Ελληνικά
Γράφει η Αγγελική Βορροπούλου, Δόκιμη Αναλύτρια ΚΕΔΙΣΑ
Για μια ακόμη φορά βλέπουμε, να έρχεται στο προσκήνιο η ατέρμονη σύγκρουση ανάμεσα στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη. Αυτό συμβαίνει γιατί στις 6 Δεκεμβρίου 2017, ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ αναγνώρισε ως πρωτεύουσα του Ισραήλ την Ιερουσαλήμ, κατηγορώντας μάλιστα τους προηγούμενους προέδρους, ότι δεν τήρησαν την ίδια υπόσχεσή που είχαν δώσει, πάνω στο ζήτημα. Ανακοίνωσε μάλιστα πως θα μεταφέρει την Αμερικανική πρεσβεία από το Τελ-Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων. Δεν δίστασε να πάρει ανοιχτά το μέρος τον Ισραηλινών, διατυμπανίζοντας την σημασία του έθνους, αλλά και τους θρησκευτικούς και πολιτικούς λόγους, για τους οποίους θα πρέπει οι ΗΠΑ, να αναγνωρίσουν πρώτες την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα τους Ισραήλ.
Τριάντα χρόνια μετά την πρώτη ιντιφάντα (1987), και δεκαεπτά χρόνια μετά από τη δεύτερη, ο Τραμπ, μέσω της εξαιρετικά ιδιόμορφης και επιθετικής πολιτικής του, έστρεψε για ακόμη μια φορά τη διεθνή κοινότητα εναντίον του, και ιδιαίτερα τη μουσουλμανική κοινότητα, αψηφώντας την σχέση συγκοινωνούντων δοχείων, η οποία χαρακτηρίζει τη Μέση Ανατολή. Αλλάζει την πολιτική δεκαετιών της Αμερικής, χωρίς μάλιστα να έχει λυθεί το πρόβλημα ανάμεσα στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη, και ξεχνώντας πως όλα αυτά τα χρόνια η Αμερική αποτελούσε ειρηνοποιό δύναμη, δηλώνοντας μάλιστα πως αυτή τη στιγμή, με τη δήλωση και την πράξη αυτή, βοηθά στην ανασύσταση της ειρήνης ανάμεσα στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ, και πως θα πρέπει οι ηγέτες, αλλά και οι λαοί των δύο αυτών κρατών «να ενωθούν με τις ΗΠΑ στο ευγενικό αίτημα, για διαρκή ειρήνη».
Μετά από τις δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου, ξέσπασαν σποραδικά επεισόδια τα οποία φαίνεται να προμηνύουν μια επερχόμενη, ανυπολόγιστη σε μέγεθος, έκρηξη, η οποία δεν απειλεί μόνο με περαιτέρω αναταραχή τη περιοχή του Ισραήλ, αλλά και την Ευρύτερη Μέση Ανατολή. Από την άλλη πλευρά, απειλείται και η ισορροπία των Παλαιστινίων, αφού οι δύο αντίπαλες οργανώσεις Φατάχ και Χαμάς, έχουν γι” ακόμη μια φορά αντικρουόμενες απόψεις, με τη Φατάχ να καλεί σε αυτοσυγκράτηση για την αποφυγή ενός τρίτου κύκλου βίας, ενώ η Χαμάς να καλεί σε μία «νέα ιντιφάντα».
Μετά την προτροπή της Χαμάς για αντίσταση, σημειώθηκαν βίαια επεισόδια ανάμεσα σε ισραηλινούς και παλαιστίνιους στη Δυτική Όχθη, τη Λωρίδας της Γάζας και την Ιερουσαλήμ. Στα σύνορα μάλιστα της Γάζας με το Ισραήλ, παλαιστίνιοι πετούσαν πέτρες σε ισραηλινούς στρατιώτες, θυμίζοντας τα ανάλογα γεγονότα κατά την δεύτερη ιντιφάντα. Στη Γάζα η κατάσταση ήταν έκρυθμη με διαδηλώσεις κατά του Τραμπ, αλλά και των ίδιων των ΗΠΑ.
