία περιλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό, τις νέες προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν από κοινού Ελλάδα και ΗΠΑ. Πρώτον, την συνεργασία στον τομέα της ενέργειας. Δεύτερον, στην καταπολέμηση της ισλαμικής τρομοκρατίας και της διατήρησης της ελεύθερης ναυσιπλοϊας στην περιοχή η οποία επιτρέπει την απρόσκοπτη διεξαγωγή των εμπορικών δραστηριοτήτων. Η σύγχρονη διεθνής πολιτική δεν μπορεί να ασκηθεί αν η ατζέντα των διμερών σχέσεων δεν περιλαμβάνει και ζητήματα χαμηλής πολιτικής (τουρισμός, προώθηση ιδιωτικών πρωτοβουλιών κ.α) και υψηλής πολιτικής (άμυνα, ασφάλεια κ.α). Η ασύμμετρες απειλές που λαμβάνουν χώρα στη Μεσόγειο, ο κίνδυνος μιας ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή και στα Βαλκάνια, αποτελούν κοινούς τόπους προβληματισμών για Ελλάδα και ΗΠΑ. Η αναζήτηση ενός περιφερειακού ρόλου για την Ελλάδα που θα αξιοποιεί την μεγάλη ακτογραμμή που περιβάλλει την επικράτειά της, τις καλές σχέσεις της με τον αραβικό κόσμο, την επιρροή που μπορεί να ασκήσει ξανά στα μεταβαλλόμενα Βαλκάνια, τη συμμετοχή της στην Ε.Ε, τη σημαντική παρουσία της στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο και τη συνεχή εμβάθυνση των σχέσεών της με το Ισραήλ, μπορεί να είναι αμοιβαία επωφελής και για τις ΗΠΑ και για την Ελλάδα. Οι παραδοσιακά καλές σχέσεις που διατηρούν οι δύο χώρες, μπορούν να αναβαθμιστούν και να αποκτήσουν μια νέα δυναμική κατά την περίοδο που οι κίνδυνοι στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου πολλαπλασιάζονται. Άλλωστε, το κοινό σύστημα αξιών που μοιράζονται Ελλάδα και ΗΠΑ έγκειται εν πολλοίς στην αντιμετώπιση των προβλημάτων με την οπτική των μεταμφιεσμένων ευκαιριών.

Πηγή: Νέα εποχή για τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις; Η Ελλάδα παραμένει σημαντική για τις ΗΠΑ https://mignatiou.com/2017/09/nea-epochi-gia-tis-ellinoamerikanikes-schesis-i-ellada-parameni-simantiki-gia-tis-ipa/