O Μαχμούντ Αμπάς, πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, ανέφερε πως οι ΗΠΑ δεν μπορούν πλέον να είναι διαμεσολαβητές στην ειρηνευτική διαδικασία, κρούοντας μάλιστα τον κώδωνα του κινδύνου για τις πιθανές συνέπειες που θα υπάρξουν. Από την άλλη πλευρά, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου εξύμνησε την κίνηση του Αμερικανού προέδρου, αναφέροντας μεταξύ άλλων «Ευχαριστώ τον Πρόεδρο Τραμπ για την σημερινή ιστορική απόφαση να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ. Ο εβραϊκός λαός και το εβραϊκό κράτος θα είναι για πάντα ευγνώμονες» χωρίς μάλιστα να διστάσει να δηλώσει ότι «αντικατοπτρίζει τη δέσμευση του προέδρου σε μια αρχαία αλλά διαρκή αλήθεια, στην εκπλήρωση των υποσχέσεών του και στην προώθηση της ειρήνης». Ο βασιλιάς της Ιορδανίας, Αμπντουλάχ, υπογράμμισε την επικινδυνότητα της κίνησης αυτής, η οποία θα μπορούσε να πυροδοτήσει την τρομοκρατία, αλλά και τις συνέπειες οι οποίες μπορεί να αποδειχθούν εκρηκτικές. Η Σαουδικής Αραβία εξέφρασε απογοήτευση για την κίνηση αυτή των ΗΠΑ, λέγοντας πως «αποτελούν παραδείγματα μιας δραστικής υποχώρησης στις προσπάθειες προώθησης της ειρηνευτικής διαδικασίας και είναι μια μετατόπιση από την ιστορικά αμερόληπτη θέση των ΗΠΑ σε σχέση με το ζήτημα της Ιερουσαλήμ«. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντέλ Φαττάχ αλ-Σισί δήλωσε πως το θέμα της Ιερουσαλήμ υπονομεύεις τις πιθανότητες για ειρήνη. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι δηλώσεις της Τουρκίας, ήταν περισσότερο προκλητικές και αυστηρές, μη διστάζοντας μάλιστα να προειδοποιήσουν «Θα μπορούσαμε να φτάσουμε μέχρι και να κόψουμε διπλωματικούς δεσμούς με το Ισραήλ πάνω στο θέμα» αλλά και πως οι ΗΠΑ «βυθίζουν την περιοχή και τον κόσμο σε μια πυρκαγιά που δεν έχει κανένα τέλος«. Μάλιστα έλαβαν χώρα και διαδηλώσεις έξω από την Αμερικανική πρεσβεία στην Άγκυρα.
Βέβαια, η Ευρώπη δεν θα μπορούσε να μείνει αμέτοχη σε αυτή κρίση. Η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Τερέζα Μέι, δεν δίστασε να δηλώσει πως η κίνηση του Αμερικανού προέδρου είναι άχρηστη όσον αφορά τις προοπτικές για ειρήνη στην περιοχή, και πως η πρεσβεία του Ηνωμένου Βασιλείου θα συνεχίσει να παραμένει στο Τελ-Αβίβ. Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, μέσα σε ανακοίνωση της διατύπωσε «Η γερμανική κυβέρνηση δεν υποστηρίζει αυτή τη θέση, διότι το καθεστώς της Ιερουσαλήμ πρόκειται να επιλυθεί στο πλαίσιο μιας λύσης δύο κρατών». Από την άλλη ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουήλ Μακρόν, όντας ο πρώτος ευρωπαίος ηγέτης ο οποίος αντέδρασε στην δράση του Τραμπ δηλώνοντας μέσω twitter ότι «Η Γαλλία δεν εγκρίνει την απόφαση των ΗΠΑ. Η Γαλλία υποστηρίζει την λύση από τα δύο κράτη, το Ισραήλ και την Παλαιστίνη, ζώντας ειρηνικά και με ασφάλεια, με την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα και των δύο κρατών».
Το Συμβούλιο Ασφαλείας, στις 18 Δεκεμβρίου 2017, συγκάλεσε έκτακτη συνέλευση για το θέμα. Κατά τη συνέλευση υποβλήθηκε κείμενο, από τον εκπρόσωπο της Αιγύπτου, όπου ανέφερε ότι οι οποιεσδήποτε αποφάσεις σχετικά με το καθεστώς της Ιερουσαλήμ δεν έχουν «νομική ισχύ, είναι άκυρες και πρέπει να ακυρωθούν». Δεκατέσσερα από τα δεκαπέντε μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας ψήφισαν υπέρ, η μόνιμη αντιπρόσωπος των ΗΠΑ, Νίκι Χάλεϋ, χρησιμοποίησε το δικαίωμα της αρνησικυρίας, χαρακτηρίζοντάς το μάλιστα ως «προσβολή» και δηλώνοντας ευθαρσώς «Είναι ένα ακόμη παράδειγμα των Ηνωμένων Εθνών που κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό στην αντιμετώπιση της ισραηλινής παλαιστινιακής σύγκρουσης».
Όσο οι εβδομάδες περνούν, βλέπουμε πως δεν μεγαλώνουν μόνο οι διεθνείς αντιδράσεις αλλά και οι συγκρούσεις οι οποίες λαμβάνουν μέρος σε πολλά μέρη της Μέσης Ανατολής. Η Μέση Ανατολή διέπεται από μια σχέση «συγκοινωνούντων δοχείων», η οποία κάνει ακόμη πιο επικίνδυνη όποια επανάσταση ξεσπάσει στα εδάφη της, η οποία σιγά σιγά θα εξαπλωθεί σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, με αντίκτυπο όμως το οποίο θα έχει συνέπειες σε ολόκληρο τον πλανήτη. Για ακόμη μια φορά, η «ιδιαίτερη» και επιθετική πολιτική του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τζ. Τραμπ, τον φέρνει στο προσκήνιο, χωρίς όμως να υπολογίζει τις συνέπειες των αποφάσεών του. Τηρώντας την προεκλογική υπόσχεσή του, δεν διστάζει να σκιαγραφήσει και πάλι την ιδιόμορφη σχέση του με τους μουσουλμάνους. Πλέον, σχεδόν είκοσι χρόνια μετά την δεύτερη ιντιφάντα, όλο και μεγαλώνει ο κίνδυνος για μια ακόμη αιματηρή επανάσταση στην περιοχή, η οποία δεν είναι απίθανο να οδηγήσει ακόμη και σε μία τρίτη ιντιφάντα, με σίγουρα ανυπολόγιστες συνέπειες.
ΠΗΓΕΣ
- Statement by President Trump on Jerusalem, Ανακοινώσεις του Λευκού Οίκου, 6 Δεκεμβρίου 2017: https://www.whitehouse.gov/briefings-statements/statement-president-trump-jerusalem/
- Κατερίνα Αγριμανάκη, Επεισόδια σε Δυτική Όχθη, Λωρίδα της Γάζας, Ιερουσαλήμ – Σε νέα Ιντιφάντα καλεί η Χαμάς, CNN Greece, 7 Δεκεμβρίου 2017: http://www.cnn.gr/news/kosmos/story/108689/epeisodia-se-dytiki-oxthi-lorida-tis-gazas-ieroysalim-se-nea-intifanta-kalei-i-xamas
- Natasha Turak, International leaders react to Trump’s Jerusalem move, CNBC, 7 Δεκεμβρίου 2017, https://www.cnbc.com/2017/12/07/international-leaders-react-to-trumps-jerusalem-move.html